افزایش صادرات طلای سبز

برای گذر از اقتصاد نفتی باید بر مزیتهای اقتصادی کشور در زمینه های مختلف تکیه کرد و با بالقوه کردن این مزیتها ثروتهای تمام شدنی از جمله ذخایر نفتی را به عنوان ذخایر استراتژیک نگهداری کنیم.

با نگاهی گذرا به پتانسیلهای استانهای مختلف می توان زمینه های را یافت که هر استان و منطقه کشور در آن مزیت اقتصادی دارد شهرستان رفسنجان و بسیاری از شهرستانهای شمالی کرمان نیز از این امر مستثنی نیست.

دشتهای رفسنجان و بسیاری از شهرهای شمال استان کرمان از جمله زرند، راور، کرمان، شهربابک، انار بزرگترین باغهای مصنوعی کشور را در خود جای داده اند.

طبق آمار بیش از 70 درصد پسته جهان در ایران تولید می شود و در این میان استان کرمان 90 درصد تولید پسته ایران را به خود اختصاص داده است آنچه که در سال جاری در اقتصاد پسته روی داد افزایش قیمت پسته در بازار داخلی و خارجی بود که توانست تا حدودی افزایش قیمت نهاده ها را جبران کرد و توانمندی کشاورزان ایرانی پسته کار را در مقابل کشاورزان آمریکایی و ترک بهبود بخشید.

لزوم حرکت از طلای سیاه به سمت طلای سبز

آنچه که مسلم است تاکنون این توان بالای اقتصادی که سالانه 1.6 میلیارد دلار ارز را وارد کشور می کند مورد توجه جدی قرار نگرفته است در صورتیکه امکان گسترش کشت پسته در اکثر استانهای شرقی کشور از جمله یزد، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی همچنین تهران، فارس و قم وجود دارد.

کارشناسان معتقد هستند با توجه به کاهش منابع آبی در استان کرمان یا باید هر چه سریعتر برای حفظ بازار جهانی پسته مشکل آب استان کرمان را رفع کرد و یا اینکه باغهای پسته را از هم اکنون در سایر استانهای کشور توسعه دارد تا طی سالهای آینده و باروری این باغها ایران بتواند بازار جهانی را حفظ کند.

بی آبی، کشاورزان رفسنجانی را به سمت مهاجرت به آن سوی مرزها متمایل می کند

در این میان حمایت از پسته کاران یکی از مهمترین ضروریات برای توسعه این صنعت ارز آور است در اینجا باید به این نکته نیز اشاره کرد بسیاری از باغداران آمریکایی در فلوریدا کشاورزان ایرانی هستند که به دلیل وجود آب و حمایت از پسته کاران به کشت و تولید پسته در آمریکا روی آورده اند که این مسئله جای نگرانی دارد از سوی دیگر ترکیه نیز که بازار پسته را به خوبی شناخته است طی سالهای اخیر سیاست افزایش باغهای پسته را در دستور کار خود قرار داده است و این درحالی است که حمایتهای از کشاورزان در این کشور نیز هر روز پر رنگ تر می شود.

از سوی دیگر باید به این نکته نیز توجه داشت که کشورهای اروپایی با وضع تحریم و بهانه قرار دادن مسئله آفلاتوکسین در پسته ایران طی دهه اخیر سعی کرده اند که بازار پسته ایران را تحت تاثیر قرار دهند و از سوی دیگر به خرید پسته آمریکا و ترکیه روی آورده اند و همین امر نیز سبب شده بازار پسته ایران در اروپا رفته رفته دچار چالش شود.

بهانه تراشی غرب و حمایت از پسته آمریکایی

با این وجود پسته مرغوب و خوش طعم ایرانی به خصوص استان کرمان همچنان مشتریهای خاص خود را در کشورهای عربی و آسیایی دور و برخی کشورهای اروپایی در اختیار دارد و غرب سعی دارد با بهانه تراشی بازار ایران را محدود کند اما استعداد کشاورزان ایرانی در تولید یکی از خوش طعم ترین محصولات کشاورزی جهان سیاستها و دسیسه های غربی را ناکام گذاشته است.

باید به این نکته نیز اشاره کرد که با وجود تحریمها تجار غربی به ناچار باید پسته با کیفیت را از بازار ایران تهیه کنند و این خشکبار ایرانی به مرواریدی درخشان در غرب تبدیل شده است که با وجود تمام غرض ورزی ها همچنان جایگاه اصیل خود را حفظ کرده است.

این درحالی است که پسته ایران بازار جدیدی را در چین کشف کرده است و اکثر محصول تولیدی ایران در این بازار به فروش می رود.

تکرار اشتباهات تاجران پسته در چین

در این میان باید با نگاهی هوشیارانه تر به بازار چین نیز نگریست و سعی کرد اشتباهات انجام شده در بازار اروپا را در آسیای دور تکرار نکرد.

