طریقت: پزشک خانواده هنوز در وضعیت مبتدی است

دکتر محمدحسن طریقت منفرد در سخنانی که روز جمعه در جمع روسای دانشگاههای علوم پزشکی کشور در سالن اجتماعات دانشگاه علوم پزشکی تهران عنوان کرد، گفت: تحریمها و فعالیتهای غیر منصفانه رسانه‌ای کار فرهیختگان کشور به ویژه در بحث سلامت را خیلی دشوار کرده است چرا که مردم مسلمان و انقلابی کشور که شعارشان هیات منه ذلة است و امیدشان به منجی عالم بشریت است، به راحتی زیر بارظلم نخواهند رفت.

وی ادامه داد: یکی از مسائلی که به شدت می تواند باعث آزار آحاد جامعه شود بحث درد و رنج غیر قابل تحمل بیماری‌هاست. محدودیت در بخش‌های دیگر قابل تحمل‌تر است.

سرپرست وزارت بهداشت، بیشترین آسیب‌ای اجتماعی را ناشی از عدم برخورداری به موقع از نیازهای بهداشتی درمانی عنوان کرد و گفت: غفلت در این بخش می‌تواند قطره‌ای باشد که ظرف را لبریز می‌کند لازم است به شدت برای حفظ استقلالمان وآمادگی جهت رفع نیازهای حیاتی مردم تلاش کنیم.

طریقت منفرد افزود: طبق برآوردهای انجام شده در سال گذشته حدود 40 هزار میلیارد تومان در بحث بهداشت ودرمان هزینه شده که 15 هزار میلیارد تومان آن را اعتبارات عمومی و منابع بیمه‌ها پوشانده است و 25 هزار میلیارد تومان را مردم پرداخته‌اند که رقم بسیار سنگینی است. ای کاش در مقابل این هزینه‌ها اکثریت مردم رضایتی که ما طالب آن هستیم را به دست می‌آورند.

سرپرست وزارت بهداشت با اشاره به سرانه درمان 200 دلاری در کشور ادامه داد: براساس یافته‌های علمی، کمبود منابع بهداشت و درمان مبحثی جهان شمول است و دغدغه دنیا این است که از منابع محدود برای خواسته‌های نامحدود حداکثر بهره‌برداری را داشته باشد، این در حالی است که این موضوع در کشور ما برعکس است و تا امروز کوچکترین ضابطه‌ای برای بهره‌برداری حداکثری از امکانات محدود نداشته‌ایم.

طریقت منفرد در ادامه به راهنماهای درمانی در دنیا برای مهار هزینه‌ها در استفاده از داروها و پروسیژرهای گران قیمت اشاره کرد و گفت: بعضا مردم مستاصل شدند که بالاخره طب ما یک طب صد درصد ماشینی شده یا بیمار با پزشک هم سروکار دارد. به همین دلیل می گویم در این ظرفی که کف ندارد 25 هزار میلیارد تومان هزینه از جیب مردم که سهل است اگر مردم تمام زندگی‌شان را هم بگذارند آن درمانی که در شأن آنهاست به دست نخواهند آورد.

وی خطاب به روسای دانشگاههای علوم پزشکی کشور گفت: بنابراین شما که از فرهیختگان و فضلای کشور هستید اگر پزشکی کشور را سامان ندهید هیچ قدرتی در جامعه نمی‌تواند این کار را انجام دهد. فرهیختگان هر بخش خودشان می‌توانند بخش‌هایشان را سامان دهند.

به گفته وی، بهداشت و درمان یکی از بخشهایی است که ساماندهی آن از سایر بخش‌ها نظیر کشاورزی، صنعت و غیره آسانتر است. به همت مردم و هدایت حاکمیت جمهوری اسلامی ایران وضعیت بدی در بخش بهداشت و درمان نداریم.

