برگزاری امتحان سنتی در دبستان‌ها ممنوع

مرتضی شکوهی با اشاره به چالش‌های باسوادی دانش آموزان اظهار کرد: مفهوم سواد در طول زمان دچار تطور شده است، زمانی سواد تنها به خواندن و نوشتن اطلاق می شد اما کمی بعدتر به برخورداری از تکنولوژی‌ها و فناوری‌ها تبدیل شد و امروز مفهوم بسیار گسترده‌تری پیدا کرده است و به مجموعه توانمندی‌های فردی گفته می‌شود که کمک می کند فرد از آنها برای بهبود زندگی‌اش استفاده کند.

وی افزود: امروز از مرز آموزش با کیفیت عبور کرده‌ایم و تاکید بر یادگیری با کیفیت داریم. اگر در دورانی تاکید می‌شد که باید تلاش کنیم آموزش باکیفیت اتفاق بیافتد، اما امروز باید تلاش کنیم مجموعه عوامل دخیل، امکان یادگیری باکیفیت را فراهم کنند.

مدیرکل آموزش دبستانی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: فعالیت‌های گسترده‌ای در آموزش و پرورش با هدف ارتقای توانمندی و مهارت در وجود دانش آموزان در حال انجام است و تاکید بر یادگیری مهارت های زندگی در بستر اجرای برنامه درسی، اجرای ارزشیابی کیفی توصیفی، توجه به تکالیف مهارت محور، تاکید بر مطالعه کتاب و تقویت مهارت کتابخوانی، طرح عید وداستان، پروژه بازی و یادگیری و راهبران آموزشی از این جمله است.

وی افزود: ارزشیابی توصیفی نوعی ارزشیابی است که با تاکید بر روش‌های سنجش تکوینی و فرایندی به دنبال شناخت توانایی‌های دانش آموز و ارائه خدمات آموزشی متناسب با این ویژگی‌هاست. امتحان به معنای سابق خود دیگر برگزار نمی شود و معلم آزمون‌هایی را که برای شناخت دانش آموزان مناسب می داند طراحی می‌کند که شامل آزمون‌های عملکردی، آزمون‌های مداد و کاغذی، فعالیت‌های عملی و ... است.

شکوهی در پاسخ به اینکه آیا ارزشیابی توصیفی موجب شده تا دانش آموزان بیسوادتر شوند؟ گفت: در شیوه های ارزشیابی گذشته عموما معلمان ما در یک زمانی آموزش می دادند و در زمان دیگری آن را مورد آزمون و امتحان قرار می دادند. عمدتا آزمون‌های مدادو کاغذی که مربوط به دانستنی ها و معلومات شناختی می‌شد و هرکس نمره نرمال تا حداکثری را بدست می آورد خیالشان راحت می‌شد که یادگرفته است. اما در عمل مشاهده کردیم شاید معلومات دانش آموزان مورد سنجش قرار می گرفت اما مجموعه دیگری از توانمندی ها کسب نمی‌شد و به آن توجه نمی‌کردند.

وی ادامه داد: این امر موجب می‌شد تا دانش آموز خود را برای امتحاناتی که از او خواسته می‌شد آماده کند اما امروز در ارزشیابی کیفی توصیفی معلم تلاش می کند به تلاش و پیشرفت بچه‌ها بها بدهد و کمک کند تا دانش آموز در جریان یاد گیری، محدودیت‌ها و کاستی هایی که دارد شناسایی و برای رفع آن تلاش کند.

مدیرکل آموزش و دبستانی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه طرح ارزشیابی توصیفی از سال ۸۲ به صورت آزمایشی شروع شد و اکنون ۱۰ سال است که بتدریج جلو رفت و امتحان به شکل سنتی از دانش آموزان دوره ابتدایی گرفته نمی‌شود اظهار کرد: تنها نوبت دوم پایه ششم یک آزمون هماهنگ منطقه‌ای دارد.

شکوهی افزود: مجموعه پژوهش‌های فراوانی صورت گرفته و نشان نمی دهد که دانش آموزان در دروس مختلف دچار افت شده باشند. اتفاقا پژوهشی در سال ۹۵ انجام شد که نشان داد دانش آموزانی که مورد ارزشیابی توصیفی قرار گرفته اند، عملکرد درسی شان بهبود یافته است و بهبود معناداری است.

وی با بیان اینکه اگر بخواهیم بگوییم "ارزشیابی توصیفی از سوی همه معلمان ما بخوبی اجرا نمی‌شود" مفروضه ای است که ممکن است برخی آن را داشته باشند اما باید به پژوهش‌ها استناد کرد گفت: با وضع مطلوب فاصله داریم اما واقعا دچار یک تغییر فرهنگ سنجش شده‌ایم. ما در ارزشیابی توصیفی مجموعه‌ای از ابزارها در اختیار معلم قرار دادیم تا در جریان آموزشی از آن استفاده کند، در ارزشیابی توصیفی دو نمون برگ توصیفی و کارنامه داریم. عملکرد دانش آموز با گزاره‌هایی برای اولیا در نمون برگ توصیفی، توصیف و شرح داده می‌شود.

مدیرکل آموزش دبستانی وزارت آموزش و پرورش افزود: ممنوع است که در یک مدرسه معلمی آزمون سنتی بگیرد و نمرات آن را به گزاره‌های بسیار خوب، خوب و... تعبیر کند. این امر خلاف مقررات است.

شکوهی ادامه داد: اینکه شرایط، وضعیت و عملکرد دانش آموزان را تنها به ارزشیابی توصیفی نسبت دهیم یک عمل مبتنی بر بررسی علمی نیست اما قبول داریم که یکی از عوامل مهم ارزشیابی توصیفی است.

وی در برنامه تلویزیونی پرسشگر تاکید کرد: باید شرایطی برای یادگیری فراهم کنیم که فضای آرام، به دور از استرس و ... از این جمله است. معلم، تراکم، برنامه درسی و نگرش والدین هم در کیفیت یادگیری دانش آموزان نقش دارند. کمک کنیم مدارس ما انسانی تر و متناسب با نیازها و ویژگی‌های آنها باشد.