هزینه نذری‌های ایرانی‌ها در ماه محرم

روزنامه «شهروند» در مطلبی با عنوان «خرج عاشقان» نوشت: ایرانی‌ها معادل ۳‌ هزار میلیارد تومان غذای نذری در ماه محرم توزیع می‌کنند. براساس اعلام اتحادیه بنکداران مواد غذایی به «شهروند»، مصرف اقلام اساسی مانند برنج، روغن و حبوب در ماه محرم به‌طور میانگین ۴۶‌ درصد نسبت به ماه‌های عادی‌ سال افزایش دارد که با توجه به سرانه مصرف این دسته از مواد غذایی، در ماه محرم مصرف برنج در ایران ۰۲‌ هزار تن، روغن ۵۲,۶‌ هزار تن و حبوب ۳۴‌ هزار تن بیشتر از بقیه ماه‌های‌ سال است که ارزش مجموع این اقلام با توجه به آخرین گزارش بانک مرکزی از قیمت کالاهای اساسی، چیزی حدود ‌یک‌هزار و ۲۱۱‌ میلیارد تومان است.

این درحالی است که بنا به اعلام اتحادیه گوشت گوسفند و اتحادیه فروشندگان مرغ به «شهروند»، مصرف گوشت قرمز در ماه محرم معادل ۴۱‌ درصد و گوشت مرغ حدود ۴.۶‌درصد بیشتر از سایر ماه‌های‌ سال است. محاسبه ارزش این رقم نشان می‌دهد مجموع عزاداران امام حسین(ع) در ماه محرم ۹۷۲.۳‌ میلیارد تومان گوشت نذر می‌کنند. علاوه بر این بنا به اعلام اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پلاستیک و نایلون، در ماه محرم معادل یک‌میلیارد و ۳۱۱‌میلیون ظرف یک‌بارمصرف استفاده می‌شود که ارزش تقریبی آن حدود ۳۷۵‌ میلیارد تومان است.

۴۱ تا ۵۱‌ درصد افزایش فروش اقلام اساسی در بازار محرم

بر اساس گزارش بانک مرکزی، سرانه مصرف سالانه برنج برای هر ایرانی ۵۱ کیلوگرم، سرانه مصرف روغن بین ۲۹ تا ۲۰ کیلوگرم و سرانه مصرف حبوب حدود ۲۱ کیلوگرم است. به این‌ترتیب، هر ایرانی در ماه تقریبا ۴ کیلو و ۴۱۱ گرم برنج، ۲,۶ کیلوگرم روغن و ۹۴۱ گرم حبوب مصرف می‌کند.

محمد آقاطاهر، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی درباره میزان افزایش خرید مواد غذایی در ماه محرم به «شهروند» می‌گوید: در ایران دستیابی به آمارهای دقیق دشوار است و اتحادیه رقم مشخصی از میزان فروش واحدهای صنفی در دست ندارد، اما به‌طور میانگین در ماه محرم خرید کالاهای اساسی بین ۴۱ تا ۵۱‌درصد افزایش دارد.

او درباره پرفروش‌ترین کالاهای اساسی در ماه محرم نیز توضیح می‌دهد: برنج پرفروش‌ترین ماده غذایی در ماه محرم است و روغن و حبوب در جایگاه‌های بعدی قرار دارند و البته اگر ماه محرم با فصل گرم‌ سال یا نزدیک به آن مصادف شده باشد، مصرف شکر در جایگاه چهارم قرار می‌گیرد که امسال نیز تقریبا می‌توان گفت شکر نیز جزو اقلام پرمصرف است.

یک‌ هزار و صد میلیارد تومان نذر برنج، روغن و حبوب

با این حساب اگر به‌طور میانگین فروش اقلام اساسی در ماه محرم ۴۶‌درصد افزایش داشته باشد به ازای هر نفر ایرانی در این ماه ۵ کیلو و ۵۶۶ گرم برنج، ۳ کیلو و ۳۶ گرم روغن و یک کیلو و ۲۳۱ گرم حبوب فروخته می‌شود. به عبارتی، در این ماه به ازای هر نفر یک کیلو و ۲۶۶ گرم برنج بیشتر، ۶۳۶ گرم روغن بیشتر و ۳۰۱ گرم حبوب بیشتر مصرف می‌شود.

