گام جدید در تسهیل تجارت با اتحادیه اقتصادی اوراسیا

به گزارش تسنیم موافقتنامه تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اورآسیا امروز با حضور وزیر صمت و معاون وزیر امور خارجه در امور اقتصادی در سن‌پترزبورگ به امضا رسید.

عقد موافقت نامه‌های تجاری به عنوان ابزاری برای تسهیل تجارت با بازارهای هدف در دستورکار وزارت صمت ( سازمان توسعه تجارت) قرار گرفته است. عقد موافقت‌نامه تجارت ترجیحی یا آزاد با بازارهای عمده صادراتی کشورمان با هدف کاهش هزینه صادرات به این بازارها صورت می‌گیرد. در حال حاضر بیش از 50 درصد از کل صادرات جهان از امتیاز توافق‌های تجاری بهره می برد.

اهم کارکردهای عقد موافقت نامه های تجاری را می‌توان به شرح زیر بر شمرد:

    تسهیل و کاهش هزینه‌های تجارت و افزایش صادرات غیر نفتی کشور

    کاهش تعرفه‌های گمرکی

    افزایش جذابیت‌های تجاری ایران برای تجار سایر کشورها

    ایجاد مسیرها و سازکارهای ویژه برای تجارت اقلام راهبردی کشور

 

سازمان توسعه تجارت مذاکرات عقد تجارت آزاد با اوراسیا(شامل کشورهای روسیه، قزاقستان، ارمنستان، قرقیزستان و بلاروس) را از سال 1394 با جدیت پی گیری کرده است و تاکنون بیش از 6 سال مذاکرات بین ایران و پنج کشور عضو اتحادیه اوراسیا در جریان بوده است. اولین مرحله مذاکرات در سال 1397 با امضای موافقت نامه تجارت ترجیحی به پایان رسید و در نتیجه آن توافق تجارت ترجیحی بین ایران و 5 کشور اتحادیه اقتصادی اوراسیا منعقد شد که از 5 آبان 1398 اجرایی شده است.

پس از آن مذاکرات برای تبدیل این موافقت نامه به موافقت نامه تجارت آزاد آغاز شد. در طول سال‌های 99 تا 1402 تیم مذاکراتی ایران به ریاست سازمان توسعه تجارت بیش از  30  نشست مذاکراتی را با 5 کشور اوراسیایی به انجام رسانده است. 6 نشست از این 30 نشست مذاکراتی به صورت حضوری و بقیه آن به صورت ویدیو کنفرانسی برگزار شده است.

بر اساس موافقت نامه تجارت آزاد فوق تعرفه گمرکی حدود 87 درصد اقلام در بازار اوراسیا برای صادرات ایران به صفر خواهد رسید و زمینه لازم را برای گسترش صادرات ایران فراهم خواهد کرد.

رییس سازمان توسعه تجارت در نشست پایانی این مذاکرات  با آقای "آندره اسلپنف" وزیر محترم تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا که در 28 دی ماه در محل سازمان توسعه تجارت برگزار شد، با تصمیم گیری در خصوص موارد باقی مانده در مذاکرات، به توافق نهایی رسیدند. از دی ماه 1401 جلسات فرعی دیگری نیز جهت تکمیل فهرست‌های کالایی و موارد مربوط به متن موافقتنامه برگزار شد که آخرین آن در مهر ماه 1402 بود.

پس از آن دو طرف نسبت به انجام هماهنگی‌های داخلی برای امضا و سپس تصویب آن اقدام کرده اند. پس از تصویب موافقتنامه بین 5 کشور اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل روسیه، قزاقستان، ارمنستان، قرقیزستان و بلاروس به مورد اجرا گذاشته خواهد شد.

