هواپیما‌ها زمین‌گیر می‌مانند؟

این تصمیمات پس از آن اتخاذ شد که در پی نوسانات قیمت ارز و مشکلاتی که برای ایرلاین ها به وجود آمده بود، دولت تصمیم گرفت تا یک قدم دیگر به سوی آزاد سازی قیمت سوخت بردارد.

همچنین بر اساس آن مصوبه ایرلاین‌ها می بایست در خصوص نحوه پرداخت قیمت سوخت با تعیین تاریخی مشخص و انعقاد قرارداد با شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی بدهی خود را تسویه و پرداخت می کردند و پس از آن قیمت سوخت به نرخ جدید محاسبه می شد.

پیش از این شرکت پخش فرآوردهای نفتی ایران به شرکت های هوایی هشدار داده بود که اگر بدهی خود را نپردازند، فروش سوخت به آنها را متوقف خواهد کرد. اما شرکت های هواپیمایی از پرداخت یکباره آن اظهار ناتوانی می کردند.

به گفته جلیل سالاری معاون مدیر عامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی رقم بدهی شرکت‌های هواپیمایی به ازای سوخت از ابتدای آغاز طرح هدفمندی‌ یارانه‌ها تا سی‌ام آبان ماه سال جاری 460 میلیارد تومان است که بیشترین رقم آن مربوط به سه شرکت هواپیمایی هما، ماهان و آسمان می‌شود.

سالاری در این خصوص اضافه کرده است: «طبق تصمیم گرفته شده به شرکت های هواپیمایی اعلام کرده بودیم که از پنجم دی ماه سال جاری سوخت به صورت نقدی به هواپیماها فروخته می‌شود، اما بنا به درخواست این شرکت ها 10 روز دیگر مهلت دادیم و در این زمان تنها سه شرکت هواپیمایی هسا، معراج و ساها تسویه حساب کردند و بقیه حتی قرارداد جدید نیز بر مبنای نرخ سوخت جدید منعقد نکرده‌اند.»

این وعده شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی از ساعت 9 صبح روز دوشنیه 18 دی ماه عملی شد. بنا به گفته شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی از ساعت 9 صبح 18 دی ماه به بعد سوخت در شرایطی در اختیار شرکت‌های هواپیمایی ایرانی قرار می‌گیرد که بدهی گذشته خود را تسویه کنند و برای دریافت سوخت از امروز به بعد قرارداد جدید با توجه به نرخ جدید سوخت امضا کنند.

در نتیجه این تصمیم اغلب پروازها روز دوشنبه لغو شد و تنها شرکت ایران‌ایر توانست پروازهای خود را انجام دهد. یان اتفاق باعث سرگردانی بسیاری از مسافران شد.یک حقوقدان معتقد است در ماجرای سرگردانی مسافران در فرودگاه‌های کشور که به دلیل اختلاف مالی بر سر قیمت بنزین بین شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی و شرکت‌های هواپیمایی رخ داده است، هر دو سازمان در تضییع حقوق مسافران مرتکب تخلف شده‌اند.

طبق عرف بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی، تاخیر پروازی تا نیم ساعت قابل توجیه است اما در صورت تاخیر بیش از نیم ساعت، ایرلاین‌ مربوطه باید جوابگوی مسافران باشد و بر اساس کنوانسیون‌های بین‌المللی باید به مسافران خسارت بپردازد و رضایت آنان را جلب کند.

هوشنگ پور بابایی تصریح کرد: تردیدی نیست که سازمان هواپیمایی در این مورد مرتکب قصور شده و در نتیجه این حق را برای شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی ایجاد می‌کند که بتواند علیه این سازمان ادعای حقوقی مطرح کند اما بحث‌ عمده این است که در اختلافات حقوقی دو سازمان که وابسته به نهادهای عمومی و دولتی هستند، آیا باید اشخاص ثالث نیز متضرر شوند؟

این در حالی است که رییس انجمن شرکت‌های هواپیمایی درباره خسارت مسافرانی که پروازهای آن‌ها روز گذشته لغو شد به ایسنا گفت: «شرکت‌های هواپیمایی هزینه بلیت مسافران را برگشت داده یا پرواز جایگزین برای آن‌ها تعیین خواهند کرد.»

در همین حال عبدالرضا موسوی می گوید: «طی جلسه‌ای با مسوولان شرکت ملی پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی، مقرر شد شرکت‌های هواپیمایی بخشی از بدهی خود را به صورت نقدی پرداخت کنند. ضمن آن‌که روزانه در ازای سوخت پرواز هواپیماهای خود، بخشی از هزینه سوخت را پرداخت کرده تا بتوانند پروازها را ادامه دهند.»

این در حالی است که پیش از این محمود رسولی‌نژاد - مدیر عامل شرکت فرودگاه‌های کشور - نیز در این باره گفته بود: «مشکل سوخت شرکت‌های هواپیمایی در سطح وزیران راه و شهرسازی و نفت در حال بررسی است.»

مسئول هماهنگی پرواز یکی از ایرلاین ها گفت: «علاوه بر مشکل سوخت، بر اساس مصوبه جدید هزینه های فرودگاهی پرواز میان ماه های مرداد تا مهرماه جاری افزایش دوباره داشته است و ایرلاین ها می بایست مابه التفاوت آن را بپردازند. این صورت حساب های جدید که غالبا رقم های چند هزار دلاری است مشکل تازه ایی است که فعالان این عرصه با آن مواجه هستند.»

به گفته وی این در حالی است که در برخی از بلیط ها امکان اخذ مابه التفاوت هزینه های فرودگاهی قابل دریافت نیست. در شرایط کنونی و کاهش تعداد مسافر در صنعت هواپیمایی این فشار ها می تواند به تعطیلی ایرلاین های کوچک تر بیانجامد. این در حالی است که ایرلاین های بزرگی نظیر «ایران ایر» از حمایت همه جانبه ای برخوردار هستند و در حالی که رقم بدهکاری آنان بیش از ایرلاین های دیگر است، همچنان موفق به دریافت سوخت مورد نیاز خود می شود.»