زیان ۳.۸ میلیون تومانی آلودگی هوا به هر ساکن تهران

چند هفته‌ای است که اغلب شهرهای ایران با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند؛ موضوعی که هنوز راه‌حل و تدبیر واقعی برای آن پیدا نشده و تنها راهکار تاکنون برای کم کردن آلودگی هوا، تعطیلی مدارس یا دانشگاه‌ها و محدودیت در تردد خودروها یا توقف فعالیت برخی واحدهای صنعتی اعلام شده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که آلودگی هوا در حال حاضر، خود به مانعی اقتصادی بدل شده‌اند. آمارها حاکی از آن است که آلودگی هوا سالانه ۲۲۵ میلیارد دلار از اقتصاد جهان را از بین می‌برد. اگرچه آمار رسمی در خصوص ایران وجود ندارد، اما بانک جهانی سه سال قبل، در سال ۲۰۱۶ اعلام کرده بود هر سال ۲.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی ایران به‌خاطر آلودگی هوا از بین می‌رود و ۲۱ هزار نفر به‌خاطر این آلودگی جان خود را از دست می‌دهند.

آبان ماه ۹۶ نیز وحید حسینی، مدیرعامل وقت شرکت کنترل کیفیت هوای تهران گفته بود: «هزینه اقتصادی آلودگی هوای تهران بین ۱۲ تا ۱۵ هزار میلیارد تومان است و می‌توان گفت پایتخت معادل بودجه شهرداری هزینه اقتصادی آلودگی هوا را می‌دهد. »

این در شرایطی است که اخیرا مدیرکل محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران اعلام کرده که گزارشات حاکی از خسارتی سالانه معادل ۲.۶ میلیارد دلار به شهروندان تهرانی است که با احتساب جمعیت ۸.۷ میلیونی تهران، سهم هر نفر در زیان متاثر از آلودگی هوا، برابر ۳۰۰ دلار در سال است.

خسارت ۳۳ هزار میلیارد تومانی آلودگی هوا به تهران

یک حساب سر انگشتی نشان می‌دهد که با توجه به دلار حدود ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومانی، معادل ریالی خسارت آلودگی هوا در تهران، ۳۳ هزار و ۲۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود. این یعنی با احتساب جمعیت ۸.۷ میلیونی تهران، سهم هر نفر در زیان متاثر از آلودگی هوا، برابر ۳ میلیون و ۸۱۰ هزار تومان در سال است.

آمار خسارت ۳۳ هزار و ۲۰ میلیارد تومانی آلودگی هوا در تهران در حالی است که این عدد تقریبا عددی معادل یارانه معیشتی و کمی کمتر از رقم یک‌سال پرداخت یارانه نقدی به خانوارهای ایرانی است. در حال حاضر دولت ماهانه تقریبا رقمی حدود ۳.۵ هزار میلیارد تومان بابت یارانه نقدی به حساب خانوار واریز می‌کند که در سال، رقمی در حدود ۴۲ هزار و ۵۸۸ میلیارد تومان می‌شود.

برای سال ۱۳۹۹ نیز بنا به گفته رییس سازمان برنامه و بودجه و بررسی مواد و جداول بودجه، دولت ۴۳ هزار میلیارد تومان برای هدفمندی یارانه‌ها و پرداخت یارانه نقدی به حدود ۷۸ میلیون ایرانی کنار گذاشته است.

همچنین دولت برای سال آینده رقمی در حدود ۳۱ هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه معیشتی به حدود ۶۰ میلیون نفر ایرانی پیش‌بینی کرده است.

میزان خسارت آلودگی‌ها نیمی از رقم طرح‌های عمرانی

در این میان، در سال ۱۳۹۸ رقمی که برای بودجه طرح‌های عمرانی پیش‌بینی شده بود، در حدود ۶۶ هزار میلیارد تومان بود. این یعنی، خسارت آلودگی هوا در تهران تقریبا نیمی از رقم اعتبار طرح‌های عمرانی را در برمی‌گیرد.

