گردش در ایران بدون سرویس بهداشتی

سال 87 موج خبری و رسانه ای درباره معضل سرویس های بهداشتی بین راهی ایران پس از آن که مشایی، رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور وعده ساخت هزار مجتمع را اواخر سال 86 در مراسم افتتاح طرح امدادگران خودروي كشور داد، شروع شد. او گفت که تا قبل از سال 1390 در هر 25 -کیلومتر از راه های کشور یک سرویس بهداشتی ساخته می شود. هر چند که منظور وی مجتمع بین راهی بود نه فقط سرویس بهداشتی تک.

این وعده مشایی از آنجا ناشی می شد که در سال 86 مصوبه ای درباره تدوین و اعلام الگوی نمونه واحدهای خدماتی و سرویسهای بهداشتی بین راهی توسط سازمان میراث فرهنگی به امضای هیات وزیران رسید و سازمانهای مختلف ملکف به اقدامات تعیین شده ای شدند.

در این بین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مکلف شد ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این تصویب‌نامه نسبت به تدوین و اعلام الگوی نمونه واحدها و سرویسهای موضوع این تصویب‌نامه اقدام کند. استانداران نیز موظف شدند در مدت یادشده نقاط مورد نیاز را به سازمان یادشده اعلام کند. وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و مسکن و شهرسازی مکلف بود در چارچوب الگوهای نمونه نسبت به واگذاری زمین به متقاضیان اقدام کند. وزارت نیرو مکلف شد بلافاصله پس از اعلام نقاط توسط سازمان میراث فرهنگی، از طریق شرکتهای مربوط نسبت به واگذاری انشعاب و انتقال آب و برق تا سرویسهای یادشده با استفاده از منابع داخلی اقدام کند. وزارت راه و ترابری نیز می بایست مسیرهای دسترسی به واحدهای موضوع این تصویب‌نامه را بلافاصله پس از اعلام نقاط توسط سازمان میراث فرهنگی ایجاد کند.

حميد بقايي که آن زمان قائم مقام سازمان ميراث فرهنگي بود ساماندهي سرويس‌هاي بهداشتي بين راهي را يكي از مهمترين برنامه‌هاي در دست اقدام اين سازمان طي سال جاري دانست و اميد داد تا پايان سال جاري ‪ ۶۰۰‬واحد از هزار سرویس بهداشتی وعده داده شده راه اندازي شود.

وي گفت: طبق برنامه در دست اجرا قرار است از مجموع يك هزار سرويس بهداشتي بين راهي در كشور، ‪ ۳۰۰‬واحد توسط سازمان ميراث فرهنگي كشور و مابقي نيز توسط بخش خصوصي احداث شود.

اسپانیایی های ناامید از ساختن WC !

پس از آن معاونت سرمایه گذاری سازمان خبر از احداث سرویس های بهداشتی در جاده ها توسط اسپانیایی ها یا سرمایه گذارانی از دیگر کشورهای خارجی می داد و گاهی دیگر عنوان می کرد که شرکت های خصوصی زیادی اعلام همکاری کرده اند به نحوی که در همان سال، مشاور فني و عمراني معاونت سرمايه گذاري سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري گفت: 21شركت بزرگ سرمايه گذاري تاكنون براي ساخت مجتمع هاي خدماتي بين راهي در سطح جاده ها و محورهاي ارتباطي كشور اعلام آمادگي كردند. درهمين ارتباط كار انعقاد قرارداد با پنج شركت به زودي انجام خواهد شد.

اما حتی اسپانیایی ها نیز نتوانستند در این کار موفق شوند. چون چندی پیش علی عباسپور درباره این پیشرفت 10‌درصدی اعلام کرد كه ساخت هزار سرویس بهداشتی در یك سال ممكن نیست و البته در توجیه این مساله گفت كه دلایل عدم‌موفقیت این پروژه زیاد است؛ از همكاری‌نكردن سازمان‌ها و مسئولان گرفته تا كمبود بودجه و وجود قوانین موازی و متناقض. حتی همان زمان، محمد غلامی معاون بقاع متبركه و اماكن مذهبی سازمان اوقاف و امور خیریه گفت: ساخت سرویس های بهداشتی بین راهی وظیفه سازمان میراث فرهنگی است.

وی گفت: برای ساخت سرویس های بهداشتی بین راهی با رویكرد اماكن متبركه و مساجد ۳۰ میلیارد تومان اعتبار تخصیص داده شد. وی در ادامه اظهار داشت: در ابتدا قرار بود بودجه این طرح به سازمان اوقاف و امور خیریه واگذار شود و این سازمان سرویس های بهداشتی را احداث و یا مرمت كند. ولی با امضای تفاهم نامه بین سازمان اوقاف وامور خیریه با سازمان میراث فرهنگی این كار به عهده سازمان میراث فرهنگی واگذار شد. اما با وجود این كه از امضای تفاهم نامه بین سازمان میراث فرهنگی و سازمان اوقاف ۳ ماه می گذرد ولی سازمان میراث فرهنگی هنوز در زمینه ساخت سرویس بهداشتی بین راهی برای گردشگران اقدامی نكرده است.

بخش خصوصی حمایت نشد

اما درباره اینکه سازمان میراث فرهنگی نسبت به وعده خود اقدامی انجام نداد محمد حسن پور، مدیرعامل مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی ( پارس زیگورات ) و معاون سابق سرمایه گذاری سازمان راهداری و حمل و نقل به خبرنگار مهر گفت: برخی از افراد تصور می کردند که واگذاری پروژه ساخت هزار مجتمع بین راهی به این شرکت واگذار شده است درحالی که این طور نبوده است و وعده هزار مجتمع هیچ ربطی به کارهایی که شرکت در بحث افتتاح و بهره برداری از مجتمع های بین راهی دارد ندارد.

وی از بدقولی بانک های دولتی در ارائه تسهیلات به بخش خصوصی گله کرد و گفت: هیچ جا هیچ توافقی با سازمان میراث فرهنگی برای ایجاد مجتمع بین راهی و یا سرویس بهداشتی نکرده ایم چون تامین منابع و اخذ مجوز از سازمانهای مربوطه بسیار سنگین است. از سوی دیگر این شرکت قصد ایجاد 20 مجتمع رفاهی را در کشور داشت که برای ده مجتمع برنامه ریزی کرده و اکنون آماده بهره برداری از چهار مجتمع است. در این زمینه نیز سازمان میراث فرهنگی هیچ کمکی به ما نکرده است و بانکهای دولتی نیز که وظیفه دارند، تسهیلات گردشری به بخش خصوصی واگذار کنند نتوانسته اند قدمی در این جهت بردارند.

با وجود مشکلات بانکی و عدم دسترسی آنها به تسهیلات گردشگری دولتی بخش خصوصی از گرفتن پروژه ساخت مجتمع بین راهی مایوس است به همین دلیل طرح هزار مجتمع بین راهی نیز در کشور همانند بسیاری از طرح های دیگر این سازمان، پس از گذشت دولتهای نهم و دهم همچنان مغفول مانده است چرا که هیچ یک از دستگاهها اعم از میراث فرهنگی به عنوان متولی، وزارت راه، بانک ها و ... هیچ یک به وظایفی که برای آن مصوبه هیات وزیران نیز تعیین شده، عمل نکرده اند.