غرب تهران در آستانه یک جهش اقتصادی

اقبال روزافزون به تهران اسبابی را فراهم کرد که توسعه، صنعت و پیشرفت در تمام زمینه ها، رحل اقامت در این شهر بیفکنند. افزایش جمعیت، ساخت کارخانه های بزرگ، ایجاد بناهای فرهنگی و تفریحی مثل سینماها، رستوران ها و شهربازی ها، بسیاری اقدامات متجددانه دیگر و در کنار همه اینها مهاجرپذیری، ناگهان تهران را با گسترش و جمعیتی حیرت آور مواجه کرد.

تهران به بن بست رسید. شهری که روزگاری سرشار از ظرفیت ها و ظرافت های اقلیمی بود، دیگر از نظر اکولوژیکی چیزی برای ارائه نداشت و نیاز به گلوگاهی برای تنفس دوباره داشت. این گلوگاه که بیشترین ظرفیت را برای تزریق هوای تازه و بازگرداندن حیاتی نشاط بخش به این شهر داشت، قسمت غربی تهران بود که در پایین دست حوزه آبریز رودخانه کن واقع شده است.

پس از مواجه شدن مسئولین با مشکلات شهر تهران و دستیابی به این نتیجه که می توان این منطقه از شهر را به منطقه ای مطابق با الگوهای شهرنشینی تبدیل کرد و با توجه به امکان گسترش شهر تهران در منطقه ۲۲ که در طرح جامع تهران نیز پیش بینی شده بود شهرداری تهران بر آن شد تا اراضی شمال غرب تهران را به محدوده خدماتی شهر الحاق نماید و بر این اساس تهیه طرح تفصیلی منطقه ۲۲ بنا به توصیه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در سال ۱۳۷۰ با هدف احیای مفاهیم از دست رفته شهرسازی چون هویت، خوانا بودن محیط جهت یابی و مکان یابی فضاهای مناسب شهری در دستور کار قرار گرفت.

این منطقه با مساحت 10 هزار هکتار، با هدف رفع کمبودهای خدماتی تهران و نیز جابجایی بخشی از جمعیت ساکن در بافت های فرسوده مناطق مرکزی شهر و نیز اسکان بخشی از جمعیت شهر تهران ایجاد شد.

کلید شهرسازی مدرن در دست چپ تهران
یکی از انتقادات بزرگی که کارشناسان به معماری و شهرسازی تهران می گیرند، منطبق نبودن با استانداردهای ساخت و ساز و ناهمگونی بناها و نبود یکنواختی در معماری شهر است. رفع چنین نقیصه ای حداقل در کوتاه مدت کار بسیار دشواری است و از طرفی نیز تنگناهای جغرافیایی در تراکم شهر آن را غیرممکن کرده است؛ مگر اینکه معابر جدیدی برای شهرسازی اصولی و منطبق با استانداردها، باز شود. یکی از این معابر منطقه ۲۲ تهران است.

فشردگی تهران راه را برای هر اقدامی در جهت رفع محدودیت های زیستی به وجود آمده بسته بود. شهر به قدری مملو از ساختمان شد که دیگر جایی برای تجربه های جدید نداشت. اما توسعه غرب تهران این بستر را فراهم کرد تا اتفاقات مثبت و تازه در حوزه شهر تهران بیفتد. این موضوع، موقعیتی ممتاز و درخشان را برای منطقه ۲۲ و به ویژه ساکنان آن به وجود آورده است. ساکنان محدوده غرب تهران فرصت زندگی در منطقه ای با ارزش های زیستی غنی و از نظر معماری منطبق با اصول شهرسازی را دارا هستند. از سوی دیگر امکان بهره مندی های اقتصادی به تبع تحولات اقتصادی ای که در منطقه در شرف وقوع است، برای آنها وجود دارد.

این منطقه در سطح تهران و فرا شهری قابلیت دسترسی بی نظیری دارد. محدوده دید وسیع توام با آسایش و آرامش، فضاهای سبز گسترده و مفرح، جنگل ها و منابع طبیعی، قرارگیری در کنار پارک جنگلی و تفریحی چیتگر، دسترسی آسان به چهار ایستگاه مترو، خدمات دهی سازمان اتوبوسرانی برای دسترسی آسان تر به مناطق مختلف شهر، دوری از همهمه، آلودگی، تراکم و ترافیک مناطق مرکزی، آب و هوای مطبوع و خوش و ایمنی و امنیتی که این منطقه را به ثبت جامعه ایمن رسانده است، همگی از ویژگی های ممتاز و منحصر به فرد این منطقه از شهر تهران است.

در حال حاضر، بيشترين سرانه فضاي سبز در تهران كه براي هر نفر ۲۵ متر مربع است متعلق به منطقه ۲۲ است؛ ضمن اين كه پيوستن اين منطقه به شبكه جامعه جهاني ايمن، آن را در شهر تهران منحصربه‌فرد كرده است.

