زنگ هایی که برای مزاحمت به صدا در می آیند!

تحریریه پارسینه: «در هفته گذشته 12 هزار و 470 تماس مزاحم، خطوط اورژانس را اشغال کرد و جان بیماران واقعی را به خطر انداخت.» این خبری است که به تازگی رئیس سازمان اورژانس استان تهران در گفت و گو با رسانه ها به آن اشاره کرده تا از ثبت رکورد تاریخی مزاحمت‌های تلفنی در هفته ای که گذشت خبر دهد. محمداسماعیل توکلی درباره مأموریت‌های اورژانس طی هفته گذشته اظهار کرد:« در هفته گذشته (18 اسفندماه الی 24 اسفند ماه) در مجموع 24 هزار و 871 مأموریت در مرکز ارتباطات 115 اورژانس استان تهران (دیسپچ) ثبت شد که در پی این مأموریت‌ها 5866 مورد به مراکز درمانی انتقال یافتند و 11 هزار و 165 مورد نیز در محل از خدمات اورژانس استفاده کردند.»

مزاحمان دست بردار نیستند!

 مزاحمان تلفنی اورژانس کم نیستند. افرادی که به دلایل مختلف اعم از ناآگاهی و جهالت خطوط تماس با اورژانس را اشغال می‌کنند و جان های زیادی را به خطر می‌اندازند. برخی از مزاحمین دست بردار هم نیستند؛ چرا که گزارش های اورژانس نشان می دهد ایجاد مزاحمت برای اورژانس به کاری رایج و روتین برای برخی از افراد تبدیل شده است. آنچنان که این گزارش ها نشان می دهد فردی در ۶ ماه ۴۱هزار بار تماس تلفنی مزاحم با اورژانس داشته است. ایجاد مزاحمت برای اورژانس، درحالی از سوی برخی صورت می گیرد که ممکن است در همان لحظه افراد زیادی نیازمند دریافت خدمات آنی و فوری از سوی اورژانس باشند. بابک یکتاپرست، معاون روابط عمومی سازمان اورژانس کشور در این باره به رسانه ها می گوید: «اجازه نداریم تلفن مزاحمان را مسدود کنیم چرا که شاید  روزی نیازمند کمک باشند.» گزارش ها نشان می دهد مزاحمت‌های تلفنی اورژانس در شروع شهریور ماه نسبت به مردادماه افزایش ۰.۵ درصدی داشته و بیشتر شده است. این درحالی است که تابستان گذشته پیش اعلام شد مجوزهای اولیه از دادگاه گرفته شده است تا مزاحمان تلفنی حرفه‌ای جلوی دوربین بروند و آمار مزاحمت‌ها کاهش پیدا کند.

مزاحمت هایی که تمامی ندارد!

مزاحمان تلفنی به دلایل مختلف خطوط تلفن اورژانس را اشغال می کنند. آمارها نشان می‌دهد که سالانه ۱۰ درصد تماس‌ها با اورژانس به قصد مزاحم است. البته این عدد در تهران ۸ درصد است. برخی از این مزاحمان فقط خطوط تلفن را اشغال می‌کنند و برخی دیگر هم آدرس و اطلاعات دروغ می‌دهند و نیروی‌های امدادی را به محل حادثه می‌کشند. این مزاحمت‌ها در شرایطی رخ می‌دهد که این مساله می‌تواند به قیمت جان یک بیمار تمام شود. مزاحمت نیروهای امدادی فقط مربوط به ایران نیست اما کشورهای پیشرفته با مجازات‌های بازدارنده تعداد تماس‌های مزاحم را کاهش داده‌اند. در آلمان مزاحمان نیروهای امدادی باید  جریمه‌های سنگین پرداخت کنند. کانادایی‌های مزاحم به ۵ سال حبس محکوم می‌شوند. در آمریکا نیز قربانیان دیر رسیدن نیروهای امدادی علیه مزاحمان پرونده تشکیل می‌دهند. در ایران اما مزاحمان اغلب به کارهای خدماتی در سازمان اورژانس، شستن آمبولانس و... محکوم می‌شوند.

