هم‌کفوی در ازدواج به چه معنا است؟

از رویداد‌های مهم در روز اول ذی‌الحجة، ازدواج با برکتِ امیرالمؤمنین علیه‌السلام با فاطمه زهرا سلام‌الله علی‌ها است. در اهمیت این پیوند آسمانی همین بس که امام صادق فرمود «لَوْ لَا أَنَّ اللَّهَ خَلَقَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ لِفَاطِمَةَ مَا کانَ لَهَا کفْوٌ عَلَی الْأَرْض؛ اگر خدا امیرمؤمنان را برای فاطمه خلق نکرده بود، برای او کفو و مانند روی زمین یافت نمی‌شد.» این روایت تأکیدی بر هم‌کفوی در مسئله ازدواج است که امروزه در علم روانشناسی بر آن تأکید دارند. هم‌کفوی به معنی مِثل و شبیه هم بودن نیست بلکه به معنی متناسب بودن است و ممکن است گاهی این تناسب در شبیه بودن باشد یا گاهی در هم‌جهت بودن یا در مکمل بودن نهفته باشد و مهم‌ترین موضوع در کفویت، ایمان است.

در احادیث معیار کُفویت ایمان شمرده شده است. رسول خدا صلی الله علیه و آله در روایتی فرمود «مرد مؤمن، شایسته و همتای زن مؤمن است و مرد مسلمان، شایسته و همتای زن مسلمان است؛ الْمُؤْمِنُ‏ کُفْوٌ لِلْمُؤْمِنَةِ وَ الْمُسْلِمُ کُفْوٌ لِلْمُسْلِمَة» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏۵، ص ۳۴۱) یا در دیگر روایت فرمود «اَنْکِحُوا الاَْکْفاءَ وَ انْکِحُوا مِنْهُمْ وَ اخْتارُوا لِنُطَفِکُمْ؛ زمینه ازدواج هم‌کفو‌ها را فراهم کنید و با هم‌کفو ازدواج کنید و آنان را براى به وجود آمدن فرزندان شایسته به عقد خود درآورید.» بنابراین هم قبیله بودن، همشهرى بودن، به اندازه هم ثروت داشتن، موجب هم‌کفوى نیست.

دو زوجی که بناست با یکدیگر یک عمر زندگی مشترک داشته باشند و در همه کار‌ها شریک هم باشند و فرزندانی را به دنیا آورند، تربیت کنند و به سعادت برسانند، حتماً باید هماهنگ و هم‌سنخ و کفو یکدیگر باشند. متأسفانه معمولاً در انتخاب همسر، به خوب بودن بسنده می‌کنیم و به هم‌کفوی کمتر بها می‌دهیم در حالی که محور معیار‌های انتخاب همسر، کفویت است.

با این توضیحات، ملاک کُفویت در بعد فردی، ایمانیات و اعتقادات زوجین و در مسائل خانوادگی شامل ارزش‌ها، گرایش‌های عقیدتی، فرهنگی و سیاسی، نوع تربیت خانوادگی، عادات و آداب گروهی و گاهی در سطح ثروت و درآمد است.