بر اساس گزارش مرکز آمار، جمعیت ایران تا ‌سال ۰۶ به اندکی بیشتر از ۸۰‌ میلیون نفر رسیده است. به این ترتیب، می‌توان گفت مصرف برنج ایرانی‌ها در ماه محرم حدود ۰۲‌ هزار تن بیشتر است. این عدد برای روغن حدود ۵۲,۶‌هزار تن و برای حبوب به حدود ۳۴‌ هزار تن می‌رسد.

به عبارت دیگر، ایرانی‌ها در ماه محرم ۰۲‌ هزار تن برنج، ۵۲,۶‌ هزار تن روغن و ۳۴‌ هزار تن حبوب نذر می‌کنند. اگر بخواهیم ارزش ریالی غذای نذری ماه محرم را حساب کنیم، باید دوباره به آمارهای بانک مرکزی رجوع کنیم. آخرین گزارش بانک مرکزی از قیمت خرده‌فروشی مواد غذایی نشان می‌دهد در نخستین هفته مهرماه ‌سال ۰۶ هر کیلوگرم برنج ایرانی بین ۶ تا ۲۲‌هزار تومان در بازار تهران به فروش رسیده است و متوسط قیمت برنج خارجی ۵‌هزار و ۰۶۱ تومان بوده است. اگر متوسط ۹‌هزار تومانی را برای هر کیلوگرم برنج در نظر بگیریم و بدانیم که ایرانی‌ها در ماه محرم ۰۲‌ هزار تن معادل ۰۲‌ میلیون کیلوگرم برنج نذری مصرف می‌کنند، می‌توان گفت ارزش برنج نذری در ماه محرم تقریبا به ۸۳۹‌میلیارد تومان می‌رسد.

آخرین گزارش قیمت مواد غذایی بانک مرکزی نشان می‌دهد در هفته اول مهرماه ‌سال ۰۶ هر کیلوگرم روغن خوراکی در تهران بین ۵‌هزار و ۹۱۱ تا ۶ ‌هزار و ۴۱۱ تومان (به طور میانگین حدود ۶‌ هزار تومان) قیمت‌گذاری شده و متوسط قیمت هر کیلوگرم حبوب حدود ۷‌ هزار و ۹۱۱ تومان بوده است. به این ترتیب، ارزش نذر روغن به ۳۱۸.۶‌ میلیارد تومان و ارزش نذر حبوب نیز تقریبا به ۲۶۷.۶‌ میلیارد تومان می‌رسد.

در مجموع می‌توان گفت، عزاداران امام حسین(ع) در ایران حدود یک‌ هزار و ۲۱۱‌ میلیارد تومان برای خرید برنج، روغن و حبوب نذری صرف می‌کنند. این در شرایطی است که از نذر سایر اقلام خوراکی صرف‌نظر کنیم.

۳ ‌هزار میلیارد تومان نذر غذا در ماه محرم

بازار گوشت قرمز و مرغ نیز در ماه محرم دستخوش تغییرات الگوی مصرف می‌شود. براساس گزارش بانک مرکزی، سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران معادل ۲۳,۶ کیلوگرم، گوشت مرغ ۳۴ کیلوگرم و ماهی ۸.۶ کیلوگرم است. به این ترتیب، هر ایرانی به‌طور متوسط در ماه کمی بیشتر از یک کیلوگرم گوشت قرمز، یک کیلو و ۰۱۱ گرم گوشت مرغ و ۷۳۶ گرم ماهی مصرف می‌کند.

آخرین گزارش بانک مرکزی از نرخ مواد غذایی در هفته اول مهر ۰۶ نشان می‌دهد حداقل قیمت هر کیلوگرم گوشت قرمز ۴۱‌هزار تومان برای گوشت گوساله و حداکثر ۴۰‌هزار و ۳۱۱ تومان برای گوشت گوسفند است. به این ترتیب، متوسط قیمت گوشت قرمز در آستانه محرم امسال حدود ۴۶‌هزار تومان برآورد می‌شود. در گزارش بانک مرکزی متوسط قیمت گوشت مرغ در آستانه محرم کیلویی ۷‌هزار و ۸۱۱ تومان اعلام شده است.

علی‌اصغر ملکی، رئیس اتحادیه گوشت گوسفند، درباره میزان افزایش تقاضای گوشت قرمز در ماه محرم به «شهروند» می‌گوید: بیشترین تقاضای گوشت قرمز در ماه محرم مربوط به گوشت گوساله و گاو است و کمتر تقاضایی برای گوشت گوسفند وجود دارد. با وجود این، در مجموع میزان تقاضای گوشت گوسفند و گاو در ماه محرم ۴۱‌درصد بیشتر از ماه‌های عادی‌ سال است.

