نزدیک شدن بازار خودرو به نرخ تعادلی

ماجرا، اما از آن‌جا شروع شد که خبر رسید قرار است خودرو گران شود. برخی سایت‌های خرید خودرو هم به این شایعه دامن زدند. پیامد آن، سیل سرمایه‌های کوچک سرگردان به سوی بازار خودرو بود تا آنجا که هیجان بازار جای منطق را گرفت.
دلالان و سوداگران که زمینه را مساعد دیدند، بازار آزاد را به دست گرفتند و نتیجه آن شد که قیمت برخی خودرو‌ها به دو تا دو و نیم برابر قیمت کارخانه رسید.

با بالارفتن قیمت خودرو، متقاضیان بیشتری برای خرید خودرو صف کشیدند و برخی فضا را به این سمت هدایت کردند که 'بعضی از این خودرو‌ها دیگر قرار نیست تولید شود، کارخانه قیمت را بالا می‌برد و خلاصه اینکه اگر می‌خواهید فردا به حسرت امروز نباشید، همین حالا برای خرید خودرو دست به جیب شوید؛ اگر هم دنبال یک سرمایه‌گذاری کم‌دردسر پرسود هستید، اینجا جای خوبی برای شماست. خودرو بخرید، یکی‌دو ماه پول‌تان را بخوابانید و بعد چند میلیون سود ببرید. '
این روند هیجانی در بازار خودرو تا مدتی تب پیش خرید خودرو را هم بالا برد، اما اکنون مشاهدات بازار نشان می‌دهد که وقت این بی‌سامانی به پایان رسیده است.
به گفته کارشناسان، اقتصاد قاعده و قانون خود را دارد و مثل روز روشن است که این افزایش قیمت، ماندگار نیست و اکنون سیر قیمت خودرو نزولی شده و وقت آن رسیده است که قیمت‌های واقعی، خودی نشان دهند.

بازار خودرو در مسیر تعادلی قیمت‌ها
یک کارشناس صنعت خودرو، کاهش قیمت خودرو‌ها را نشانه خوبی برای بازار می‌داند که سبب خروج دلالان در این بخش می‌شود.
روح‌الله طالبی می‌گوید: اگرچه صنعت خودروسازی کشور سال‌هاست اشتیاق زیادی به استفاده از نیرو‌های درون‌زا و متخصصان و طراحان داخلی نشان داده است، اما هنوز یک صنعت بومی نیست.
به گفته وی «صنعت خودرو، تا حدی هنوز وابسته است؛ به همین دلیل با نوسان نرخ ارز ممکن است دستخوش تغییراتی شود؛ در ماه‌های گذشته همین اتفاق افتاد.»
به گزارش ایرنا، این وابستگی نسبی به ارز به جریان‌سازان فرصتی داده است تا افزایش نرخ دلار را به بهانه‌ای برای افزایش چندبرابری قیمت خودرو تبدیل کنند؛ حال آنکه ارزبری خودروها، تناسبی با این شیب تند افزایش قیمت‌ها ندارد.

فضای روانی تاثیر گذاشت
طالبی، عضو هیات علمی دانشکده مکانیک دانشگاه خواجه نصیر با یادآوری اینکه تغییر در نحوه عرضه خودرو از سوی خودروسازان نیز به این نابسامانی دامن زد، تصریح می‌کند: «اگر خودروساز‌ها محصول‌شان را مانند قبل در اختیار مشتری می‌گذاشتند، شاید بازار به این سو نمی‌رفت؛ تا مدتی پیش، سایت برای خریدان خودرو باز بود و مشتری به‌روز خرید می‌کرد و از سوی دیگر قیمت کارخانه با قیمت نمایندگی تفاوت چندانی نداشت. عوامل روانی در این تغییر ناگهانی بازار بی‌تاثیر نبود، اما خودروساز‌ها هم به این نگرانی دامن زدند. فروش اینترنتی مردم را هیجان‌زده کرد و باعث شد قیمت‌ها با جو روانی ایجاد شده، افزایش پیدا کند.»
در این زمینه چندی پیش رییس اتحادیه فروشندگان خودرو، در گفتگو با رسانه‌ها اعلام کرد که متقاضیان خودرو در زمان گرانی قیمت دلار، به دنبال خرید بودند، اما امروز فروشنده شده‌اند.
به گفته وی، «کاهش قیمت درحالی است که هنوز هم شرکت‌های تولیدکننده داخلی عرضه خودرو را به بازار افزایش نداده‌اند.»

دوره نوسان قیمت به سر رسیده است
طالبی، کاهش قیمت بازار بدون افزایش تولید را ناشی از تعادل بازار می‌داند: «اگر بازار را مانند یک سیستم آنالوژی مکانیکی در نظر بگیریم، وقتی سیستم ارتعاشی نوسان کند، پس از مدتی نوسان رفته‌رفته از بین می‌رود تا به حد تعادل برسد.»
این کارشناس صنعت خودرو توضیح می‌دهد: «اگر شُک بیرونی به بازار وارد نشود و برانگیختگی دیگری چه از نظر سیاسی و چه از نظر اقتصادی ایجاد نشود، به طور طبیعی رفته‌رفته بازار به نقطه ثبات می‌رسد. یعنی پس از یک پیک قیمتی، بازار آنقدر نوسان می‌کند تا به ثبات برسد.»
وی با تاکید بر ضرورت کنترل عوامل بیرونی اثرگذار بر بازار، می‌گوید: «اکنون در حال نزدیک شدن به نقطه تعادل در بازار خودرو هستیم و اگر شرایط بیرونی را کنترل کنیم، بازار به ثبات خواهد رسید. اما اگر باز شُک دیگری وارد شود، دوباره نوسان از نقطه تعادل شروع خواهد شد.»

خودرو، کالای سرمایه‌ای نیست
این استاد دانشگاه با بیان این‌که در هیچ جای دنیا خودرو کالای سرمایه‌ای محسوب نمی‌شود، تاکید می‌کند: «در کشور ما نیز نباید به خودرو به چشم یک کالای سرمایه‌ای نگاه کرد. از سویی بحث هزینه‌های نگهداری مطرح است و از سوی دیگر مسائل حقوقی و هزینه‌های ناشی از آن برای خرید و فروش.»
پیشنهاد طالبی برای جلوگیری از این نگاه، افزایش هزینه‌های نگهداری خودرو است: «اگر نگهداری خودرو هزینه‌بردار شود، دیگر مشتریان به چشم سرمایه به آن نگاه نمی‌کنند. اگر شما مجبور باشید برای نگهداری آن مالیات و هزینه‌های بیشتری بدهید، دیگر خودرو یک کالای سرمایه‌ای نیست. البته علاوه بر مردم، رویکرد خودروسازان نیز باید به این سمت تغییر یابد، زیرا در مقاطعی به نظر می‌رسد خودروسازان هم به این نگاه دامن می‌زنند. حال آنکه خودرو یک کالای مصرفی است و نباید به چشم سرمایه به آن نگاه کرد.»
مشاهدات بازار نشان می‌دهد که تغییر جریان خرید از یک سو سبب افزایش تعداد فروشندگان خودرو و از سوی دیگر سبب کاهش متقاضیان خرید شده است. نتیجه این تغییر، کاهش پلکانی قیمت خودرو است به طوری که در یک هفته گذشته قیمت خودرو‌های زیر ۵۰ میلیون تومان تا حدود یک‌ونیم میلیون تومان و قیمت خودرو‌های بالای ۵۰ میلیون تومان تا بیش از دو و نیم میلیون تومان کاهش داشته است.