تاثیر تغییر ساعت رسمی کشور بر بدن؛ از افزایش تصادفات تا حمله قلبی

تحریریه پارسینه - عطااله اشرفی اصفهانی: هرساله با شروع فصل پاییز ساعت رسمی کشور تغییر می‌کند در این قسمت به بررسی تاثیرات این تغییر ساعت بر بدن می‌پردازیم.

بدن انسان دارای سیستم بسیار دقیقی به نام ساعت بیولوژیکی است، عاملی که باعث می‌شود در شب احساس خستگی کنیم و به خواب برویم و پس از طلوع خورشید بیدار شویم. قرار گرفتن در معرض نور یا تاریکی موجب ترشح هورمون‌هایی مانند ملاتونین در بدن می‌شود که به ما می‌گوید چه زمانی باید خواب و چه زمانی باید هشیار باشیم؛ هرچند قرار گرفتن در معرض نور مصنوعی می‌تواند موجب به هم خوردن این سیستم شود. ساعت بیولوژیکی بدن بر عواملی مانند خواب، دما، ایمنی بدن و احساس گرسنگی تاثیر گذار است.

تغییر ناگهانی ساعت، موجب بر هم خوردن ساعت درونی ما می‌شود. روشنایی و تاریکی بر نحوه تولید ملاتونین در بدن تأثیر می‌گذارد. بیشتر ملاتونین در شب ساخته می‌شود. در طول روز، نور به بدن شما می‌گوید ملاتونین کمتری تولید کند. اگر شب‌ها در نور مصنوعی کار می‌کنید، بدن شما ممکن است ملاتونین کمتری نسبت به نیازش تولید کند، در نتیجه ساعت و زمان خواب را تغییر می‌دهد.

تغییر زمان شبانه‌روز بار سنگینی بر بدن ما تحمیل می‌کند که در این قسمت به بررسی اثرات احتمالی که تغییر ساعت برروی بدن می‌گذارد می‌پردازیم.

به طور کلی طبق مطالعات دانشگاه میشیگان، اولین روز کاری هفته آمار سکته‌های قلبی بالاتر از روز‌های دیگر هفته است و محققان معتقدند استرس شروع هفته کاری جدید و تغییر در چرخه خواب و بیداری دلیل آن است؛ اما تغییر ساعت باعث بدتر شدن اوضاع هم می‌شود.

در واقع تغییر ساعت بدن می‌تواند چرخه خواب و بیداری را مختل کند که آن هم موجب اختلال در سیستم عصبی می‌شود. این تغییرات بدن را تحت فشار بیشتری قرار می‌دهد و می‌تواند خطر حمله قلبی را افزایش دهد.

از دیگر مضرات تغییر ساعات در اوایل فصل بهار و پاییز می‌توان به افزایش سقط جنین اشاره کرد. بر اساس یک مطالعه، زنان تحت لقاح آزمایشگاهی در معرض خطر ابتلا به سقط جنین در هفته‌های بعد از تغییر ساعت هستند. محققان دریافتند که اختلال در ساعت بدن به طور بالقوه بر باروری تأثیر می‌گذارد.

مطالعات نشان می‌دهند که بیشتر مردم جهان در اولین هفته پس از تغییر ساعت تابستانی، احساس شادی کمتری در زندگی خودشان دارند. به‌علاوه، گزارش‌های مجله Epidemiology نشان می‌دهند که بازگشت به ساعت استاندارد در فصل پاییز هم میزان مراجعه افراد بابت افسردگی را ۸ درصد افزایش می‌دهد.

محققان دقیق نمی‌دانند که کدام عوامل محرک در چنین تغییری نقش دارند، اما معتقدند که تغییر ساعت تابستانی با افزایش ساعت تاریکی همراه است و همین مسئله می‌تواند در سلامت روان انسان‌ها نقش منفی داشته باشد.

همان ژن‌هایی که گیرنده‌های هورمون خواب ملاتونین را کنترل می‌کنند، در ترشح انسولین نیز نقش دارند. اختلال در خواب می‌تواند باعث کاهش ترشح هرمون انسولین شود و در نتیجه فرد را در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار دهد.

کاهش ساعت خواب روزانه موجب بر هم خوردن تمرکز در هفته‌های اولیه تغییر ساعت می‌شود. یکی دیگر از مطالعات انجام شده در این زمینه که نتایج ضد و نقیضی دارد، حوادث رانندگی است.

در سال ۲۰۰۱، یک مطالعه آمریکایی نشان داد که در روز پس از تغییر ساعت، تصادفات رانندگی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش داشته است.

مطالعه‌ای دیگر در نیوزیلند که در سال ۲۰۱۸ انجام شد، نیز همین نتایج را نشان داد و تعداد تصادفات جاده‌ای در اولین روز طرح جلو کشیدن ساعت‌ها ۱۶ درصد افزایش یافت.