پلاستیکها در زندگی ما چه می‌گویند؟

از زمانی که کیسه‌ها و ظروف با دوام که صدها سال طول می‌کشد تا تجزیه شوند، جایگزین اصناف پارچه‌ای و کاغذی خود شدند شاید کمتر کسی فکر می کرد در آینده‌ای نزدیک همین جایگزین‌ها، تبدیل به یکی از معضلات اصلی محیط زیست و بهداشت و درمان شوند؛ براساس تحقیقات انجام شده تنها در ایران سالانه بیش از ۳ میلیون تن پلاستیک تولید می‌شود.

تنها حسن و مزیت این ظروف استفاده آسان و راحت برای خانواده‌ها در مراسمات و پذیرایی‌های شلوغ است که در برابر مضرات آن که موجب تهدید سلامت انسان و طبیعت می شود قابل مقایسه نیست.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه مرکزی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری ساوه در گفت‌وگو با ایسنا، به بیان برخی مضرات استفاده از پلی‌ استایرن و کیسه‌ها و ظروف یک بار مصرف پرداخت تا شهروندان با آگاهی از آن استفاده از این محصولات را به حداقل برسانند.

رضا یزدی افزود: این ظروف یک بار مصرف، عمدتاً از پلی استایرن و PVC که وابسته به مواد نفتی و فسیلی است، ساخته شده‌اند که این مواد در مواجهه با دمای بالای ۶۵ درجه سانتی گراد و در مجاورت با چربی‌ها و مواد اسیدی، آزاد می‌شوند، سرطان زایی آنها ثابت شده است.

وی گفت: برای ساخت ظرف های یک بار مصرف، انواع نرم کننده‌ها، پایدارکننده‌ها، روان کننده‌ها، رنگدانه‌ها و پرکننده‌ها اضافه می شود که همگی آنها برای سلامتی مضر هستند.

وی اظهار کرد: استفاده از این ظروف برای موادغذایی گرم و داغ از نظر بهداشتی به هیچ عنوان مناسب نیست چون ظروف پلی استایرن همیشه در تماس با موادغذایی داغ و چرب و آب جوش و چای مقداری استایرن آزاد در ترکیبات پلیمری خود را وارد ماده غذایی یا نوشیدنی می‌کنند که این مواد فوق العاده سمی و سرطان زاست.

وی بیان کرد: تجزیه پلاستیک‌ها در طبیعت به طور طبیعی 300 تا 500 سال زمان می‌برد و به دلیل عدم سازگاری با محیط زیست به همراه باد جابه جا شده و وارد رودخانه‌ها و کانال‌های آب می‌شوند؛ در نتیجه موجب گرفتگی آبراهه‌ها شده و در بسیاری موارد به علت ساکن ماندن آب، زاد و ولد انواع جوندگان و حشرات در این محیط‌ها افزایش می یابد.

وی افزود: کیسه‌های پلاستیکی در صورت ورود به محیط زیست دریایی، وارد زنجیره غذایی جانوران دریایی شده و سالانه هزاران گونه از جانوران آبزی از قبیل وال، دلفین، فک و لاک پشت و نیز پرندگان دریایی اشتباهاً بر اثر خوردن این کیسه‌ها و خفگی ناشی از آن می میرند.

وی گفت: کیسه‌های بلعیده شده حتی پس از مرگ جانوران و تجزیه آنها نیز سالم باقی می‌مانند، بنابراین دوباره پراکنده شده و از بین بردن حیاتی دیگر را ادامه می دهند. پلاستیک‌ها درصورتی که به عنوان زباله دفن شوند، به علت تجزیه آرام و کند در محل‌های دفن می توانند سبب تشکیل شیرابه و نفوذ آن به آب‌های زیرزمینی شوند. این شیرابه شامل ترکیباتی نظیر فلزات سنگین و سایر ترکیبات خطرناک است که جزو ترکیبات زیان آور برای محیط زیست هستند.

این مقام مسوول اضافه کرد: همچنین مواد پلاستیکی و پلیمری به علت ساخته شدن از منابع نفتی و دارا بودن مواد با پایه نفتی و خاصیت تجزیه ناپذیری، در خاک باقی می‌مانند و به این ترتیب مواد شیمیایی آنها به تدریج از طریق خاک وارد زنجیره غذایی انسان می شود؛ با این همه علاوه بر اثرات مخرب کیسه‌ها و ظروف پلاستیکی روی محیط زیست، آنچه حائز اهمیت است، سلامت انسان هاست.

وی اظهار کرد: افزایش مواد پلاستیکی و پلیمری به علت ساخته شدن از منابع نفتی و دارا بودن مواد نفتی علاوه بر تمام معایب، موجب از بین رفتن منابع محدود و سرمایه‌های ملی می شود.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند با ارائه راهکارهای جایگزین گفت: کشورهای پیشرفته چند سالی است که استفاده از ظروف یک بارمصرف گیاهی را جایگزین انواع پلاستیکی آن کرده‌اند. در کشورهای صاحب فناوری تولید پلیمرهای گیاهی، از نشاسته ذرت، سیب زمینی و گندم برای این منظور استفاده می شود. نشاسته به طور طبیعی یک پلیمر گیاهی ضعیف است که خاصیت هیدروفیلی دارد.

وی افزود: تمام انواع ظروفی که با پلاستیک‌های معمولی ساخته می شوند با پلیمرهای گیاهی هم قابل تولید هستند مانند لیوان‌ها و ظروف غذایی گیاهی ضمن اینکه پلیمرهای گیاهی از انعطاف پذیری بیشتری برخوردارند، در مایکروفر قابل استفاده‌اند و برخلاف پلی استایرن که استفاده از آن در دمای بالاتر از ۶۵ درجه مجاز نیست، دمای ۹۰ تا ۱۰۰درجه سانتی گراد را به راحتی تحمل می کنند.

وی بیان کرد: تجزیه این پلیمرها در خاک حداکثر ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد که بستگی به دما، رطوبت و فشار خاک دارد و میکروارگانیسم های موجود در خاک را تحت تأثیر قرار می دهند. علاوه بر حفظ محیط زیست، حفظ سلامت انسان‌ها هنگام استفاده از این ظروف اهمیت ویژه‌ای دارد و از آنجایی که این پلیمرها منشأ گیاهی و طبیعی دارند، هیچ ماده سمی و مضری از آنها آزاد نمی شود.

وی اظهار کرد: ساک‌های پارچه‌ای و کاغذی با توجه به دوام و کیفیت آنها بهترین وسیله برای حمل و جابه‌جایی بوده و جایگزین مناسبی برای کیسه‌های پلاستیکی در هنگام خرید است.

یزدی خاطرنشان کرد: در صورت لزوم و نیاز به استفاده از کیسه‌های پلاستیکی حتماً از نوع سازگار با محیط زیست که در مدت 2 سال تجزیه می‌شوند استفاده شده و خواهشمندیم پس از استفاده از تخلیه در محیط و نهرها و کانال‌ها جداً خودداری شود و با تحویل آنها به ماموران بازیافت جهت تبدیل به مواد قابل بازیافت همکاری و مشارکت کنید.