سرپرست وزارت بهداشت در این باره افزود: تربیت نیروی انسانی متخصص در کشور از وضعیت مطلوبی برخوردار است. زمانی در شهرهای بزرگ گرفتار پزشکان هندی، پاکستانی و بنگالی بودیم که در سفری متوجه شدم بسیاری از اینها پزشک نیستند اما امروز طبق آمار بیش از 80 هزار پزشک عمومی داریم. اما متاسفانه برخی از آنها به دلایلی در دسترس نیستند. بنابراین اگر بخواهیم طب عمومی و مراقب‌های اولیه را سامان دهیم، میسر است.

وی افزود: اگر در آموزش به برخی مسائل توجه نشده با آموزش تکمیلی و ایجاد انگیزه و احیای جایگاه این پزشکان می‌توان آنها را در حد اعلا در خدمت مردم قرار داد.

طریقت منفرد در ادامه تصریح کرد:‌ ایران زمانی به کمک بهورزها توانست انقلابی در سیستم بهداشتی کشور به وجود آورد. بسیار حیف است که به جایگاه اجتماعی، اقتصادی و علمی طب عمومی تا این حد بی توجهی شده که نه تنها پزشکان عمومی خود را باور ندارند مردم هم دیگر به طب عمومی اقبال ندارند ضروری است این موضوع به سرعت جبران شود.

وی افزود: از طرف دیگر مبتکرین طب نوین بخش اعظمی از مشکلاتشان را توسط طب عمومی ارزان‌تر اداره می‌کنند. اما ما با وجود منابع محدود هیچ گونه استفاده بهینه‌ای از امکانات کم هزینه نداریم.

طریقت منفرد با بیان اینکه در حال حاضر 80 درصد امکانات کشور عمومی است ادامه داد: همه می دانیم که این امکانات می‌تواند بهره‌وری به مراتب بیشتری داشته باشد. با توجه به تجربیاتم از سال ها زندگی در یکی از کشورهای موفق، علت اصلی این عدم بهره وری لازم این است که پرسنل زحمت کش بهداشت و درمان به ویژه در سیستم دولتی شأنشان رعایت نمی‌شود و هم و غممان کم و زیاد بودن درآمدشان است.

این در حالی است که در دنیا پزشکی که در صف اول ارائه خدمت است از حداکثر اعتماد و اختیار برخوردار است. به همین دلیل بیشترین احساس مسئولیت را دارد اما ما در جایی که باید رضایتمندی بیمار را به دست آورند و کرامت بیمار را رعایت کنند هیچ حایگاهی برایشان قائل نیستم اختیار یک رئیس بخش فرق چندانی با خدمه بیمارستان ندارد. در حالیکه در کشورهای پیشرو عکس آنچه در کشور ماست عمل می‌شود.

وی با بیان اینکه وقتی فرد هیچ دلگرمی و وابستگی به بخش احساس نکند از همان ابتدا به دنبال سرمایه‌گذاری موازی در بخش خصوصی خواهد بود، تاکید کرد: چرا که بخش دولتی ارضاء کننده نیست. عاجزانه تقاضا دارم این مسئله را صددرصد مورد توجه قرار دهید. دیوان سالاری پدر مردم را درآورده. هرچه اختیار است در دست وزیر و مدیر و... است و این امر اجازه نمی‌دهد مردم وظیفه خود را انجام دهند.

سرپرست وزارت بهداشت تاکید کرد: چه قشری فرهیخته‌تر از قشر پزشکی داریم که فکر می‌کنیم صلاحیت و لیاقت اداره بخش خود را ندارند. لازم است شما روسای دانشگاه های علوم پزشکی این مبحث را جدی بگیرید و این احساس را به همکاران بدهید که بخش را برای خودشان بدانند؛ این واقعیتی است که در دنیا جواب داده و غیر از آن هم امکان ندارد. اگر به پزشکان اختیار دهیم و از آن‌ها مسئولیت بخواهیم البته با نظارتی دقیق، کوه را روی کوه می‌گذارند. سال هاست در این سیستم زندگی کردم و منافع آن را با تمام وجود درک می‌کنم.

