.svg)
میانجی در راه تهران؟
بهار: نخستین میهمان خارجی رییس‌جمهوری مشخص شد؛ سطان قابوس پادشاه عمان. میهمانی که نزد حسن روحانی ارزش و اعتبار دو‌چندانی دارد. نه این‌که چون نخستین میهمان خارجی است؛ نه. او معتبر است چون برای جمهوری‌اسلامی ایران می‌تواند نقش پل ارتباطی بازی کند؛ پلی از شرق به غرب، از تهران به واشنگتن.
عصر دوشنبه، معاون عربی افریقایی وزیر خارجه، از سفر هفته آینده سلطان قابوس پادشاه عمان به تهران خبر داد. حسین امیرعبداللهیان با اعلام این خبر گفته است این سفر در راستای «تحکیم مناسبات دوجانبه و رایزنی‌های منطقه‌ای» انجام می‌شود. دیروز نیز سخنگوی وزارت خارجه در نشست هفتگی خود درباره این سفر گفت که «سلطان عمان بعد از انتخاب رییس‌جمهوری کشورمان پیغام داده بود علاقه‌مند است اولین میهمان خارجی رییس‌جمهوری باشد و اگرچه علاقه‌مند بود در مراسم تحلیف شخصا شرکت کند ولی به دلیل تلاقی مراسم تحلیف با عید فطر این موضوع میسر نشد و ایشان یکی از مهم‌ترین مشاوران خود را اعزام کرد. سفر هفته آینده سلطان قابوس در همین راستا تنظیم شده است.
روابط دو کشور نزدیک، برادرانه و مبتنی بر احترام و منافع متقابل در دو سوی خلیج‌فارس بوده و دو کشور همواره روابطی نزدیک داشته‌اند.»عباس عراقچی با بیان این‌که دولت عمان همواره احساسات دوستانه و برادرانه خود را نسبت به جمهوری‌اسلامی نشان داده تاکید کرد که «این کشور در حال حاضر حافظ منافع ما در انگلستان است و این دلیل روابط نزدیک و دوستانه دو کشور است. خوشحال ایم که سلطان عمان اولین میهمان خارجی رییس‌جمهوری خواهد بود و در این سفر روابط دو کشور از عمق و گسترش بیشتری برخوردار خواهد شد.»
عمان از معدود کشورهای حاشیه خلیج‌فارس است که رابطه گرم و صمیمی با جمهوری‌اسلامی ایران دارد. این کشور همچون سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس آنچنان که سخنگوی وزارت خارجه به آن اشاره کرد اتفاقا علاوه بر انگستان با آمریکا هم رابطه خوبی دارد. همین امر سبب شده است چند باری عمان نقش میانجی میان ایران و آمریکا را بازی کند؛ البته نه در روابط دوجانبه.
تاکنون عمده تلاش عمانی‌ها آزادی ایرانی‌های اسیر در آمریکا و انگلیس یا آمریکایی‌ها و انگلیسی‌های در بند ایرانی‌ها بوده است. آزادی ملوانان انگلیسی بازداشت‌شده در خلیج‌فارس توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، رکسانا صابری، روزنامه‌نگار ایرانی- آمریکایی بازداشت‌شده در تهران، سه شهروند آمریکایی در مرزهای غرب ایران به‌نام‌های سارا شورد، شین بائر و جاشوا فتال، شبنم میرقلی‌خان از زندان آمریکا و نصرت‌الله تاجیک، دیپلمات ایرانی در حبس خانگی در انگلیس و مجتبی عطاردی، استاد دانشگاه شریف که در آمریکا بازداشت بود، مرهون تلاش‌های دیپلماتیک دولت عمان است.
این کشور در این نقش آن‌قدر جا افتاده که حتی برای دو کشور انتظاراتی ایجاد کرده است. در همین حال شهریور سال 1389 پس از آزادی سارا شورد، یکی از سه شهروند آمریکایی بازداشت‌شده در مرزهای غربی، محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهوری سابق ایران، نیز اعلام کرده بود که دولت عمان فهرستی از زندانیان ایرانی در آمریکا را دریافت کرده و قرار است برای آزادی آن‌ها تلاش‌هایی را آغاز کند. اما جدا از نقش عمان در آزادی افراد گرفتار در ایران یا آمریکا، واشنگتن، برای این کشور نقش دیگری نیز در نظر گرفت؛ نقشی که سال گذشته یکی از مقامات آمریکایی به‌طور رسمی از آن رونمایی کرد.
اواخر دی 91 بود که آرون اسنایپ، سخنگوی دفتر امور خاور نزدیک (NEA) وزارت خارجه آمریکا، در نشستی با رسانه‌ها در سفارت آمریکا در مسقط در سخنانی با اشاره به موضوع برقراری احتمالی روابط میان ایران و آمریکا، از عمان به عنوان کشوری نام برد که می‌تواند وظیفه «از میان برداشتن حصارها» و میانجیگری میان دو کشور را ایفا کند. وی با تاکید بر این‌که هنوز برنامه مشخصی درباره رابطه با ایران وجود ندارد، گفته بود: «فکر می‌کنم عمان گاهی به عنوان شریکی ارزشمند در از میان برداشتن این شکاف عمل کرده است و اگر در آینده هرگونه فرصتی برای مذاکره با ایران باشد، مایه خرسندی ما خواهد بود که این فرآیند را با کمک عمان انجام دهیم.»
