طلاق از ازدواج پیشی گرفت

علی‌اکبر محزون مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرتی ثبت احوال گفته در 9 ماه اول سال 94 در هر ساعت 79 ازدواج و 18 طلاق رقم خورده‌است.

به طور جزئی‌تر تا کنون 520 هزار و 240 ازدواج و 123 هزار و 340 طلاق ثبت شده‌است.

نکته پراهمیت در این آمار بالا رفتن رشد طلاق و پایین‌آمدن رشد ازدواج نسبت به قبل است. آیا جامعه ایران قرار است با سونامیِ طلاق روبرو شود؟

یک روان‌شناس پاسخِ آری به این سئوال می‌دهد. او معتقد است تغییرات در خانواده ایرانی ادامه دارد و پیش‌بینی می‌شود طلاق افزایش پیدا کند.

وی همچنین می‌گوید هرچه نهاد خانواده در ایران به مشکلات بیشتری موجه شود به همان‌میزان باید انتظار یک جامعه پر استرس و عاری از سلامت روان را انتظار بکشیم.

مهدی ملک‌محمد در گفتگو با فرارو گفت: موضوع ازدواج و طلاق را باید در زمینه اهمیت خانواده و تغییرات جامعه ایرانی بررسی کرد. در گذشته سنت‌هایی در جامعه حاکم بوده که ارزش خانواده را بالا می‌برد.

این روان‌شناس همچنین گفت: از اواسط دهه هشتاد به این طرف تغییرات گسترده‌ای در جامعه شکل گرفت و اهمیت خانواده را آرام‌آرام کم کرد.

وی همچنین اظهار کرد: تغییر در نحوه انتخاب همسر در این تغییر نقش داشت؛ افراد از انتخاب همسر به شکل سنتی آن به سمت انتخاب همسر به شکل مدرن حرکت کردند.

ملک‌محمد ادامه داد: بخشی از تغییر در انتخاب همسر با ورود گسترده زن‌ها به بازار کار و دانشگاه‌ها و نحوه آشنایی در محل کار یا تحصیل اتفاق افتاد.

عضو انجمن روان‌شناسی ایران با اشاره به شکلِ انتخاب همسر در جامعه ایران اظهار کرد: این تغییر در انتخابِ شخصی همسر نیست که باعث افزایش طلاق شده بلکه نکته اینجاست در این سال‌ها انتخاب همسر به شکل مدرن با عدم شناخت همراه شده‌است.

وی تاکید کرد: هیجان و عشق بدون‌ِ شناخت کامل از یکدیگر جای یک انتخاب صحیح و با آکاهی را گرفت. البته این به معنای آن نیست که در گذشته انتخاب همسر توسط خانواده امری بدون اشکال بوده‌است.

این روان‌شناس ضمن اشاره به این موضوع که بیشترین حجم طلاق‌ در 4 سال اول زندگی رخ می‌دهد گفت: طلاق در سال‌های اولیه زندگی به مشکل افراد در انتخاب همسر اشاره دارد.

ملک‌محمد در ادامه گفت: کمک‌هایی همچون داشتن مشاوره خوب برای شناخت همسر نیز امر مغفولی در میان نسل جدید ما بوده‌است. همچنین بسیاری از این مشاوره‌ها ضعیف هستند و یا افراد دیر به سراغشان می‌آیند.

این کارشناس تصریح کرد: بنابراین ما با یک سونامی به‌نام طلاق در سال‌های اول زندگی روبرو شده‌ایم.

وی درباره دلیل دیگر افزایش طلاق‌ها در سال‌های اخیر نیز توضیح داد: نکته دیگر در بالارفتن نسبت طلاق به ازدواج به تغییر نظام باورها در جامعه ایران بازمی‌گردد. خانواده که در گذشته یه پناهگاه امن برای افراد بود حالا از اهمیت کمتری برخوردار است.

