آیا دگزامتازون واقعا داروی کروناست؟

در میان شمار بسیار اندک دارو‌هایی که تا کنون برای درمان کرونا پیشنهاد شده، به نظر می‌رسد اطمینان بیشتری از میزان اثربخشی دگزامتازون وجود دارد.

پژوهشگران دانشگاه آکسفورد روز سه شنبه با شادمانی خبر اثربخشی دگزامتازون را اعلام کردند. نتایج کامل پژوهش آنان قرار است اواخر ماه جاری میلادی منتشر شود، اما دولت بریتانیا از هم اکنون استفاده از این دارو را برای معالجه بیماران مبتلا به کروناویروس مجاز اعلام کرده است.

این نخستین بار نیست که دارویی برای کووید ۱۹ که تاکنون جان نزدیک به ۴۵۰ هزار نفر در سراسر جهان را گرفته، پیشنهاد می‌شود. برخی دانشمندان چینی و فرانسوی نیز پیش از این از اثربخشی هیدروکسی‌کلروکین، داروی مالاریا در درمان کووید ۱۹ گفته بودند. دونالد ترامپ، رئیس جهموری آمریکا نیز پیش از این در یک اظهار نظر جنجالی در توییتر نوشت که برای در امان ماندن از کرونا، هیدروکسی کلروکین مصرف می‌کند.

جالب این که پژوهشگرانی که درباره اثربخشی دگزامتازون در آکسفورد به نتیجه رسیده‌اند همان دانشمندانی هستند که ثابت کردند هیدروکسی‌کلروکین برای کرونا مؤثر نیست. در روز‌های ابتدایی کاربرد دگزامتازون تأثیر قطعی آن بر بیمار هنوز روشن نیست، اما کارشناسان در حال حاضر بر این باورند که این دارو می‌تواند عاملی برای نجات جان قربانیان کرونا باشد.

دگزامتازون چیست؟

این داروی استروئیدی را به طور کلی برای کاهش التهاب استفاده می‌کنند. التهاب شدید یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در بیماران کرونایی است، زیرا در حالت ابتلا به کرونا، ریه‌ها برای مبارزه با عفونت متورم می‌شوند.

این دارو که از خانواده کورتون و از نوع کورتیکواستروئیدی است، آخرین دستاورد دانشمندان در پژوهش‌های ضد کرونا به حساب می‌آید، گرچه پزشکان تا پیش از این نیز به طور معمول از دگزامتازون برای کنترل عفونت‌های ریوی شدید استفاده کرده و می‌کنند. آن‌ها معمولا دگزامتازون را با دارو‌های دیگری ترکیب کرده و تنها در شرایط خاص برای بیمار بستری در بیمارستان تجویز می‌کنند.

برتری‌های دگزامتازون چیست؟

اکنون ثابت شده که دگزامتازون می‌تواند جان بسیاری از مبتلایان به ویروس کرونا را که در مراحل حاد بیماری به سر می‌برند نجات دهد. دانشمندان آکسفورد با بیش از چهار هفته آزمایش و بررسی دریافتند که دگزامتازون میزان مرگ و میر ۳۵ درصد از بیمارانی که به دستگاه‌های تنفسی وصل شده‌اند و ۲۰ درصد از کسانی را که به اکسیژن اضافی نیاز دارند، کاهش داده است.

یکی دیگر از مزایای کلیدی دگزامتازون ارزان بودن آن است به طوری که مصرف یک دوره کامل آن در اروپا تنها حدود ۲۵ یورو خرج دارد. این دارو به طور گسترده‌ای در دسترس است و تولید و پخش آن در سراسر جهان آسان خواهد بود.

خطرات و عوارض جانبی

دگزامتازون باید تنها در شرایط حاد و به بیمارانی داده شود که بر اثر کرونا به تنگی نفس افتاده و بدحال باشند.

از آنجا که این دارو ضد التهاب شدید است و بیش‌فعالی دستگاه ایمنی بدن را کاهش می‌دهد، پزشکان استفاده از آن را در موارد غیر حاد و در مراحل اولیه بیماری نادرست و حتی خطرناک می‌دانند. زیرا این کار در ابتدای بیماری ممکن است مانع کارکرد درست دستگاه ایمنی بدن در برابر ویروس تازه‌وارد شود.

سازمان بهداشت جهانی نیز از استفاده زودهنگام از استروئید‌ها در طول درمان کووید ۱۹ هشدار داده است، زیرا این گونه دارو‌ها می‌توانند مانع از مقاومت بدن در برابر بیماری شوند.

استفاده از استروئید‌ها به طور کلی ممکن است به بروز عوارض جانبی از جمله افزایش وزن، بالا رفتن فشار خون، ورم، تغییرات عصبی و خلقی، اختلال خواب و افزایش قند خون در مبتلایان به دیابت بینجامد.