نگاهی به سالهای گذشته بازار پسته ایران در اروپا نشان می دهد که پسته ایران به صورت فله ای و بدون بسته بندی و برند مشخص به کشورهای اروپایی ارسال می شده است و درنهایت پس از فراوری،بسته بندی با ایجاد سود افزوده پسته ایران به بازار عرضه می شد که در این میان دسترنج کشاورزان ایرانی را عاید دلالان اروپایی می کرد اما به نظر می رسد این امر این روزها در بازار چین نیز درحال تکرار است.

چین یکی از اصلی ترین وارد کننده های خشکبار ایران است این درحالی است که همچنان صادر کنندگان خشکبار و به خصوص پسته همچنان محصول خود را به صورت فله ای به چینیها می فروشند و آنچه که روی می دهد همان داستان سالهای قبل پسته ایران در اروپا است.

چینیها دلالان خشکبار ایران
و کشورهای وارد کننده چینی بعد از بسته بندیهای شکیل و بازاریابی محصول باغهای ایرانی را به نام چین به سایر کشورهای جهان صادر می کند.

به نظر می رسد برای رفع مشکلات موجود در زمینه کشت پسته و توسعه این صنعت باید مسئولان برنامه ریزی برای رفع موانع توسعه این صنعت را در دستور کار خود قرار دهند و زمینه تبلور این صنعت تمام ایرانی را فراهم کنند.
دغدغه کشاورزان

محمد ناظمی، کارشناس کشاورزی و تولید کننده پسته در خصوص مشکلات کشاورزان رفسنجانی افزود: مهمترین مشکلی که در رفسنجان و سایر دشتهای کشاورزی استان کرمان در زمینه تولید پسته وجود دارد شور شدن آب به دلیل برداشتهای بی رویه از یک سو و عدم بارش باران از سوی دیگر است این درحالی است که هیچ کار عملی برای تامین آب این دشتها انجام نشده است و در صورت ادامه این روند ارزآوری 1.6 میلیارد دلاری پسته در کشور با خطر جدی مواجه می شود.

وی تصریح کرد: آب بسیاری از چاههای دشت رفسنجان شور شده است و این روند همچنان ادامه دارد و برخی چاهها هم بی آب شده اند این درحالی است که آبهای زیر زمینی دشت رفسنجان به وسیع بودن مشهور است اما برداشت اینقدر زیاد بوده که زمین دشت رفسنجان با افت چند سانتیمتری در طول سال مواجه می شود که این امر سوال برانگیز است.

ناظمی از مسئولان خواست به صنعت پسته به عنوان صنعتی اقتصادی نگاه کنند و منافع ملی را در این زمینه در نظر بگیرند و اجازه ندهند این صنعت پر سود دچار اخلال شود.

وی ادامه داد: از سوی دیگر کشاورزان برای رفع مشکل کم آبی به ناچار پمپهای آب را در برخی ماههای سال به کلی خاموش می کنند.
وی در خصوص آبیاری مکانیزه نیز گفت: حقیقت این است میزان شوری آب به حدی افزایش یافته که در بسیاری مناطق امکان استفاده از این سیستمهای آبیاری وجود ندارد.

وی خرده مالکی، استفاده از کودهای شیمیایی و سمهای مختلف به صورت بی رویه را از جمله دیگر مشکلات این عرصه برشمرد.

300 هزار هکتار باغ پسته در استان کرمان

رئیس سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان در آخرین اظهار نظرش در خصوص وضعیت آبیاری باغهای پسته گفت: پسته محصول مهم استان کرمان است و حدود 300 هزار هکتار باغ‌ها سطح زیر کشت پسته هستند و بیش از 90 درصد مردم رفسنجان امرار معاش خود را از طریق پسته انجام می‌دهند و این در حالی است که طی سال‌های اخیر این محصول جهانی دچار رکود تولید شده است.

عباس ملایی خاطر‌نشان کرد: با برنامه‌ریزی و حضور مراکز تحقیقاتی و همچنین مسئولان ضوابطی را باید تعریف کنیم که کشاورز بتواند در دراز مدت به کار گیرد و موفقیت کسب کند.

وی ایجاد مزارع نمونه را یکی از راهکارهای تولید بیشتر دانست و افزود: با این کار عملکرد و سوابق مورد نظر قرار می‌گیرد و مراکز تحقیقاتی و بخش خصوصی در این راستا کمک می‌کنند.

ملایی در خصوص مدیریت مصرف آب گفت: از سال 1352 تا‌کنون یک هزار حلقه چاه به 622 حلقه چاه قبلی اضافه شده‌ و منحنی‌ها افت سطح آب‌های زیر‌‌زمینی را نشان می‌دهد و کاهش آب و خشکسالی‌های اخیر خسارت زیادی به باغداران وارد کرده است‌ و سیستم آبیاری تحت فشار موجب می‌شود که بهره‌ وری آب بالا رود.

وی تشکیل ستاد پسته در شهرستان رفسنجان را بسیار مهم دانست و گفت: در این ستاد مسائل و مشکلات پسته رفسنجان را می‌توانیم بررسی کنیم و مرکز تحقیقات پسته‌، فرمانداری‌، دانشگاه‌ها و ... می‌توانند اعضای این ستاد باشند.