آلودگی هوا چه تاثیراتی بر سلامت مردان و زنان دارد؟

دکتر جلال‌الدین میرزای رزاز، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رییس انجمن تغذیه ایران، درباره تاثیرات آلودگی هوا بر انسان گفت: آلودگی هوا به طرق گوناگونی می‌تواند آثار زیان‌بار درازمدت و کوتاه‌مدتی بر سلامت انسان‌ها بگذارد. تاثیر آلودگی هوا بر افراد مختلف، متفاوت است. آسیب‌پذیری برخی افراد در برابر آلودگی هوا بسیار بیشتر از سایرین است. کودکان کم سن و سال و سالمندان بیشتر از دیگران از آلودگی هوا آسیب می‌بینند.

بر اساس مطالعات اپیدمیولوژیک بیشترین تاثیر آلودگی هوا بر اساس ایجاد استرس اکسیداتیو در بدن است. چنانچه برخی بیماری‌ها مانند آسم، بیماری قلبی و ریوی در مواقع آلودگی هوا تشدید می‌شوند، معمولا میزان آسیب‌ها بستگی به میزان قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی زیان‌بار دارد؛ یعنی مدت تماس با آلاینده‌ها و غلظت مواد شیمیایی مهم است.

حساسیت چشم‌ها، بینی و حلق، عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی مانند برونشیت و ذات الریه، سردرد، تهوع و واکنش‌های آلرژیک نیز از عوارض کوتاه مدت این مشکل زیست‌محیطی هستند. همچنین آثار درازمدت آلودگی هوا می‌تواند بیماری مزمن تنفسی، سرطان ریه، بیماری قلبی و حتی آسیب به مغز، اعصاب، کبد و کلیه‌ها را شامل شود.

عقیمی ناشی از کاهش شمار اسپرم در مردان نیز از عوارض آلودگی هوا شناخته شده می‌شود. به علاوه آلودگی هوا نه تنها در تشدید آسم نقش دارد، بلکه بزرگترین عامل خطر در ایجاد این بیماری محسوب می‌شود.

تبعات آلودگی هوا در دیابتی‌ها

رزاز یکی از عوامل موثر در بروز جوش صورت را آلودگی هوا معرفی کرد و افزود: آلودگی هوا برای بیماران دیابتی مرگ‌بار است. آلودگی هوا در فرایند کنترل جریان خون در دیابتی‌ها اختلال ایجاد می‌کند. در تحقیقات انجام شده، مشخص شده است که آلودگی هوا در بروز چاقی نیز نقش دارد و مرگ زودرس در نواحی آلوده شهر‌ها به اثبات رسیده است.

اخیرا عنوان شده است که در گیاهان، آلاینده‌ها توان گیاهان را برای مقابله با بیماری‌ها و حشرات کاهش می‌دهند و در رشد آن‌ها تاثیر منفی می‌گذارند. در همین راستا بسیاری از درختان در بزرگراه‌های شهر تهران به علت انباشت لایه‌ای از ذرات آلاینده بر شاخ و برگ آن‌ها، در حالت نیمه مرگی هستند.

با بررسی مکانیسم اثر آلاینده‌ها بر بدن به این نتیجه می‌رسیم که تنفس موادی نظیر اوزون، نیتروژن دی اکسید و ذرات غبار و یا ترکیبات سوخت بنزین، باعث از بین رفتن انواع ترکیبات آنزیمی و غیر آنزیمی با کارکرد آنتی اکسیدانی در بدن می‌شوند و در نتیجه مواد اکسیدان به راحتی به ارگان‌های بدن انسان آسیب می‌رساند.

به منظور پیشگیری از این آسیب، باید از نظر تغذیه‌ای بدن خود را از مواد آنتی‌اکسیدان غنی کنیم تا ضرر ناشی از تنفس آلاینده‌های هوایی به حداقل برسد. آنتی اکسیدان‌های مفید برای بدن را می‌توان از طریق مواد غذایی تامین کرد.

آنتی‌اکسیدان‌های کاهنده مضرات آلودگی هوا

آنتی اکسیدان‌هایی مانند ویتامین E. در روغن گیاهی، روغن دانه‌ها، حبوبات، سبزیجات سبز و تخم‌مرغ و ویتامین C. در میوه‌ها، مرکبات، توت و سبزیجات (بروکلی، فلفل شیرین، گل کلم، کلم بروکسل و کلم پیچ) می‌توان تامین کرد. همچنین ویتامین D. موجود در نور خورشید، شیر غنی شده، ماهی و روغن ماهی و فولات (B ۹) در سبزیجات برگ‌دار، حبوبات، نخود فرنگی، برخی میوه‌ها و خرچنگ نیز از دیگر آنتی اکسیدان‌هایی هستند که می‌توانند از ضرات آلودگی هوا در بدن را کاهش دهند.

سلنیوم در غلات، محصولات حیوانی بخصوص احشاء (دل و جگر) و غذا‌های خوراکی، روی در پروتئین حیوانی، حبوبات، آجیل، دانه آفتابگردان و کدو تنبل و اسید چرب غیر اشباع نظیر امگا- ۳ و امگا- ۶ در روغن ماهی، ماهی و صدف، روغن کانولا و سویا از دیگر آنتی‌اکسیدان‌های موجود در مواد غذایی هستند.

فلاونوئید‌ها در سیب، لیمو، پرتقال، سیب زمینی، گل کلم، چای، ریشه ها، ایزوفلاونوئید‌ها در حبوبات، سویا، لوبیا، لپه، عدس و لیگنان در دانه‌های روغنی (دانه کتان، سویا، کلزا)، حبوبات، سبزیجات و میوه‌ها دسته دیگری از آنتی اکسیدان‌های کاهنده مضرات آلوگی هوا هستند.

منبع: سیمرغ