بورس در کورس

به گزارش روزنامه قانون، طبق پیش‌بینی‌کارشناسان از وضعیت بورس، امسال به دلیل اتفاقاتی که درخصوص ورود سرمایه‌گذاران خارجی، افزایش قیمت نفت و جبران کسری بودجه و همچنین همکاری بیشتر مجلس آینده با دولت رخ مي‌دهد، وضعیت بورس بهبود پیدا خواهد کرد و بازار سرمایه از سایر بازارها پیشی خواهد گرفت. هر چند بورس تهران با سپری شدن حدود دو ماه از سال جاری، همچنان به روند رو به افول و کاهشی خود ادامه می‌داد و کف‌های حمایتی خود را یکی پس از دیگری مي‌شکست، به‌طوری که شاخص کل بورس تهران در ابتدای سال جاری حدود6 هزار واحد ریزش داشت و از کانال 81 هزار واحدی وارد کانال 75 هزار واحدی شده بود، ولی بر مبنای اخبار رسیده دیروز بورس تهران تکانی به خود داد و به سمت رشد شاخص کل پیش رفت تا شاخص با 312 واحد افزایش، دوباره به بیش از 76 هزار واحد برسد. در این‌جا خالی از لطف نیست که گریزی به مفهوم شاخص در بازار سرمایه بزنیم.

انواع شاخص بورس
در این خصوص محمدرضا گیوکی، معاونت مالی و اداری شرکت سهام گستران و کارشناس بازار سرمایه، به« قانون» مي‌گوید: شاخص‌ها در هر زمینه ای و به ویژه در بورس معیارهای مهمي‌هستند که با بررسی و تحلیل آن‌ها مي‌توان روند بازار سرمایه و بورس را از جنبه‌های مختلف ارزیابی کرد، بنابراین با توجه به نقش پر رنگی که شاخص‌ها در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران ایفا مي‌کنند، نوسانات شاخص حائز اهمیت است.
گیوکی، با بیان اینکه شاخص‌های بورس انواع مختلفی دارند و هرکدام وضعیت بورس را از بعد خاصی بیان مي‌کنند، تصریح مي‌کند: سرمایه‌گذاران باید به کارکردهای هر شاخص در تصمیم‌گیری خود توجه کنند اما افت شاخص کل بورس تهران و روند منفی معاملات آن در چند هفته سپری شده در سال جدید، ریشه در علل و عوامل مختلفی دارد. هیجانات پسابرجام یکی از عوامل افت شاخص بورس است.

بورس تهران و هیجانات
وی، با اشاره به اینکه دسته اول این علل، عوامل رفتاری هستند، ادامه مي‌دهد: با توجه به شرایط حاکم بر بازارهای سرمایه در اکثر نقاط جهان، تجزیه و تحلیل عوامل تاثیر‌گذار روانی از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، به ویژه در بازارهای مالی که عمق کمتری دارند. شواهد حکایت از این امر دارد که سرمایه‌گذاران در برخی مواقع برای تعیین ارزش سهام از روش‌های کمي‌و تحلیل‌های منطقی استفاده نمی‌کنند و تصمیمات براساس اطلاعات غیرعملی، شرایط روانی و هیجانی در بورس است. بورس تهران در طول عمر خود مقاطع متفاوتی از هیجانات را تجربه کرده و هیجانات کاذب، صعودها و سقوط‌های زیادی را در تاریخ بورس به ثبت رسانده است. یکی از دلایل افت شاخص و روند نزولی بازار در هفته‌های سپری شده در سال جدید را مي‌توان به افزایش غیرمنطقی شاخص در سه ماه پایانی سال گذشته که بر اثر هیجانات ناشی از توافقات برجام به‌وجود آمده بود نسبت داد. به طور حتم رشدهای بی‌منطق و هیجانی در بازار با اصلاح و روند معکوس شدیدتری روبه‌رو مي‌شوند.

لزوم ایجاد فضای مطمئن
معاونت مالی و اداری شرکت سهام‌گستران،تصریح مي‌کند: بدیهی است که هرگاه ریسک گریزی در بازار کاهش یابد و سرمایه‌گذاران پیش‌بینی کنند که رشد بهره‌وری در آینده بیشتر از گذشته خواهد بود منجر به حرکتی دسته‌جمعی از سوی سرمایه‌گذاران خواهد شد که باعث افزایش غیر طبیعی قیمت سهام‌ها مي‌شود. اتفاقی که در سال جدید در بورس تهران شکل گرفت نیز از عواقب همین قضیه بود به طوری که در سه ماه پایانی سال گذشته، رشد قیمت سهام شرکت‌ها و همچنین رشد شاخص کل بر اساس عوامل بنیادی و منطقی صورت نگرفت و بیشتر تحت تاثیر عوامل رفتاری بود، بنابراین تبعیت جمعی سرمایه‌گذاران از عوامل رفتاری و هیجانی و نادیده گرفتن متغیرهای بنیادی توسط آنان در بورس اوراق بهادار باعث شد تا روابط تعادلی در این بازار تا حد زیادی تضعیف و بازار به سمت عدم کارایی متمایل شود و وارد فاز اصلاحی جهت اصلاح قیمت‌های سهام شده تا ارزش سهام شرکت‌ها نزدیک به ارزش ذاتی آن‌ها شود. با توجه به نیاز روز افزون اقتصاد به سرمایه و اهمیتی که بازارهای سرمایه در فعالیت‌های اقتصادی دارند، لازم است فضایی قابل اطمینان برای سرمایه‌گذاران ایجاد شود تا اعتماد آن‌ها به بازار سرمایه افزایش پیدا کند و از به هدر رفتن و تخصیص نامناسب سرمایه‌های کوچک و بزرگ در جامعه جلوگیری شود.