محصولاتی که تعرفه آنها در طرف اوراسیایی به صفر خواهد رسید در همه فعالیت‌ها و زیر بخش‌های اقتصادی گسترده هستند. بنا بر این همه فعالین اقتصادی می‌توانند بزودی بدون پرداخت تعرفه گمرکی کالاهای خود را به این بازار بزرگ صادر کنند. بطور مثال برخی از بخش های اقتصادی که به میزان زیادی تعرفه آنها تحت پوشش موافقت نامه قرار خواهد گرفت به شرح جدول زیر است:

نکاتی اساسی از مناسبات ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا

بعد از تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل کشورهای بلاروس، قزاقستان، روسیه، ارمنستان و قرقیزستان، در سال 2015 میلادی، بسیاری از کشورها، تمایل خود را برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و تجاری با آن اتحادیه اعلام و مذاکرات را آغاز کرده‌اند. این اتحادیه به سرعت در حال امضای موافقتنامه‌های تجارت آزاد با قطب‌های اقتصادی آسیا است.

کشورمان از سال 1394 مذاکرات را جهت بررسی چگونگی گسترش رابطه تجاری و اقتصادی با اتحادیه مذکور آغاز کرد و پس از امضای موافقتنامه موقت تشکیل منطقه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در اردیبهشت 1397 توسط مقامات طرفین و طی فرایند تصویب داخلی در کشورها، این موافقتنامه از 5 آبان 1398 اجرایی گردیده است.

عملکرد آماری موافقتنامه مذکور طی سال اول اجرایی شدن آن، افزایش 82 درصدی صادرات در اقلام ترجیحی مشمول موافقتنامه را نسبت به زمان مشابه و بدون وجود موافقتنامه مذکور نشان  می‌­دهد.

پس از انعقاد موافقتنامه تجارت ترجیحی، حجم تجارت کل فیمابین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است. بنحوی که در سال سوم اجرای موافقتنامه شاهد رشد 63 درصدی صادرات کشورمان به آن اتحادیه در مقایسه با مدت زمان مشابه قبل از اجرای موافقتنامه هستیم.

اتحادیه اقتصادی اوراسیا با 183 میلیون نفر جمعیت و واردات 388 میلیارد دلاری از جهان بازار بسیار بزرگ در نزدیکی ایران محسوب می‌شود و افزایش مناسبات فیمابین امکان استفاده حداکثری از  این پتانسیل و بازار بزرگ را برای کشورمان فراهم خواهد آورد.

فرایند اولیه مذاکرات تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، از سال 1399 آغاز شد و پس از برگزاری بیش از 30 جلسه مذاکراتی به صورت ویدیو کنفرانس و 6 دور مذاکرات حضوری، با سفر وزیر تجارت اوراسیا به ایران در 28 دی ماه سال جاری (1401) به ایران و دیدار و جلسه با رییس سازمان توسعه تجارت ایران، رسماً اتمام فرایند کلی مذاکرات اعلام و طرفین در حال آماده سازی متن موافقتنامه برای امضای مقامات در آینده نزدیک هستند.

با امضای موافقتنامه توسط مقامات کشورها، متن موافقتنامه برای تصویب به مراجع قانونی کشورمان و کشورهای عضو ارسال و پس از آن فرایند اجرایی شدن موافقتنامه تجارت آزاد آغاز می شود.

با توجه به واردات قابل ملاحظه اوراسیا و به ویژه کشور روسیه از جهان با انعقاد موافقتنامه تجارت آزاد فیمابین، پیش بینی می‌شود با افزایش سرمایه گذاری‌ها و تولیدات مشترک و فراهم آوردن زیرساخت‌های مناسب تجارت فیمابین می‌تواند تا حدود 30 میلیارد دلار افزایش یابد.

عمده اقلام واردات ایران از اوراسیا شامل کالاهای اساسی از جمله غلات، گندم، ذرت دامی و.. است و هر چند طی سالهای گذشته حداقل 70 درصد از تجارت فیمابین را محصولات کشاورزی تشکیل داده‌اند از جمله در بخش صادرات ایران، ولی از تیر ماه سال 1401، کالاهای صنعتی با ارزش افزوده بالا نیز وارد سبد صادراتی کشورمان به این اتحادیه شده است و سهم محصولات صنعتی نیز در صادرات افزایش یافته است.