اما آنچه این منطقه تهران را از ديگر مناطق متمايز مي‌كند، تنها ويژگي‌هاي جغرافيايي و برخورداري از سرانه فضاي سبز بالا، آب و هواي پاك یا ویژگی های مشابه دیگر نيست، بلکه چشم انداز این منطقه برای تبدیل شدن به قطب گردشگري شهر تهران است که ساخت دریاچه شهدای خلیج فارس از مصادیق آن است.

دریاچه ای برای تمام ایران
شاید بتوان مهمترین ویژگی این منطقه را وجود بزرگترین دریاچه مصنوعی کشور در آن دانست. دریاچه ای که از امسال آبگیری شده است و اکنون پهنه آبی وسیعی در دل منطقه گشوده است. وجود این دریاچه بی نظیر در منطقه، بی تردید فصل جدیدی از توسعه را در برابر غرب تهران باز می کند. سیل وسیع گردشگرانی که برای گذران یک روز شاد به غرب کلانشهر تهران و به سمت دریاچه می آیند و تمام الزامات یک منطقه تفریحی و گردشگری که باید در آینده نزدیک فراهم شود.

دریاچه چیتگر با توجه به موقعیت مناسب قرارگیری و تامین آب آن که امسال محقق شد، می تواند دریاچه ای برای تمام ایران باشد؛ گستره ای آبی رنگ با دسترسی آسان و تمام امکانات رفاهی و تفریحی در کنارش. این دریاچه ستونی قابل اتکا برای رونق منطقه است که می تواند برکات و بهره مندی های بسیاری نیز چه از نظر طبیعی و چه اقتصادی برای حوزه غرب تهران به همراه داشته باشد.

نخستین ایده ها برای اجرای چنین پروژه‌ای به حدود ۴۰ سال پیش بازمی‌‌گردد. درنهایت اجرای این پروژه پس از بازنگری در طرح های اولیه از مهرماه ۱۳۸۹ آغازشد تا رویای ۴۰ ساله شهروندان پایتخت نشین برای داشتن دریاچه‌ای در اقلیم نیمه خشک شهر تهران ظرف مدت ۳۰ ماه به حقیقت بپیوندد.

آب رودخانه کن پس از عبور از یک بند انحرافی و سازه رسوب گیر، وارد این دریاچه ۱۴۰ هکتاری می شود. کف و دیواره های پیرامون دریاچه به‌طور کامل با لایه های ژئوممبران و ژئوتکستایل آب‌بند شده تا آبی که از طریق لوله های انتقال آب به مخزن دریاچه وارد می شود، بدون هیچ گونه نشت و هدررفتی ذخیره شود.نمای نهایی دورتادور دریاچه به‌صورت سنگ مالون ساده و پلکانی و پله بتنی اجرا شده و کف دریاچه با قلوه سنگ رودخانه ای پوشیده شده است.

دریاچه چیتگر و متعلقات آن شامل اماکن مذهبی، تفریحی و تفرجگاهی است که در دو مرحله اجر‌ا‌شده و مورد بهره‌برداری قرار‌می‌گیرد. فاز اول اجرا شامل احداث بند انحرافی بر‌روی رودخانه کن، سیستم انتقال آب، مخزن آب‌بند و سد به‌همراه ادامه بزرگراه حکیم در محدوده پایین دست سد است.

حضور این دریاچه در کنار اراضی سرسبز منطقه جنگلی چیتگر، علاوه بر بالا‌بردن توان اکولوژیکی منطقه به‌ تلطیف هوای حوزه غرب شهر تهران نیز کمک‌ می‌کند و موجب شکوفایی اقتصادی و تعاملات اجتماعی بسیاری در منطقه خواهد شد.

خلق یک کشتی تجاری برای تامین "تجارت توام با تفریح"
ایجاد یک قطب گردشگری، الزاماتی را می طلبد که بدون وجود آنها، منطقه مورد نظر در جلب گردشگر و تحقق دورنمایش، ناکام خواهد ماند. یکی از این الزامات، وجود مجتمع های تجاری بزرگ و کارآمد برای مناطق گردشگری است.

چنین مجموعه هایی، رکن اصلی در رونق اقتصادی یک منطقه توریست پذیر هستند. در تمام مناطق توریستی بزرگ و مشهور دنیا، مجتمع های تجاری مدرن و ویژه ای وجود دارند که علاوه بر فراهم کردن اوقاتی شاد برای گردشگر و رفع مایحتاج وی، اقتصاد منطقه مورد نظر را نیز پویا و پررونق نگه می دارند.