اعتماد به بازار سرمایه
گیوکی مي‌گوید: سرمایه‌گذاران برای اعتماد به بازار سرمایه، نیاز به اطلاعاتی در مورد ارزش سهام شرکت‌ها دارند که از جمله اطلاعاتی که مي‌توان در بازارهای سرمایه مورد توجه قرار گیرد، اطلاعات مربوط به ارزش ذاتی سهام شرکت‌هاست، تا تصمیمات اقتصادی بلندمدت سرمایه‌گذاران، تحت تاثیر نوسانات موقت بازار قرار نگیرد.

عامل افت شاخص بورس
این کارشناس بازار سرمایه، تصریح مي‌کند: دسته دوم از عوامل افت شاخص بورس وجود ریسک‌های سیستماتیکی است که در حال حاضر در بورس تهران وجود دارد. از جمله این ریسک‌ها مي‌توان در وهله اول به مناقشات هسته‌ای و کمرنگ شدن خوش‌بینی‌ها به رفع تحریم‌ها اشاره کرد. نکته حائز اهمیت در اجرای برجام که باعث ایجاد خوش‌بینی‌های زیاد جهت بهبود شرایط اقتصادی قابل توجه فعالان و سرمایه‌گذاران اقتصادی قرار گرفت، بحث آزادشدن قسمتی از اقتصاد، تسهیل در واردات و صادرات و گشایش‌های مالی و اعتباری است که در حال حاضر این موارد با ابهام روبه‌رو هستند.

بازار سهام، بازار لیدر محور
معاونت مالی و اداری شرکت سهام‌گستران، با بیان اینکه دومین ریسک موجود، لیدر محور بودن بازار سهام است،تصریح مي‌کند: بازار سهام این روزها بیشتر از پیش لیدر محوری مي‌کند، از آن جایی که نقدینگی زیادی در اواخر سال گذشته به گروه لیدر بازار یعنی گروه خودرویی تزریق شد، شاهد رشد چشمگیر قیمت سهام در این گروه بودیم، اما با توقف رشد قیمت‌ها در نمادهای گروه لیدر بازار، به ناچار وضعیت این گروه کلیت بازار را به چالش کشیده است. همچنین شفاف سازی شرکت ایران خودرو در این گروه مبنی بر اینکه به علت اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی‌ها مشمول مالیات خواهد بود که انجام افزایش سرمایه برای این شرکت میسر نیست، تاثیر منفی پررنگی بر سهام این گروه از بازار داشته است. مادامي‌که بازار سرمایه لیدرمحوری مي‌کند، وضعیت گروه لیدر بازار بر دیگر گروه‌ها تاثیرگذار بوده و آن‌ها را به‌سمت وضعیت خود سوق خواهد داد، بنابراین ریسک‌های گروه لیدر بازار مي‌تواند به صورت غیرمستقیم بر تمامي‌بازار تاثیر گذار باشد.

دلیل تشدید افت بازار سهام
این کارشناس بازار سرمایه، با تاکید بر اینکه کمبود نقدینگی از دیگر ریسک‌های بازار است، مي‌گوید: گمانه‌زنی‌هایی درباره ورود نقدینگی جدید در راستای ورود سرمایه‌گذاران خارجی به بازار سرمایه مطرح شده بود که با توجه به شرایط فعلی و همچنین روند منفی بازار سهام، ابهام‌هایی در این خصوص وجود دارد و سیگنال‌های مثبتی از بورس تهران برای سرمایه‌گذاری خارجی مخابره نمي‌شود، بنابراین ریسک کمبود نقدینگی در کنار سایر ریسک‌های سیستماتیک بازار سرمایه، از جمله عواملی است که افت بازار سهام را تشدید مي‌کند.

رابطه بازار سرمایه و اقتصاد
نوسانات گسترده شاخص بورس باعث ورود و خروج انبوهی از سرمایه مي‌شود. بازار سرمایه بیانگر وضعیت اقتصادی کشورهاست.ضربه‌های وارد شده بر اقتصاد و ضعیف عمل کردن متغیرهای کلان اقتصادی در کشورهای در حال توسعه تاثیرات عمیق‌تری بر بازار سرمایه مي‌گذارد، زیرا در این کشورها نگرانی از افت ارزش سرمایه با تردیدهای بی ثباتی اقتصادی همراه مي‌شود و ناگفته نماند که برآیند تمام عوامل خرد و کلان اقتصادی بر بازار سهام و شاخص سهام تاثیرگذار است.