همچنین برای سال ۱۳۹۹ دولت پیش‌بینی کرده ۷۰ هزار میلیارد تومان به طرح‌های عمرانی اختصاص دهد.

متهم اصلی آلودگی هوا

در حال حاضر خودروهای سواری و کیفیت سوخت مصرفی، دو متهم آلودگی هوا هستند که هر کدام دیگری را مقصر می‌داند.

شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به‌تازگی مرتبط دانستن آلودگی هوا با بنزین را به‌طور کامل رد و اعلام کرد که سوخت توزیعی اعم از بنزین و گازوییل در کلانشهر تهران از کیفیت بالایی برخوردار است.

براساس گزارش نفتی‌ها، طبق گزارش منتشر شده توسط شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، منشا بیش از ۸۰ درصد از آلودگی وسایل نقلیه شهر تهران مربوط به کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌ها گزارش شده که از قضا سوخت مصرفی هیچ‌کدام از آنها بنزین نیست، بنابراین مرتبط دانستن آلودگی هوا با بنزین به‌طور کامل رد می‌شود.

همچنین براساس اعلام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، ‌ترکیبات آروماتیک که سرطان‌زا شناخته می‌شوند، به طور کامل از تمامی بنزین تولید کشور از یورو ۲ گرفته تا یورو ۵ حذف شده و به استاندارد یورو ۵ رسیده است.

وزیر نفت به تازگی درباره اثر بنزین روی آلودگی هوا اعلام کرد: سازمان محیط زیست قبل هم اعلام کرده که تاثیر کیفیت بنزین بر آلودگی هوا بسیار ناچیز است. از طرف دیگر نیز نوع بنزین مساله نیست، بلکه مساله موتورسیکلت‌های غیراستانداردی هستند که آلودگی ایجاد می‌کنند و آن‌طور که عنوان می‌شود، هر موتورسیکلت غیراستاندارد به اندازه ۷ خودرو آلودگی ایجاد می‌کند و متاسفانه تعداد زیادی موتورسیکلت داریم که استاندارد نیستند.

به گفته بیژن نامدارزنگنه، در شهرهای بزرگ بنزین و گازوییل یورو توزیع می‌شود، اما فعلا مشکل این نیست.

در این میان، عیسی کلانتری، رییس سازمان محیط‌زیست اخیرا انگشت اتهام را به سمت خودروسازی‌ها برده است. وی با با اشاره به آلودگی تهران و احتمال تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها در هفته آینده، عنوان کرد: مافیای خودروسازی آن‌قدر توان مالی دارند که تصمیم‌گیران را خریداری کنند. پس قطعا با چنین شرایط جوی و ایستایی هوا مواجه می‌شویم.

اما احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران اعتقاد دارد: سوخت خودروهای وارداتی یورو ۷ است، در حالی که این نوع سوخت در کشور وجود ندارد و زمانی که این نوع خودروها از سوخت یورو ۴ استفاده می‌کنند، موتور آن‌ها آسیب می‌بیند و در نتیجه آلایندگی آن‌ها از خودروهای یورو ۴ هم بیشتر می‌شود.

او با با بیان اینکه در شرایط کنونی برای کاهش آلایندگی خودروها محدودیت داریم، تصریح کرد: اگر بخواهیم به استاندارد یورو ۵ دست یابیم، باید سوخت آن را فراهم کنیم، در حالی که اکنون سوخت یورو ۵ در سراسر کشور توزیع نمی‌شود.

نعمت‌بخش عنوان کرد: اگر سوخت یورو ۵ در تمام کشور توزیع شود، باید سنسورها و ایسیو این خودروها هم تامین شود که اکنون ارتباط ما با قطعه‌سازان خارج از کشور قطع است و امکان اینکه این کار را انجام دهیم، وجود ندارد.