تحلیل فرید زکریا از سخنرانی سالانه ترامپ

فرید زکریا، مجری و تحلیلگر مشهور آمریکایی در یادداشتی در نشریه دیلی‌کمرا، سخنرانی سالانه رئیس جمهوری آمریکا را تهی از توجه به مسائل جهانی و ارائه یک راهبرد مشخص در زمینه اولویت‌های مدنظر این کشور دانست.

زکریا در این یادداشت می‌نویسد که ترامپ جز برخی عبارات و اظهارنظر‌های محکم درباره توافق هسته‌ای ایران، گوانتانامو و کره شمالی، چیز خاص دیگری درباره مسائل خارج از ایالات متحده بر زبان نیاورد. این وضعیت به گفته زکریا خود دال بر یک امر خطرناک‌تر است. اینکه دولت ترامپ از روی تصادف یا طراحی، سه نشانه تهاجمی در بخش‌های مختلف جهان - سه خط قرمز - آن‌هم بدون هیچگونه راهبرد جدی در صورت تخطی از آن‌ها ایجاد کرده است.

اولین مورد مربوط به کره شمالی است، جایی که ترامپ به طور خاص وعده داده است کره شمالی هرگز نمی‌تواند سلاحی هسته‌ای طراحی کند که بتواند به خاک ایالات متحده برسد. در حالی که مایک پومپئو، مدیر سازمان سیا می‌گوید که پیونگ‌یانگ تنها «چند ماه» با کسب این توانایی فاصله دارد. با این حساب اگر کره شمالی از این خط قرمز عبور کند، پاسخ آمریکا چه خواهد بود؟ ویکتور چا، یک کارشناس باتجربه که برای تصدی سمت سفیر آمریکا در کره جنوبی نامزد شده بود، به دولت گفته بود که در واقع از نظر نظامی گزینه‌ای وجود ندارد، حتی امکان یک حمله کوچک که بتواند ضربه‌ای به نظام کره شمالی وارد کند، وجود ندارد و به خاطر همین تحلیل صریح، از گزینه‌های مدنظر برای تصدی سمت سفیر آمریکا در کره جنوبی کنار گذاشته شد.

ترامپ در خصوص توافق هسته‌ای ایران نیز کار مشابهی انجام داد. وی اعلام کرد که اگر کنگره و متحدان اروپایی این توافق را اصلاح نکنند، از توافق هسته‌ای خارج خواهد شد. اروپایی‌ها به صراحت اعلام کردند که به نظرشان توافق هسته‌ای نیاز به اصلاح ندارد و به خوبی عمل می‌کند. ما طی سه‌ماه آتی به روز وعده داده شده ترامپ در خصوص برجام می‌رسیم، روزی که ترامپ وعده داده است اگر توافق بهتری به دستش نرسد، به صورت یکجانبه از آن خارج خواهد شد.

این در حالی است که ایرانی‌ها گزینه‌های متعددی پیش روی خود دارند. آن‌ها نیز می‌توانند از توافق هسته‌ای خارج شوند و سرعت برنامه هسته‌ای خود را افزایش دهند. ایران همچنین می‌تواند آمریکا را کنار گذاشته و به توافق پایبند باشد و با دیگر نقاط جهان تعامل و تجارت داشته باشد. (از طرف دیگر) به احتمال زیاد تهران با استفاده از نفوذ منطقه‌ای خود برای آمریکا هزینه ایجاد خواهد کرد.

حوزه سومی که کاخ سفید درباره آن سخن گفته، اما هیچ راهبردی ارائه نکرده است، پاکستان است. دولت آمریکا علنا این کشور را بهشت تروریست‌ها نامیده و کمک‌های نظامی خود را به اسلام‌آباد تعلیق کرده است. هرچند این اظهار نظر و موضع خالی از واقعیت نیست، اما اینکه بر جانب حق باشید به معنای این نیست که هوشمند نیز هستید. اکثر کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که پاکستان به اقدام آمریکا به دو صورت واکنش نشان خواهد داد: یکم، پیگیری روابط نزدیک‌تر با چین، کشوری که به سهولت می‌تواند جای خالی کمک‌های تعلیق شده آمریکا را پر کند؛ و دوم ارتش پاکستان می‌تواند به خشونت در افغانستان دامن بزند و توان خودش را برای بی‌ثبات‌کردن دولت هوادار آمریکای مستقر در کابل نشان دهد.