ایمنی حاصل از ابتلا به کرونا قوی‌ تر است یا واکسیناسیون؟

امید به آینده‌ای بدون ترس از کووید-۱۹ به گردش آنتی بادی‌ها و سلول‌های حافظه B مربوط می‌شود. بر خلاف آنتی بادی‌های در حال گردش که بلافاصله پس از واکسیناسیون یا عفونت به اوج خود می‌رسند و چند ماه بعد محو می‌شوند، سلول‌های حافظه B می‌توانند برای جلوگیری از بیماری‌های شدید برای چندین دهه باقی بمانند و با گذشت زمان تکامل می‌یابند و یاد می‌گیرند که (آنتی بادی‌های حافظه) قوی‌تری تولید کنند که در خنثی سازی ویروس بهتر بوده و قادر به سازگاری با انواع مختلف هستند.

واکسیناسیون مقادیر بیشتری آنتی بادی در گردش را نسبت به عفونت طبیعی تولید می‌کند. اما یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که همه سلول‌های حافظه B برابر نیستند. در حالی که واکسیناسیون باعث ایجاد سلول‌های حافظه B می‌شود که طی چند هفته تکامل می‌یابند، عفونت طبیعی باعث ایجاد سلول‌های حافظه B می‌شود که در طی چند ماه تکامل می‌یابند و آنتی بادی‌های بسیار قوی تولید می‌کنند که قادر به از بین بردن حتی انواع ویروس نیز هستند.

این یافته‌ها مزایای بیشتری را در عفونت طبیعی نسبت به واکسیناسیون نشان می‌دهد، اما نویسندگان هشدار می‌دهند که مزایای سلول‌های B حافظه قوی‌تر از خطر ناتوانی و مرگ ناشی از کووید-۱۹ نیست.

دکتر نوسنسویگ از دانشگاه راکفلر آمریکا و محقق اصلی این مطالعه می‌گوید: در حالی که یک عفونت طبیعی ممکن است باعث بلوغ آنتی بادی‌هایی با فعالیت گسترده‌تر از واکسن شود، عفونت طبیعی می‌تواند شما را نیز بکشد. واکسن این کار را نمی‌کند و در واقع از خطر بیماری جدی یا مرگ ناشی از عفونت محافظت می‌کند.

هنگامی که هر ویروسی وارد بدن می‌شود، سلول‌های ایمنی بلافاصله انبوهی از آنتی بادی‌های در گردش را منتشر می‌کنند. سربازان پیاده سیستم ایمنی، این آنتی بادی‌ها بسته به واکسن یا عفونت با سرعت متفاوتی می‌سوزند و با وجود اینکه ممکن است این آنتی بادی‌ها ماه‌ها یا سال‌ها از ما محافظت کنند، اما به مرور تعداد آن‌ها کاهش می‌یابد که این امر به عفونت مجدد احتمالی کمک می‌کند.

سیستم ایمنی دارای یک برنامه پشتیبان است: یک گروه از سلول‌های حافظه B که از آنتی بادی‌های گردش خون بیشتر عمر می‌کنند و به اصطلاح آنتی بادی‌های حافظه تولید می‌کنند که محافظت طولانی مدت را ارائه می‌دهند. مطالعات نشان می‌دهد که سلول‌های حافظه B برای آبله حداقل ۶۰ سال پس از واکسیناسیون دوام می‌آورند. سلول‌های حافظه B لزوما مانع عفونت مجدد نمی‌شوند، اما می‌توانند از بیماری‌های شدید جلوگیری کنند.

مطالعات اخیر نشان داده است که ظرف پنج ماه پس از دریافت واکسن یا بهبودی از عفونت طبیعی، برخی از ما دیگر آنتی بادی‌های گردش خون کافی را برای جلوگیری از کروناویروس جدید حفظ نمی‌کنیم، اما سلول‌های B حافظه ما هوشیار هستند. با این حال تاکنون دانشمندان نمی‌دانستند که آیا می‌توان انتظار داشت که واکسن‌ها بتوانند نوع قوی پاسخ سلول‌های B را پس از عفونت طبیعی ارائه دهند یا خیر.

نوسنسویگ و همکارانش تصمیم گرفتند با مقایسه نمونه‌های خونی از بیماران مبتلا به کووید -۱۹ بهبودی با افرادی که از واکسن mRNA که هرگز دچار عفونت طبیعی نشده بودند، تفاوت در تکامل سلول B را نشان دهند.

واکسیناسیون و عفونت طبیعی باعث ایجاد تعداد مشابهی از سلول‌های حافظه B شد. سلول‌های حافظه B بین دوز اول و دوم واکسن‌های کرونا به سرعت تکامل یافتند و آنتی بادی‌های حافظه‌ای را به طور فزاینده‌ای تولید کردند. اما پس از دو ماه، پیشرفت متوقف شد. سلول‌های حافظه B در تعداد زیادی وجود داشتند و آنتی بادی‌های قوی را بیان می‌کردند، اما قوی‌تر نمی‌شدند.

از طرف دیگر، با بیماران در حال بهبود، سلول‌های حافظه B تا یک سال پس از عفونت به تکامل و بهبود خود ادامه می‌دهند. آنتی بادی‌های حافظه قوی‌تر و خنثی کننده‌تر با هر بار به روز رسانی سلول B ظاهر می‌شوند.

ممکن است واکنش بدن نسبت به ویروس‌هایی که از طریق دستگاه تنفسی وارد بدن می‌شوند متفاوت از ویروسی باشد که به قسمت بالای بازو تزریق می‌شود. یا شاید یک ویروس دست نخورده سیستم ایمنی را به نحوی تحت تاثیر قرار دهد که پروتئین سنبله ایجاد شده توسط واکسن‌ها به سادگی نمی‌تواند در برابر ویروس مقاومت کند.

صرف نظر از علت، پیامد‌ها روشن است. ما می‌توانیم انتظار داشته باشیم که سلول‌های حافظه B در واکنش به واکسن‌های mRNA تحت فشار‌های تکاملی محدودی قرار گیرند، این یافته ممکن است پیامد‌های قابل توجهی در طراحی و انتشار دوزهای تقویت کننده داشته باشد. نوسنسویگ می‌گوید انتظار می‌رود تقویت کننده‌ای با واکسن mRNA موجود در حال حاضر سلول‌های حافظه را درگیر کند تا آنتی بادی‌های در گردش را تولید کند که به شدت در برابر ویروس اصلی و انواع آن محافظت کننده هستند.

او می‌گوید: زمان استفاده از تقویت کننده به هدف تقویت بستگی دارد. اگر هدف جلوگیری از عفونت است، پس از ۶ تا ۱۸ ماه بسته به وضعیت ایمنی فرد باید تقویت شود. اگر هدف جلوگیری از بیماری‌های جدی است، ممکن است سال‌ها تقویت لازم نباشد.