لزوم بروز رسانی مبنای محاسبه تورم

وحید شقاقی شهری در گفتگو با ایسنا با اشاره به اینکه سال پایه تعیین‌کننده رشد شاخص قیمت در سال های بعد است اظهار کرد: هنگامی‌که یک سال به عنوان سال پایه در نظر گرفته می شود سبدی مشخصی از کالا و خدمات در آن سال تعیین‌شده و تغییرات قیمتی اقلام این سبد در سال‌های بعد نیز با شاخص سال پایه سنجیده می شود که مبنای محاسبه نرخ تورم نیز برمبنای سال پایه است.

وی افزود: در فواصل زمانی مشخصی بعد از سال پایه ممکن است بدلایل مختلف، ضرایب اهمیت و تنوع کالایی در سبد مصرفی خانوارها و یا میزان مصرف خانوارها از اقلام سبد، دستخوش تغییر شود به طوریکه در سال پایه ممکن است یک قلم کالا ضریب اهمیت بالای داشته در حالی که در سالهای بعد بدلیل تغییر سلایق، درآمد و تنوع مردم دیگر برای خانوارها اهمیت چندانی نداشته باشد از این رو درچنین شرایطی تغییر سال پایه ضرورت دارد.

عضو و برگزیده بنیاد ملی نخبگان با تاکید بر اینکه بی‌شک از سال 83 - که سال پایه و مبنای محاسبه نرخ تورم در اقتصاد ایران بوده- تاکنون تغییرات قابل ملاحظه‌ای در تنوع و میزان اهمیت اقلام مصرفی ایجاد شده است بیان کرد: تغییر سال پایه نوعی بروزآوری و افزایش دقت محاسبه شاخص تورم بوده و مشکل محاسباتی ایجاد نمی‌کند از این رو لازم است تا برای محاسبه دقیق تر و واقعی‌تر نرخ تورم مبنا تغییر کرده و بروز شود.این در حالی است که کاهش فواصل زمانی در تغییر سال پایه نشان‌دهنده تلاطم و نوسان اقتصادی همچنین تغییرات مصرفی خانوارها است و لازم است تا مدیریت اقتصادی بر ایجاد ثبات اقتصادی متمرکزشود.

تورم گروه‌های ترکیبی اعلام شود

وی در ادامه با اشاره به اینکه معمولا تفاوت معناداری بین اعلام نرخ تورم نقطه به نقطه و میانگین سالانه با تصور موجود در جامعه از افزایش قیمتها و بار تورمی وجود دارد گفت: به نظر می رسد اینکه مردم، اغلب تورم را واقع‌بینانه تلقی نمی کنند مربوط به این است که آنها عموما با گروه سبد کالایی مشخصی سروکار دارند درحالی شاخص تورم با سبد کالایی گسترده‌ای محاسبه می شود، البته باید توجه داشت که محاسبه نرخ تورم در تمام دنیا به همین سبک و بر اساس تنوع سبدی از انواع کالاهاست.

وی توضیح داد: با فرض در نظر گرفتن تورم نقطه به نقطه ممکن است کالاهای پر مصرف، افزایش قیمتی بالاتری داشته باشند به عنوان مثال اقلام مهم نظیر مسکن 70 درصد، پوشاک 50 درصد و خوراکی ها 60 درصد افزایش قیمت پیدا کنند در حالیکه گاهی برخی اقلام کم اهمیت، افزایش کمتر و یا اصلاً تورم ندارند که این اثرات منفی در واقعی شدن نرخ تورم کالاها نقش اساسی دارد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم اقتصادی با اعتقاد بر اینکه اگر مرکز آمار و یا بانک مرکزی شاخص تورم در زیرگروه‌های تورمی که مردم با آن سرو کار بیشتری داشته و از اهمیت بالاتری برخوردارند را در کنار شاخص کلی اعلام کند آنگاه ممکن است این رقم به تصور مردم نزدیکتر باشد ادامه داد: از این رو می توان با ساختن شاخص‌های گروهی و ترکیبی که کالاها بر حسب اهمیت در آن قرار می گیرند آمار جامع تری را برای درک بهتر مردم ارائه کرد; به عنوان مثال می‌توان در هر دوره، تورم اقلام پرمصرف و با اهمیت بالاتر نظیر گروه خوراک، پوشاک و مسکن را در قالب یک گروه ترکیبی محاسبه و درکنار شاخص کلی تورم اعلام کرد.

این اقتصاددان اضافه کرد: شاخص ترکیبی از سه گروه ذکر شده می تواند با توجه به شرایط موجود کشور بیشتر به واقعیت جامعه نزدیک بوده و اعتماد مردم را نسبت به آمارهای منتشره افزایش دهد چراکه اکثر خانوارها با سبد مشخصی از کالاها سروکار دارند درحالیکه سبد کالایی تورم، متنوع و گسترده است.

شقاقی با اعتقاد به اینکه یکی از دلایل کاهش اعتماد عموم به نرخ تورم می تواند اعلام کلی و عدم اطلاع مردم از جزئیات نرخ تورم اقلام تفکیک شده باشد خاطرنشان کرد: بهتر است که پس از هر بار انتشار نرخ تورم متوسط و نقطه به نقطه، اطلاع رسانی دقیق تری از نرخ تورم و تغییر شاخص گروه ها از سوی رسانه‌ها از جمله صدا و سیما که اغلب جامعه با آن سرو کار دارند انجام شود.