زاینده رود به گل نشست

به گفته مسئولان شرکت آب منطقه ای اصفهان گرچه جریان زاینده رود در فروردین ماه امسال برای کشت بهاره کشاورزان افزایش یافت اما دراین شرایط بستن خروجی سد زاینده رود در روز هشتم خرداد امری اجتناب ناپذیر بود.

صرفه جویی در مصرف آب در سال جاری جدی تر شده زیرا میزان بارش های سال 94 در مناطق مختلف استان نسبت به یکسال قبل آن از 20 تا 80 درصد به نسبت متوسط بارش سالانه کاهش داشت.

سطح زیر کشت غله پاییزه در شرق شهرستان اصفهان حدود 28 هزار هکتار است که این رقم کمتر از یک سوم از وسعت اراضی در دوران رونق کشت است.

امسال آب زاینده رود بگونه ای رها شد که تا روز 16 فروردین امسال به سد آبشار در شرق اصفهان برسد و توزیع آن بین اراضی کشاورزی آغاز شود.

آب رودخانه زاینده رود جهت کشت پاییزه کشاورزان شرق اصفهان پارسال در دو مرحله در روزهای 15 آبان و اول اسفند رهاسازی شد.

سهم حقابه کشاورزان شرق اصفهان از زاینده رود حدود 400 میلیون متر مکعب است که در دوره های مختلف سال در اختیار آنان قرار می گیرد.

بی شک با صرفه جویی فراگیر همه افشار جامعه و امید به نزول برکات آسمانی باز هم می توان شاهد پر آبی این رودخانه بود.

زاینده رود از ارتفاعات چلگرد در چهار محال و بختیاری و نیز کوه های فریدونشهر در غرب استان اصفهان سرچشمه گرفته و پس ذخیره سازی در محل دریاچه سد زاینده رود به صورت رودخانه ای واحد به سمت اصفهان و تالاب گاوخونی جاری می شود.

این رودخانه به عنوان بزرگترین جریان آبی منطقه مرکزی ایران درسال های اخیر با پدیده خشکسالی، افزایش برداشت و سوء مدیریت منابع آب مواجه و در محل پائین دست در بیشتر ماه های سال با خشکی مواجه شده است.

هم اکنون کمیته ای پنج نفره به منظور تامین آب کشت های بهاره و پاییزه و نیز تداوم حیات در محدوده محیط طبیعی زاینده رود به شکل مقعطی تصمیم به گشودن دریچه های سد و جاری شدن آب بر روی بستر خشک زاینده رود می گیرد.

حوضه زاینده رود از دو استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری تشکیل شده که 93 درصد از مساحت و 98 درصد از جمعیت تحت پوشش این حوضه در استان اصفهان و هفت درصد از مساحت و دو درصد از جمعیت تحت پوشش آن در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد.

این رودخانه به عنوان بزرگترین جریان آبی منطقه مرکزی ایران در چنده دهه گذشته با پدیده خشکسالی، افزایش برداشت و سوء مدیریت منابع آب مواجه و در محل پائین دست در بیشتر ماه های سال با خشکی مواجه شده بود که این روند طی دو سال اخیر با هدف احیای زاینده رود در قالب طرحهای مختلف از جمله طرح نه ماده ای کنترل شده و امید به احیای رود تمدن ساز افزایش یافته است .

طرح 9 ماده ای احیای حوضه آبریز زاینده رود در سال 93 با هدف هماهنگی و اعمال مدیریت واحد بر این حوضه آبریز در بخش منابع، مصارف و حقابه ها به تصویب شورای آب کشور رسید و به اجرا گذاشته شد .

بندهای«طرح 9 ماده ای احیای حوضه آبریز زاینده رود» به شرح زیر است:

بند نخست: وزارت نیرو مکلف است نسبت به تاسیس واحد مدیریت یکپارچه حوضه آبریز زاینده رود اقدام کند.

بند دوم: تشکیل شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده رود با حضور استانداران اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد و معاونان وزرای نیرو، جهاد کشاورزی، صنعت معدن و تجارت و نمایندگان اصناف کشاورزی؛ وزارت نیرو مکلف شده است تا درمدت سه ماه نسبت به تشکیل این شورا اقدام کند.

بند سوم: تعیین میزان حقابه ها، سهم آبه ها و صاحبان حق اشتراک و حقابه زیست محیطی رودخانه زاینده رود و تالاب گاوخونی توسط وزارت نیرو.

بند چهارم: ممنوعیت بارگذاری جدید بر منابع آب زاینده رود تا پیش از تعیین تکلیف در این حوضه.
بند پنجم: ساماندهی برداشت آب در استان های اصفهان، یزد و چهارمحال و بختیاری و جلوگیری از برداشت های غیرمجاز.

بند ششم: فراهم کردن تسهیلات لازم برای تغییر شیوه های آبیاری توسط وزارت جهادکشاورزی در منطقه .

بند هفتم: تأسیس صندوق تأمین خسارت خشکسالی در حوضه آبریز زاینده رود بر اساس این بند مصرف کنندگان بخش صنعت که در زمان خشکسالی بدون کاهش سهم خود آب دریافت می کنند باید خسارات کمبود آب سایر مصرف کنندگان حوضه را پرداخت کنند.

بند هشتم: انجام مطالعات تونل آبرسانی به اصفهان با عنوان طرح گلاب(انتقال آب) توسط وزارت نیرو.

بند نهم: وزارت نیرو باید در باره طرح انتقال آب بهشت آباد که صرفاً به منظور تأمین آب شرب طراحی شده است، بررسی دقیق انجام داده و ضمن ارزیابی زیست محیطی، طرح را به اجرا در آورد.

در اجرای بندهای این طرح نه ماده ای با کمک و عزم دولت گامهای عملی برداشته شده که جاری شدن زاینده رود طی دو سال گذشته از نتایج آن بوده است . درمدت مذکور گرچه حجم جریان آب در این رود با نوسان روبه رو بود اما بطور کامل قطع نشد.