منطقه ۲۲ تهران نیز برای دستیابی به آینده ای که با محور گردشگری برای آن تعیین شده است، نیازمند مجتمع های تجاری مدرن و پاسخگو به نیازهای یک منطقه تفریحی است. همسو با پیشرفت های دیگر این منطقه، تامین چنین مجتمع هایی نیز در دست اقدام است که بزرگترین و مدرن ترین نمونه آنها، مجتمع تجاری اداری آرتمیس است.

آرتمیس از آن دسته مجموعه های تجاری است که تناسب لازم با محیط شاد و طبیعت اطرافش را دارد؛ چراکه شعارش "تجارت توام با تفریح" است و قرار نیست مثل بازار تهران یا بسیاری مجتمع های تجاری اداری، صرفا محلی برای کسب و کار باشد؛ بلکه قرار است جایی باشد برای چرخیدن چرخ های تجارت و در عین حال فراهم کردن اوقاتی مفرح.

سازندگان و طراحان این مجتمع که توسط یکی از موفق ترین و باتجربه ترین تعاونی های ساخت مسکن در کشور گرد هم آمده اند، تمام المان های لازم برای کارکرد تفریحی مانند رستوران و سایر امکانات را در آن پیش بینی کرده اند.

حتی معماری و طراحی داخلی آن را نیز به گونه ای تعریف کرده اند که نگاه کردن از داخل این مجتمع به بیرون نیز، احساسی سرشار از آرامش و لذت را به بیننده بدهد. از داخل این پروژه، می توان کوهستان را در شمال، دریاچه را در جنوب و فضای سبز جنگل چیتگر را در غرب و جنوب غربی به تماشا نشست.

از دیگر ویژگی های چنین مجموعه هایی همگونی و تناسب با طبیعت و محیط اطراف است تا مثل وصله ای ناجور در یک منطقه گردشگری به نظر نیایند. از این نظر نیز مجموعه آرتمیس، نمونه ای مثال زدنی در شمال دریاچه چیتگر است.

معماری این مجتمع که توسط اتحادیه تعاونی های مسکن نمونه رسا در حال ساخت است، تصویر یک کشتی بزرگ و باشکوه را در ذهن تداعی می کند. این طراحی با توجه به همخوانی گویا و دلپذیری که با دریاچه مقابل مجتمع دارد، اثری طولانی و درازمدت در ذهن بیننده داشته و از خاطرش بیرون نخواهد رفت.

از سوی دیگر این مجتمع با توجه به حجم و وسعتی که دارد، می تواند هم قواره دریاچه بزرگ مقابلش، قد علم کند و از این جهت نیز با آن متناسب باشد. کشتی آرتمیس با ۳۶۵ هزار متر مربع زیربنا، دارای پنج قطعه مجزا و شش برج است. هر برج چهار طبقه تجاری دارد و برای هر بلوک تجاری و اداری نیز هفت طبقه پارکینگ در نظر گرفته شده که مجموعا گنجایش چهار هزار خودرو را دارد.

بلندترین برج ۳۲ و کوتاه ترین آنها ۲۵ طبقه است. مشخصه بارز و خاص آنها این است که تمام این برج ها، به یکدیگر متصل بوده و به صورت یکپارچه، آرتمیس را تشکیل می دهند. بام آن ها با فاصله سی متری از سطح زمین، افق دید زیبایی را به روی دریاچه و طبیعت اطراف می گشاید.

ساخت آرتمیس توسط اتحادیه تعاونی های مسکن نمونه رسا، در واقع نوعی مشارکت فعال بخش خصوصی در شکوفایی و پیشرفت منطقه نوپای ۲۲ تهران است. در آینده نزدیک، منطقه با سیل مردمی مواجه خواهد شد که برای گریز از تراکم و شلوغی مناطق مرکزی شهر به آن پناه می آورند؛ در این میان بی تردید نیاز به تجارت به عنوان رکنی از گردشگری، یک مجتمع تجاری و اداری مدرن و زیبا، با دسترسی های آسان، مناظر و چشم اندازهای بدیع به طبیعت اطراف، ساختاری جذاب و عملکردی سودمند را مطالبه می کند که مجتمع تجاری و اداری آرتمیس با دارا بودن تمام این شرایط، این نیاز منطقه را پاسخگو خواهد بود.

اجراي پروژه‌هاي بزرگ و منحصر به فرد عمراني ، تفريحي و گردشگري در سطح اين منطقه شامل احداث درياچه مصنوعي ، آبشار مصنوعي و تله‌كابين ، شهربازي، ده‌ها پروژه ريز و درشت دیگر و نیز پروژه عظیم تجاری و اداری آرتمیس همگي دست به دست هم مي‌دهند تا آينده‌اي روشن را براي منطقه ۲۲ ترسيم كرده و اين منطقه را نه‌تنها به قطب گردشگري پايتخت بلكه به يكي از قطب‌هاي گردشگري كشور تبديل كنند.