وی برنامه پزشک خانواده را اولویت اصلی وزارت بهداشت خواند و گفت: پزشک خانواده می تواند مصرف را سامان دهد و احیای جایگاه همکاران در سیستم دولتی و در سطوح دوم و سوم خدمات می تواند تولید خدمات را سامان دهد.

سرپرست وزارت بهداشت افزود: بخش آموزش نیازمند تحول اساسی است. در هیچ جایی از دنیا در آموزش انسان را به عنوان کالای آزمایشی و آموزشی تلقی نمی‌کنند. به بهانه آموزش نباید کوچکترین عارضه و ناراحتی مضاعف به بیمار تحمیل شود. اما متاسفانه از آنجا که متخصصان ما دلگرمی لازم را در بخش‌ها ندارند بسیاری از اوقات کارها به دست افرادی انجام می‌شود که نظارتی بر آنها نیست و آمادگی لازم را نیز ندارند؛ پاسخگویی این مسئله در بارگاه خداوند سخت است.

وی با بیان اینکه اجرای قانون برنامه پزشک خانواده از سال 74 تکلیف شده است، ادامه داد: اکنون 17 سال از زمان تکلیف اجرای برنامه پزشک خانواده گذشته است در برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه نیز به شدت بر اجرای این برنامه تاکید شده؛ چه مشکلی در اجرا وجود داشته؟ در سطح اول پزشک نداشته‌ایم؟ اعتبار نداشته‌ایم؟ یا به آن توجه نشده و یا سراسیمه وارد شده‌ایم که هنوز نتوانستیم حتی الگویش را جمع کنیم.

سرپرست وزارت بهداشت تاکید کرد: هیچ توجهی نمی بینم که پس از هفت سال فشار حاکمیت و 17 سال تکلیف قانونی، پزشک خانواده این قدر در وضعیت مبتدی باشد. فکر می کنم باید استغفار کرد و این مسئله جدی را به سرعت جبران کرد.

وی در ادامه در پاسخ به صحبت های یکی از روسای دانشگاه های علوم پزشکی درباره عدم اجرای صحیح تعرفه ها و پرداخت ها به پزشکان گفت: تعرفه ها را چه کسی تعیین می کند. بحث تعیین ارزش نسبی خدمات بحثی پیچیده است که با فاکتورهای متعددی مربوط می شود. گفته می شود در دنیا یک شرکت است که همه ساله این کار را انجام می‌دهد و کشورهای دیگر براساس توانمندی‌هایشان این ارزش‌های نسبی را ضریب‌بندی می کنند. تعرفه های کنونی برای 30 سال گذشته است. در زمان دکتر لنکرانی کتاب جدید تعرفه‌ها مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در زمان خانم دکتر دستجردی ابلاغ شد اما به دلیل اعتراض چند نفر دوباره این کتاب جمع شد. باید به خودمان بیاییم که چه کرده‌ایم و باید چه کنیم. به جای فرافکنی باید برویم به دنبال اینکه چه کرده‌ایم.

سرپرست وزارت بهداشت ادامه داد:‌ یکی از دلایلی که این سیستم در کشور ما جا نگرفت، تبعیض در نحوه پرداختها بود افرادی که در سیستم ما نفوذ بیشتر داشتند برای خودشان تعرفه‌های بهتری قائل شدند. زمانی دوستان در قسمت کاردیولوگ در وزارت تعرفه‌هایی گذاشتند که برای بقیه دلسردی ایجاد کرد.

وی افزود: از طرف دیگر در کشور ما پزشک صرفا به دلیل مسائل مالی پزشک نشده. عدم توجه به جایگاه پزشکان در سیستم دیوانسالاری یکی از مباحث اصلی است