۸ علت برای «چاقی‌های بی‌دلیل»

دکتر مهدی شادنوش - متخصص تغذیه و رییس دانشگاه علوم پزشکی سمنان گفت: شاید شما هم از افرادی هستید که احساس می‌کنید به تازگی بدون دلیل چاق شده‌اید. افراد زیادی در هنگام مراجعه به کلینیک‌های کاهش وزن بیان می‌کنند که در ماه‌های اخیر بدون آن که تغییری در تغذیه خود داده باشند دچار افزایش وزن شده‌اند و به دنبال پاسخ مناسب برای این پرسش هستند.

در پاسخ باید گفت واقعیت این است که چاقی و افزایش وزن رخ نخواهد داد مگر آن که تعادل بین انرژی دریافتی و انرژی مصرفی در سوخت و ساز شما به هم بخورد.

اگر شما مراقب کالری دریافتی‌تان هستید و به انرژی دریافتی خود توجه دارید ، پس جای تعجب خواهد بود که وزنتان سیر بالارونده پیدا کند؛ اما باید توجه کنید که عوامل بسیاری هستند که می‌توانند بر وزن شما اثرگذار باشند بدون آن که شما بدان‌ها توجه داشته باشید. در اینجا هشت عامل را که به افزایش وزن شما در زمانی که انتظارش را ندارید منجر می‌شود، بررسی می‌کنیم:

1. استرس عامل چاقی

شما ممکن است به علت تداوم استرس در زندگی ، وزن اضافه کنید. به ویژه اگر اخیرا به دلیل تغییر شغل، یا شرایط زندگی و یا افزایش حجم کار و مسوولیت میزان استرس‌تان افزایش یافته است. این استرس می‌تواند افزایش بدون دلیل وزن شما را توجیه کند . بسیاری از افراد، غذا را به عنوان یک تسکین‌دهنده در استرس‌هایشان استفاده می‌کنند. ولی این تسلا یافتن برای مدت طولانی‌ای دوام نمی‌آورد . توصیه اساسی این است:

وقتی که استرس دارید به جای پناه‌بردن به غذا ، از تکنیک‌های آرامش‌بخش و ورزش استفاده کنید که علاوه بر بهبود وضعیت روانی، کالری را نیز می‌سوزاند و برای سلامتی مفید است.

2. چاقی در اثر درمان‌های پزشکی و مصرف دارو

بسیاری از داروهایی که برای درمان افسردگی، دیابت و اختلالات هورمونی خانم‌ها تجویز می‌شوند می‌توانند به افزایش وزن منجر شود. هورمون‌درمانی برای افراد یائسه و حتی داروهای خوراکی ضدبارداری می‌توانند به افزایش وزن منجر شوند. در این مورد اگر مشکوک هستید که آیا درمان دارویی موجب افزایش وزنتان می‌شود با پزشک خود برای امکان تغییر تجویز دارویتان مشورت کنید ولی هرگز بدون توصیه پزشک دارو را قطع یا کم نکنید.

3. افزایش وزن به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای

یکی از معمول‌ترین بیماری‌هایی که موجب افزایش وزن می‌شود کم‌کاری تیروئید است. کمبود هورمون تیروئید می‌تواند موجب کاهش متابولیسم و کاهش اشتها و افزایش وزن شود؛ پس باید برای انجام یک تست ساده به منظور تشخیص اینکه آیا کم‌کاری تیروئید دارید یا خیر، به پزشک مراجعه کنید.

همچنین اختلالات هورمونی در بانوان که معمولا با علائم و تغییرات ظاهری مردانه (ریزش موی مردانه و پرمویی) همراه است نیز باعث می‌شود به راحتی وزن شما افزایش یابد.

4. افزایش وزن به دلیل یائسگی

بانوان اغلب در سنین میانسالی که به مرحله یائسگی می‌رسند و حتی قبل از آن به دلیل آن که در این سنین اغلب نسبت به سال‌های جوانی دارای فعالیت بدنی کمتری هستند، دچار افزایش وزن می‌شوند. همزمان نیز تغییرات هورمونی می‌تواند موجب تحریک اشتها، افسردگی و کم‌خوابی شود که در کنار کاهش متابولیسم می‌تواند چاقی را به دنبال داشته باشد.

5. افزایش وزن ناشی از ریزه‌خواری مکرر

خیلی از افراد چاق عادت به خوردن وعده‌های مفصل ندارند و یا وقتی برای خوردن غذا ندارند ولی به جای آن در طی روز بطور مکرر از تنقلات استفاده می‌کنند. این تنقلات کم‌حجم که معمولا با کالری فراوان همراه است نیز از دلایل چاقی بدون دلیل شما هستند.

6. افزایش وزن به دلیل شیفت‌ شب

افرادی که شب‌کار هستند باید دقت کنند خوردن در هنگام نیمه‌شب باعث برهم خوردن متابولیسم و نیز چاقی بی‌رویه خواهد شد. علاوه بر آن که مطالعات نشان داده‌اند بیدارماندن شبانه حتی بدون خوردن نیز به دلیل تغییرات هورمونی زمینه چاقی را تشدید می‌کند.

7. افزایش وزن ناشی از عدم تحرک

خیلی از افرادی که شغل اداری دارند می‌گویند بدون تغییر قابل توجهی در میزان غذایشان به تدریج چاق شده‌اند. افزایش سن و نیز کم‌تحرکی باعث می‌شود استعداد چاقی در شما افزایش یابد. اگر به تازگی با وسیله نقلیه به محل کار خود می‌روید، همچنین اگر فرصتی برای پیاده‌روی روزانه ندارید مواظب افزایش وزن خود باشید.

8. افزایش وزن ناشی از بی‌توجهی به حجم غذا

بعضی افراد دچار افزایش وزن، در تخمین حجم غذای مصرفی خود دچار اشتباه هستند؛ به عبارت دیگر اگرچه حجم بالایی را در روز مصرف می‌کنند اما هنگامی از آنان درباره غذای مصرفی‌شان پرسیده شود خیلی از غذاهای مصرفی خود را به یاد نمی‌آورند. از طرف دیگر بعضی نسبت به میزان کالری غذایی که استفاده می‌کنند و یا اثر چاق‌کنندگی آن دچار اشتباه هستند که نتیجه آن چیزی نیست جز آن که به چاقی بدون آن که متوجه باشند، مبتلا خواهند شد.