تهران سی‌امین شهر آلوده و هشتمین شهر پرترافیک جهان

سیدمحسن طباطبایی مزدآبادی امروز در نشست «بررسی نقش مدیریت شهری در کاهش آلودگی هوا» که در سالن اجتماعات انجمن علمی اقتصاد شهری ایران برگزار شد، با اشاره به اینکه آلودگی هوا در کلانشهرهای جهان به‌ویژه شهرهای بزرگ کشورهای رو به توسعه چالشی بزرگ و فراگیر محسوب می شود، گفت: چنانچه نگاهی به فهرست ۳۰ شهر آلوده جهان در سال ۲۰۱۵ بیندازیم تقریبا همگی آنها مربوط به کشورهایی در حال توسعه هستند و تهران نیز در این رده بندی در جایگاه سی‌ام آلوده ترین شهرهای جهان قرار دارد.

وی با اشاره به اینکه این شهرها نقاط اشتراک دیگری نیز دارند از جمله اینکه اکثر آنها از پرترافیک ترین شهرهای جهان به حساب می آیند، افزود: تهران در رده هشتم پرترافیک ترین شهرها قرار دارد.

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با اذعان به اینکه آلودگی شهرها تحت تاثیر و معلول عوامل متعددی است که می‌توان به موقعیت جغرافیایی شهر، عوامل اقلیمی و میکروکلیمای منطقه مانند سرعت و جهت باد دما بارش رطوبت و ... اشاره کرد، گفت: واضح است که موقعیت شهرها از جمله کوهستانی بودن، ساحلی بودن، واقع شده در دشت و ... بر روی میزان آلودگی تاثیرگذار است، اما برنامه ریزی و طراحی شهری و چگونگی فعالیت انسانی در فضاهای شهری نیز نباید از نظر دور داشته شود.

مدرس دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه بنظر می رسد امری که بیشترین تاثیر را بر روی آلودگی شهری دارد برنامه ریزی شهری است که در اکثر شهرهای آلوده جهان به‌صورت بخشی و با نگرش‌های مجزا دیده می شود، خاطرنشان کرد: چنانچه برنامه‌ریزی شهری به صورت یکپارچه در نظر گرفته شود بسیاری از مشکلات مربوط به آلودگی به‌وجود نخواهند آمد.

وی عنوان این مطلب که مباحثی همچون کارایی انرژی در بخش مسکن، مسکن اجتماعی، استانداردهای ساخت و ساز، الگوهای شهر فشرده و شهر هوشمند، مدیریت زمین شهری و جلوگیری از پراکنده‌رویی شهری همگی از عواملی هستند که ذیل برنامه ریزی شهری تعریف می شوند و عامل تعیین‌کننده در کاهش آلودگی هوا بشمار می روند، گفت: شهرهای موفق جهان در زمینه آلودگی هوا عمدتا شهرهایی هستند که از نظام مدیریت و برنامه‌ریزی یکپارچه برخوردارند.

طباطبایی گفت: این شهرها بر خلاف کلانشهر تهران که سازمانها، نهادها و وزارت خانه‌های متعددی درگیر مدیریت و برنامه ریزی آن هستند، از بحث تفکیک زمین تا منطقه‌بندی و آماده‌سازی زمین شهری تا طرح‌های کلان شهری در مورد گسترش آینده شهر و مسائل مربوط به حمل و نقل و زیرساخت‌ها و تسهیلات همگی در اختیار یک نهاد بنام مدیریت شهری هستند.

مشاور معاون فنی و عمرانی شهردار تهران با اذعان به اینکه در چنین شرایطی مدیریت شهری از آنجا که دارای اختیار تام وتمام در حوزه شهر می باشد، مجبور به پاسخگویی در قبال تمامی مسائل اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و حتی بحران‌ها و سوانح طبیعی است، گفت: شهرهای تمیز دنیا هر کدام الگوی موفقی در زمینه برنامه ریزی و مدیریت شهری می باشند به عنوان مثال کالگری کانادا به عنوان تمیزترین شهر جهان در سال ۲۰۱۵ شهروندان را از برخی کارها که برای محیط زیست مضر و آسیب‌زا بوده و منبع آلودگی باشد منع می‌کند.

وی گفت: آدلاید در استرالیا نیز مثال دیگری در این زمینه است که علی رغم اینکه بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارد اما یکی از پاکترین شهرهای جهان است به‌گونه ای که بیش از ۸۵ درصد زباله ها در این شهر بازیافت می شوند؛ نمونه جالب دیگر در بین شهرهای پاک دنیا سنگاپور است که علیرغم دارا بودن بیش از ۵ میلیون نفر جمعیت و نیز وجود صنایع بزرگ مقیاس مانند نفت و پتروشیمی و تراکم بالای جمعیتی اما باز از جمله تمیزترین شهرهای جهان بوده و دارای کیفیت زندگی بالایی می باشد که به نظر می رسد مدیریت یکپارچه شهری رمز موفقیت این کلانشهر جهانی باشد.

نائب رئیس هیأت مدیره انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با عنوان اینکه استراتژی توسعه این شهرها بر مبنای اصولی همچون، پیشگیری، رصد کردن، الزام دولت و شهروندان به رعایت قوانینی خاص و آموزش‌های زیست محیطی قرار دارد، گفت: در مدیریت یکپارچه شهری سنگاپور نظارت زیست محیطی به طور مداوم انجام می شود، برنامه ریزی ها کنترل می شوند و از مشوق های اقتصادی برای فعالیت‌های خاص استقاده می‌شود، و آگاهی عمومی ارتقا داده شده و مردم به مشارکت تشویق می شوند.

طباطبایی با اشاره به اینکه در کلانشهر تهران نهادهای تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر متعددی به ایفای نقش می پردازند و در هیچ کدام از زمینه ها از استانداردهای زمین و مسکن شهری گرفته تا راهبردهای حمل و نقل و اعمال قوانین در این زمینه نگرش جامعی دیده نمی شود، افزود: لذا انتظار اینکه مدیریت شهری بتواند مشکل آلودگی هوا که توسط انبوهی از دلایل و عوامل شکل گرفته است حل نماید انتظاری غیر منصفانه و غیر کارشناسی است.