این مشاور همچنین گفت: در حال حاضر خانواده دیگر مامن افراد حساب نمی‌شود. در زندگی بسیاری از افراد متاهل تنش حاکم است. بنابر آماری که تحقیقات مختلف داده‌اند 60 درصد از زندگی‌های متاهلی دارای تشنج است. بر 20 تا 30 درصد زندگی‌ها طلاق حاکم است و در این میان 10 تا 20 درصد از زندگی‌ها نیز خوب و سالم است.

وی در ادامه تصریح کرد: البته طلاق در جاهای مختلف کشور متفاوت است. مثلا در تهران 40 درصد ازدواج‌ها به طلاق ختم می‌شود، اما ما شهرهایی را نیز داریم که طلاق در آن‌ها 10 تا 20 درصد است. دلیل این امر می‌تواند تابو بودن طلاق در برخی مناطق باشد که البته به معنای سلامتِ روان متاهلین نیست.

این روان‌شناس و مشاور همچنین درباره بحران خانواده در ایران گفت: بحران خانواده جدی است. هرچند که ما هنوز این بحران را به مثابه یک بحران واقعی نمی‌بینیم.

وی ادامه داد: این بحران را می‌توانیم در نگاه افراد مجرد به ازدواج ببینیم. آن‌ها با خودشان می‌گویند وقتی زندگی متاهلین این است، چرا باید تن به ازدواج بدهند؟!

ملک‌محمد همچنین گفت: اگر الگوهای خوبی برای ازدواج در جامعه ایران وجود داشت، قطعا مسائلی مانند اقتصاد قابل حل بود. مشکل در اینجاست که اشتیاقی به ازدواج دیده نمی‌شود. به همین دلیل است که کارشناسان نسبت به رواجِ ازدواج سفید هشدار می‌دهند.

این مشاور در ادامه به تاثیر افزایش طلاق و کاهش ازدواج در جامعه پرداخت و توضیح داد: خانواده در تمام تحقیقات روان‌شناسی یک منبع عظیم سلامت روان است. در کشورهای دیگر نیز سلامت روان در میان افرادی که زندگی مشترک خوبی دارند بهتر از مجردها و یا مطلقه‌هاست.

عضو انجمن روان‌شناسی درباره چگونگی تاثیرگذاری ازدواج بر سلامت روان گفت: ما دیده‌ایم که یک فرد مجرد نسبت به یک فرد مطلقه سلامت روانی بالاتری دارد. چرا که طلاق می‌تواند به طور گسترده روی سلامت روانی موثر باشد.

وی ادامه داد: همچنین فردی که طلاق گرفته نیز در موارد زیادی نسبت به فردی که یک زندگی پرتنش را تحمل می‌کند سلامت بیشتری دارد.

ملک محمد اظهار کرد: با این تفاسیر، به این نتیجه می‌رسیم که وقتی در سال‌های آینده به سونامی طلاق برسیم، با جامعه‌ای مواجه خواهیم شد که منبع تامین سلامت روان در آن وجود نخواهد داشت. بنابراین مقاومت افراد در برابر استرس محیطی ضعیف می‌شود.

این روان‌شناس با تاکید بر تفاوت طلاق در کشور ما و کشورهای غربی گفت: ما نباید طلاق در کشورمان را با جوامع غربی مقایسه کنیم. اولا این‌که در بسیاری از این کشورها رشد طلاق مهار شده یا رو به کاهش است. دوم این‌که در کهن‌الگوی ایران خانواده نقش بسزایی دارد.

دکتر مهدی ملک‌محمد در انتها گفت: بنابراین با ادامه تغییرات در جامعه ایران سونامیِ طلاق پیش‌بینی می‌شود. در این سونامی سلامت روان جامعه در معرض تهدید است. همچنین در آینده طلاق گذرگاهی برای آسیب‌های اجتماعی خواهد شد. درنتیجه باید نهادهایی همچون مشاوره‌های دقیق پیش از ازدواج را به کمک افراد بفرستیم.