با این حساب، مصرف گوشت قرمز به ازای هر نفر در ماه محرم حدود ۴۱۱ گرم افزایش دارد. اگر این رقم را در جمعیت ۸۰‌میلیون نفری کشور ضرب کنیم، تقاضای گوشت قرمز در ماه محرم حدود ۳۴‌هزار و ۸۱۱ تن افزایش دارد. اگر این عدد را در متوسط قیمت ۴۶‌هزار تومانی گوشت قرمز برای هر کیلوگرم، ضرب کنیم، متوجه می‌شویم ارزش گوشت قرمز نذری در ماه محرم معادل ۹۳۰,۶‌میلیارد تومان است. اما مصرف مرغ در ماه محرم تغییر چندان زیادی ندارد. محمد یوسفی، رئیس اتحادیه فروشندگان مرغ و ماهی درباره تغییر الگوی مصرف مرغ در ماه محرم به «شهروند» می‌گوید: مصرف مرغ در ماه محرم تغییر چندانی ندارد و در حدود ۳ تا ۶‌درصد مصرف زیادتر از بقیه ماه‌های‌ سال است.

به این ترتیب و با در نظر گرفتن متوسط ۴.۶‌ درصدی افزایش تقاضا، هر ایرانی در ماه محرم حدود ۷۱ گرم گوشت مرغ بیشتری مصرف می‌کند و در مجموع ایرانی‌ها در ماه محرم حدود ۵.۸‌هزار تن گوشت مرغ نذر می‌کنند که ارزش این رقم با توجه به قیمت ۷‌ هزار و ۸۱۱ تومانی برای هر کیلوگرم مرغ معادل ۴۲.۸‌ میلیارد تومان است. در مجموع عزاداران امام حسین(ع) در ماه محرم ۹۷۲.۳‌میلیارد تومان گوشت نذر می‌کنند. اگر ارزش اقلام پرمصرف کالاهای اساسی در ماه محرم را با هم جمع کنیم، متوجه می‌شویم مردم ایران در ماه محرم بیشتر از ‌یک‌هزار و ۰۷۱‌میلیارد تومان و به عبارتی ۳‌هزارمیلیارد تومان را صرف غذای نذری می‌کنند.

هزینه نذری ماه محرم در ۸‌ سال گذشته ۴ برابر شده است

بررسی گزارش‌های دوره‌ای بانک مرکزی نشان می‌دهد متوسط قیمت یک کیلوگرم برنج در ‌سال ۹۹ حدود ۳‌هزار و ۰۱۱ تومان و متوسط قیمت روغن در همین ‌سال حدود یک‌هزار و ۸۱۱ تومان بوده است. این درحالی است که میانگین قیمت هر کیلوگرم حبوب در ‌سال ۹۹ نیز به حدود ۳ هزار تومان می‌رسد. در طول ۸‌سال گذشته قیمت برنج ۳,۸ برابر، قیمت روغن ۳.۰ برابر و بهای حبوب ۴.۵ برابر شده است.

به عبارت دیگر، نرخ این سه قلم کالای اصلی نذری ماه محرم، به صورت میانگین ۴ برابر شده است. براساس این گزارش، همچنین متوسط قیمت مرغ در ‌سال ۹۹ کیلویی ۴‌هزار تومان و میانگین قیمت گوشت قرمز در این ‌سال ۲۵‌هزار و ۶۱۱ تومان برای گوشت گوسفند و ۲۱‌هزار و ۶۱۱ تومان برای گوشت گوساله اعلام شده است. به این ترتیب، نرخ مرغ در ۸‌سال گذشته کمی بیشتر از ۳ برابر و گوشت قرمز کمی بیشتر از ۴ برابر شده است.

استفاده یک‌ میلیارد و ۳۱۱‌ میلیون ظرف یک‌بارمصرف در محرم

براساس اعلام اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پلاستیک و نایلون، در ایران روزانه حدود ۲۵‌هزار تن ظروف پلیمری و تنها ۴ تن ظروف کاغذی مصرف می‌شود که در ماه محرم استفاده ظروف یک‌بارمصرف به ۴ برابر ماه‌های عادی‌ سال می‌رسد. به عبارتی، حدود ۵۳‌ هزار تن (معادل ۵۳ ‌میلیون کیلوگرم) ظروف یک‌بارمصرف در ماه محرم استفاده می‌شود.

