حذف چهار صفر از پول ملی؛ وعده‌های قدیمی در سال ۱۴۰۴

به گزارش پارسینه، ایده حذف صفرها برای نخستین‌بار در سال ۱۳۷۲ مطرح شد و در دولت‌های مختلف، از احمدی‌نژاد تا روحانی، بارها مورد بررسی قرار گرفت. حتی در سال ۱۳۹۷، ایران‌چک‌های ۵۰ هزار تومانی با صفرهای کم‌رنگ‌شده منتشر شدند که به شایعات پیرامون این تغییر دامن زد. اما این تلاش‌ها هرگز به نتیجه نهایی نرسید.

در مرداد ۱۳۹۸، دولت لایحه‌ای برای تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان و حذف چهار صفر تصویب کرد. این لایحه کمتر از یک سال بعد در مجلس نیز تأیید شد، اما ایرادهای شورای نگهبان مانع از اجرای آن شد. با تغییر دولت در سال ۱۴۰۰، این طرح عملاً بایگانی شد. اخیراً، شهرام دبیری، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور، اعلام کرد که دولت لایحه جدیدی ارائه نکرده و همان لایحه قبلی در دستور کار کمیسیون اقتصادی مجلس قرار دارد.

نکته جالب‌توجه این است که در روزهای پایانی سال ۱۴۰۳، بانک مرکزی از انتشار اسکناس جدید ۲ میلیون ریالی خبر داد. این اسکناس در صورت حذف چهار صفر، معادل ۲۰۰ تومان خواهد بود. این اقدام می‌تواند نشانه‌ای از آماده‌سازی زیرساخت‌ها برای اجرای طرح باشد. اما پرسش اصلی این است: چرا وقتی مقدمات عملی شدن این تصمیم در حال اجراست، همچنان خبری از تصویب نهایی نیست؟

از نظر اقتصادی، حذف صفرها تأثیر مستقیمی بر قدرت خرید مردم ندارد، اما می‌تواند در تسهیل مبادلات، کاهش هزینه‌های چاپ اسکناس و بهبود ثبت‌های مالی مفید باشد. با این حال، چالش‌هایی مانند هزینه جایگزینی اسکناس‌ها، تغییر نرم‌افزارهای حسابداری و احتمال گرد شدن قیمت‌ها به سمت بالا نیز مطرح است.

ایران نخستین کشوری نیست که به فکر چنین اصلاحاتی افتاده است. از دهه ۱۹۶۰ تاکنون، بیش از ۷۰ کشور در حال توسعه اقدام به حذف صفرها کرده‌اند. برزیل، یوگسلاوی و آرژانتین از جمله کشورهایی هستند که چندین‌بار این روند را تکرار کرده‌اند.

حال باید دید که در سال ۱۴۰۴، آیا این اصلاح پولی به مرحله اجرا می‌رسد یا باز هم سرنوشتی مشابه سال‌های گذشته پیدا خواهد کرد؟ انتشار اسکناس ۲ میلیون ریالی نشان می‌دهد که بانک مرکزی دست‌کم در حال آماده‌سازی بسترهای لازم برای این تحول احتمالی است. اما پرسش اصلی همچنان باقی است: آیا این‌بار هم همه‌چیز در حد طرح و ایده باقی می‌ماند یا بالاخره یک تصمیم قاطع گرفته خواهد شد؟