گلایه نیروهای اورژانس از مزاحمان

با این وجود، اما مزاحمت های تلفنی برای اورژانس همچنان ادامه دارد و بسیاری از امدادگران نیز از این موضوع گلایه دارند؛ چرا که از نظر آنها این مزاحمت ها علاوه بر ایجاد دردسرها و اختلال در روند امدادرسانی ممکن است به قیمت جان دیگر شهروندان تمام شود که نیاز به کمک اورژانسی دارند. یکی از ماموران اورژانس در این باره به «پارسینه» می گوید: «بارها به محل حادثه اعزام شده ایم؛ اما وقتی به آنجا رسیده ایم، متوجه شده ایم که گزارش تلفنی سرکاری بوده است.» او می گوید: «بعضی ها از سر ناآگاهی و جهالت دست به این کار می زنند و برای برخی دیگر هم ایجاد مزاحمت جنبه شوخی و تفریح دارد. افرادی که دست به چنین کاری می زنند، از عواقب کارشان با خبر نیستند. بعضی هم به اشتباه با خطوط اورژانس تماس می گیرند؛ مثلا کمکی می خواهند که در حیطه وظایف اورژانس نیست ولی به هرحال خطوط را اشغال می کنند.» براساس قانون، مزاحمت تلفنی جرم به‌شمار می‌آید. مطابق ماده 641 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) هرگاه کسی به‌وسیله تلفن یا دستگاه‌های مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت کند، علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات، مرتکب به حبس از پانزده روز تا سه ماه محکوم خواهد شد؛ بااین‌حال، این قانون نتوانسته است از مزاحمت‌های تلفنی ممانعت کند. نجمه باقری، حقوق‌دان نیز در گفت‌وگو با رسانه ها به این ماده قانونی اشاره می‌کند و می‌گوید: «در رابطه با مزاحمت تلفنی در قانون جرم‌انگاری شده است؛ اما درعین‌حال، ایراد قانونی وجود دارد که تفاوتی بین مزاحمت تلفنی بین افراد با نهادهای حساس مثل اورژانس، آتش‌نشانی و… قائل نشده است.

به گفته او جایی این موضوع بغرنج‌تر می‌شود که دستگاه‌هایی که وظیفه نجات جان انسان‌ها را به عهده دارند، با مصالح عامه درگیر هستند؛ بنابراین این جرم‌انگاری سبک است و نباید با سایر مزاحمت‌های تلفنی، مجازات یکسانی داشته باشد.» به گفته این حقوق‌دان، قانون تأسیسات مخابرات نیز به این شرکت اجازه می‌دهد برای بار اول یک هفته و مراتب بعدی شش ماه تلفن مزاحم را قطع یا به‌طورکلی ضبط کند؛ با این حال، با توجه به پیامدهایی که مزاحمت‌های تلفنی می‌تواند ایجاد کند، این مجازات کافی نیست.» او معتقد است: «از سوی دیگر، جرم انگاری در رابطه با تماس‌هایی که منجر به مرگ فرد دیگری می‌شود، نشده است؛ اما شاید با دشواری از طریق ایجاد خسارت (البته اثبات آن نیز سخت است) بتوان طرح دعوی کرد؛ ولی بسیار پیچیده و نادر است.» محمدعلی الستی، جامعه‌شناس ارتباطات هم در این رابطه به میزان می‌گوید: «صحبت در خصوص بیماری‌های روانی به روان‌پزشکان، روان‌شناسان و مشاوران مربوط می‌شود؛ اما ممکن است در شرایطی عارضه‌ای در جامعه ایجاد شود که بی‌توجهی به آن بتواند آسیبی را ایجاد کند. ممکن است برخی از آزاردادن خود لذت ببرند که به آن مازوخیسم می‌گویند یا از آزاررساندن به دیگران لذت ببرند که معروف به سادیسم است و در خصوص این بیماری‌ها باید روان‌پزشکان و روان‌شناسان اظهارنظر کنند؛ اما در افراد سالم گرایش اندکی از این موارد وجود دارد و برای مثال، افراد با هزینه خودشان فیلم ترسناک می‌بینند یا سوار وسایل دلهره‌آور شهربازی می‌شوند و فریاد می‌زنند که تا حدی با لذت‌بردن از خودآزاری همراه است و چنانچه این شرایط به‌گونه‌ای باشد که برای مثال فرد از کتک‌خوردن لذت ببرد، بیماری است؛برای مثال، همه ما با دیدن کودکی بامزه دوست داریم لپش را بکشیم و ممکن است او گریه کند که این اقدام طبیعی است؛ اما اگر میل به شکنجه و آزار دیگران داشته باشیم، عارضه روانی است. در فرهنگ ما سربه‌سر دیگری گذاشتن به شوخی و سرگرمی تبدیل شده است و عده‌ای عادت دارند با این کار تفریح کنند و اگر این کار به عادت تبدیل شود، موجب می‌شود افراد به این شوخی خطرناک روی آورند و با مراکز امدادی هم شوخی کنند؛ ازاین‌رو باید در حوزه روابط اجتماعی دیگران را از انجام کارهایی که موجب آزار سایر افراد می‌شود، نهی کنیم.»