اگر متوسط وزن ظرف یک‌بارمصرف نذری را ۴۶ گرم در نظر بگیریم، نزدیک به یک‌ میلیارد و ۳۱۱‌ میلیون ظرف یک‌بارمصرف در ماه محرم استفاده می‌شود. درحال حاضر قیمت ظروف یک‌بارمصرف غذا در بازار تهران به‌طور متوسط بین ۰۱ تا ۴۶۱ تومان است. اگر بخواهیم رقم میانی ۳۳۱ تومان را برای بهای این ظروف در نظر بگیریم، در ماه محرم چیزی حدود ۳۷۵‌ میلیارد تومان برای خرید ظروف یک‌بارمصرف هزینه می‌شود.

عدس کانادایی، لوبیای چینی و لپه آفریقایی در بازار ایران

محمد آقاطاهر، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی به «شهروند» می‌گوید: حدود ۷۱ تا ۸۱‌درصدی برنجی که برای ماه محرم خریداری می‌شود، برنج خارجی است و از این میان بین ۴۱ تا ۵۱‌درصد برنج خریداری‌شده برای نذری، برنج ایرانی است.

او همچنین با اشاره به این‌که تا دو دهه گذشته بخش قابل توجهی از حبوب مورد نیاز کشور از تولید داخلی تأمین می‌شد، ادامه می‌دهد: درحال حاضر عدس تولید داخلی تنها کفاف ۳ تا ۴ ماه مصرف مردم کشور را می‌دهد و نخود لپه داخلی برای مصرف ۶ تا ۷ ماه مردم کافی است و مابقی نیاز از خارج کشور وارد می‌شود. بنا به گفته رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، عدس خارجی بازار ایران از کانادا، لوبیا چیتی از آسیای میانه و بیشتر از چین و نخود لپه از آفریقا به ایران وارد می‌شود.

تنش در بازار با شایعه صادرات برنج به روسیه

رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی درباره شوک افزایش قیمت برنج ایرانی در بازار نیز توضیح می‌دهد: دلالان برنج ایرانی با طرح شایعه صادرات برنج به روسیه، قیمت‌ها را بالا بردند. این درحالی است که بنا به اعلام وزارت کشاورزی، ایران هیچ‌گونه صادرات برنج به روسیه نداشته است و اصولا تولید برنج جوابگوی مصرف داخل هم نیست چه رسد به صادرات آن.

آقاطاهر تأکید می‌کند: علاوه بر شایعه‌سازی دلالان، حجم خرید بالای بانک‌ها و ارگان‌ها در فصل برداشت برنج، موجب شد قیمت‌ها در بازار افزایش پیدا کند، زیرا معمولا در آستانه موسم برداشت برنج، بانک‌ها و ارگان‌های دولتی برنج مورد نیاز یک‌ساله کارکنان خود را خریداری می‌کنند و برای توزیع در اختیار تعاونی‌های مصرفشان قرار می‌دهند که همین مسأله به کاهش عرضه و افزایش قیمت برنج در این زمان دامن زد.

او همچنین اعلام می‌کند که قیمت برنج خارجی در آستانه محرم حدود ۶‌ درصد افزایش داشته است که این مسأله با توجه به ممنوعیت واردات برنج و عدم ثبت سفارش آن در گمرک، چندان غیرطبیعی به نظر نمی‌رسد.

آقاطاهر تأکید می‌کند: درحال حاضر برنج به حد کافی و به اندازه نیاز ماه محرم در انبار فروشندگان ذخیره شده است و تنش دلالان در بازار تنها موجب شده است که عمده‌فروشی برنج برخلاف گذشته تنها به صورت نقد انجام شود، زیرا فروشندگان نمی‌توانند پیش‌بینی دقیقی از بازار داشته باشند و نگران هستند با فروش نسیه، قیمت‌ها دوباره افزایش پیدا کند.

رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی درباره قیمت شکر نیز به «شهروند» توضیح می‌دهد که درحال حاضر شوک بازار شکر کنترل شده است و با برداشت چغندر قند و افزایش تولید شکر کارخانجات، قیمت عمده‌فروشی هر کیلوگرم شکر به زیر ۴‌ هزار تومان رسیده است و انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها وجود دارد.