مادرها بخوانند

بسياري از كودكان پيش دبستاني بد غذا هستند و بيشتر اوقات به جاي خوردن غذا فقط به آن ناخنك مي زنند يا سر ميز شام بعد از خوردن چند قاشق، ظرف غذا را پس مي زنند. وقتي مادرشان قاشق را به سمت دهانشان مي برد رويشان را بر مي گردانند و گاهي وقت طوري وانمود مي كنند كه نمي توانند غذا را قورت بدهند. اين رفتار معمولاً تا سن پنج سالگي به تدريج اصلاح مي شود اما تا زمان برطرف شدن اين مشكل بايد با آنها چه رفتاري داشت؟ فرزندتان بعضي غذاها را با ميل و رغبت مي خورد ولي نمي تواند حتي قيافه غذاي ديگري را تحمل كند. آيا بايد براي جلوگيري از گرسنه ماندن كودك همان چند غذاي معدود را تهيه كرد يا او را مجبور كنيم هر غذايي را به اجبار بخورد؟ بايد چه روشي را پيش گرفت؟ اين نكته را نيز به خاطر بسپاريم كه اوج بدغذايي بچه ها بين سه تا پنج سالگي است. اين رده سني، دور لجبازي كودكان است.

۱. جنگ ممنوع: ميز غذا را به ميدان جنگ تبديل نكنيد. چون اين كار باعث مي شود كودك نسبت به وعده هاي غذايي احساس بدي پيدا كند و از غذا خوردن بيشتر دلزده شود.

۲. تكرار كنيد: اگر كودكتان غذايي را بارها پس زد، نبايد آن غذا را از برنامه غذايي تان حذف كنيد. همان غذا را مدتي بعد در زمان مناسب دوباره درست كنيد. اين غذا را در حجم كم به كودك بدهيد. مي توانيد براي تغيير طعم غذا، آن را با مواد مناسب مانند آب نارنج، ليمو و... مزه دار كنيد. كودك بايد غذاهاي متنوع بخورد تا نيازهاي تغذيه اش برآورده شود. بنابراين براي آنكه اين تنوع رعايت شود بايد راه هاي مختلفي را امتحان كنيد.

۳. تنوع در چينش:شكل بشقاب غذاي كودك در برانگيختن اشتهاي او موثر است. هر چقدر بشقاب غذاي كودك رنگين تر آماده شود، اشتهاي او بيشتر تحريك مي شود؛ مثلاً اگر براي او كتلت مي پزيد و او ميل به خوردن آن ندارد، بشقاب كودك را با چيدن گوجه فرنگي، سبزي، كمي پوره سيب زميني، كمي نخودفرنگي و هويج، خوش آب و رنگ كنيد. اين كار اشتهايش را بر مي انگيزد.

۴. بازي و تفريح ممنوع: هنگام غذا خوردن تلويزيون را خاموش كنيد يا آن را روي كانالي تنظيم كنيد كه حواس كودك به آن پرت نشود. اسباب بازي هايش را هم جمع كنيد. كودك بايد موقع غذا خوردن تمركزش روي غذا باشد.

۵. به خودش واگذار كنيد: اگر چه اين كار باعث مي شود كودك دور و برش را كثيف كرده و ريخت و پاش كند؛ اما با اين كار هم تجربه جديدي را كسب مي كند و هم غذا خوردن را به تدريج ياد مي گيرد. فرصت اين تجربه ميل او به غذا خوردن را زياد مي كند.

۶. تنوع راهي براي عادت: از همان سال هاي نخست زندگي، كودك را به تنوع غذايي عادت دهيد تا ذائقه او به صرف غذاهاي بيشتري عادت كند. در اين شرايط اگر كودك در يك رده سني خاص ـ عموماً سه تا پنج سالگي ـ از خوردن برخي خوراكي ها امتناع كند باز هم دايره غذاهايي كه به خوردن آنها علاقه دارد، بزرگتر خواهد بود.

۷. با هم خريد كنيد: كودك را براي خريد مواد غذايي، همراه تان ببريد و او را در تهيه غذا شركت دهيد. اين كار سبب مي شود كه كودك به خوراكي ها علاقمند شده و حتي خواهان امتحان كردن غذاهاي جديد شود.

۸. جايزه ممنوع: از گفتن جمله هايي مانند: «اگر سبزي هاي همراه غذايت را بخوري مي تواني بعد از غذا بستني بخوري»، پرهيز كنيد. اين كار دو نتيجه منفي به دنبال دارد؛ اول اينكه كودك به اين نتيجه مي رسد كه سبزي ها واقعاً خوراكي هاي ناخوشايندي هستند كه او با خوردن شان به شما لطف مي كند و به خاطرش جايزه مي گيرد. دوم اينكه با اين كار عادت به خوردن خوراكي هاي ناسالم را در كودك تقويت مي كنيد.

چه وقت بايد نگران شويم؟

در اين موارد بايد نگران شرايط تغذيه اي كودك شده و با متخصص مشورت كنيم.

چاره هاي خوراكي: وقتي تعداد غذاهاي مورد علاقه فرزندمان محدود شده و بسياري از غذاها را پس بزند، بايد به طور خاص درباره تغذيه او چاره كرد.
اختلال در وعده ها: كودك بايد سه وعده غذاي اصلي را بخورد. اين وعده ها را بايد پشت ميز غذا و نه در حال بازي يا راه رفتن ميل كند.

اختلال در وزن گيري: اگر روند افزايش وزن و رشد كودك به خوبي پيش برود جاي نگراني نيست اما اگر بي ميلي كودك نسبت به غذاها او را دچار سوء تغذيه كند بايد حتماً با پزشك مشورت كرد.

مودب باش: رفتار مناسب سر ميز غذا را به كودك آموزش دهيد؛ به عنوان مثال كودك بد غذا براي رد كردن غذايي كه مورد علاقه اش نيست بايد به جاي گفتن «آه، بدم مي آيد» بگويد «نه، ممنونم، ميل به خوردن غذا ندارم». حواس تان باشد خودتان هم از الفاظي استفاده نكنيد كه نشان دهنده عدم علاقه به خوردن غذا باشد.

تندرستي/ شماره ۱۰۱/ ۲۲ فروردين ماه ۹۲/ مريم شاد كمالي/ صفحه ۴۷