اسنایپ با تاکید بر این‌که ایالات متحده خواهان روابطی بهتر با ایران است، گفته بود: «در حال حاضر بی‌اعتمادی‌های زیادی میان دو کشور وجود دارد. برای هر دو طرف بهتر است این بی‌اعتمادی‌ها را کنار بگذارند.» وی با اشاره به روابط نزدیک و صمیمانه عمان با ایران، این موضوع را برای آمریکا مهم دانسته و گفته است: «کانال عمان برای ایالات متحده بسیار با اهمیت است.»کانال عمان تنها برای آمریکایی‌ها مهم نیست، این کانال برای جمهوری‌اسلامی ایران هم مهم است؛ از این رو تلاش شده است این کانال به هر شکل ممکن باز بماند. بر همین اساس برخلاف سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس روابط تهران و مسقط همواره دوستانه بوده است.
در‌این میان، حسن روحانی که عهده‌دار ریاست‌جمهوری ایران شده هم بر نقش عمان در محیط منطقه‌ای و بین‌المللی وقوف کامل دارد. او در خرداد 84 به هنگام حضور در پست دبیر شورای‌عالی امنیت ملی و برعهده گرفتن مسئولیت مذاکرات هسته‌ای با دولت‌های اروپایی، سفری به کشورهای عربی منطقه از جمله عمان داشت تا موضوع تحریک کشورهای منطقه علیه برنامه هسته‌ای ایران را ریشه‌یابی کند.
روحانی درباره مذاکراتش در عمان می‌نویسد: «در سفر به عمان با یوسف بن علوی وزیر امور خارجه مذاکرات مفصلی داشتیم، او گفت اروپایی‌ها راست می‌گویند و کشورهای منطقه همه درباره موضوع هسته‌ای شما به اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها فشار می‌آورند. در مسیر راه در اتومبیل، وزیر خارجه عمان به من گفت: این کشورها علیه شما بسیار فعال هستند. گفتم راه‌حل چیست؟ گفت: داستان به این سادگی حل نمی‌شود. سفر شما سفر خوبی است اما چرا دیر آمدید؟ این مساله به تدریج و گام به گام قابل حل است و باید این روند را ادامه بدهید. در ملاقات با سلطان قابوس، او را فردی پخته و مودب دیدم. هر مطلبی را که مطرح می‌کردم با ادب و با اطلاعات خوب وارد بحث می‌شد.
در مجموع او را فردی مطلع و صاحب‌نظر یافتم.»حال دبیر پیشین شورای امنیت ملی در قامت رییس‌جمهوری میزبان پادشاه کشوری است که می‌داند چه نقشی می‌تواند در مناسبات و منازعات بین‌المللی داشته باشد. از این رو بعید است که او به‌سادگی از کنار فرصت پیش آمده گذر کند؛ آن هم در شرایطی که دولت او تصمیم دارد تعامل با جهان را سرلوحه کار خود قرار دهد.
عصر دوشنبه، معاون عربی افریقایی وزیر خارجه، از سفر هفته آینده سلطان قابوس پادشاه عمان به تهران خبر داد. حسین امیرعبداللهیان با اعلام این خبر گفته است این سفر در راستای «تحکیم مناسبات دوجانبه و رایزنی‌های منطقه‌ای» انجام می‌شود. دیروز نیز سخنگوی وزارت خارجه در نشست هفتگی خود درباره این سفر گفت که «سلطان عمان بعد از انتخاب رییس‌جمهوری کشورمان پیغام داده بود علاقه‌مند است اولین میهمان خارجی رییس‌جمهوری باشد و اگرچه علاقه‌مند بود در مراسم تحلیف شخصا شرکت کند ولی به دلیل تلاقی مراسم تحلیف با عید فطر این موضوع میسر نشد و ایشان یکی از مهم‌ترین مشاوران خود را اعزام کرد. سفر هفته آینده سلطان قابوس در همین راستا تنظیم شده است.
روابط دو کشور نزدیک، برادرانه و مبتنی بر احترام و منافع متقابل در دو سوی خلیج‌فارس بوده و دو کشور همواره روابطی نزدیک داشته‌اند.»عباس عراقچی با بیان این‌که دولت عمان همواره احساسات دوستانه و برادرانه خود را نسبت به جمهوری‌اسلامی نشان داده تاکید کرد که «این کشور در حال حاضر حافظ منافع ما در انگلستان است و این دلیل روابط نزدیک و دوستانه دو کشور است. خوشحال ایم که سلطان عمان اولین میهمان خارجی رییس‌جمهوری خواهد بود و در این سفر روابط دو کشور از عمق و گسترش بیشتری برخوردار خواهد شد.»
عمان از معدود کشورهای حاشیه خلیج‌فارس است که رابطه گرم و صمیمی با جمهوری‌اسلامی ایران دارد. این کشور همچون سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس آنچنان که سخنگوی وزارت خارجه به آن اشاره کرد اتفاقا علاوه بر انگستان با آمریکا هم رابطه خوبی دارد. همین امر سبب شده است چند باری عمان نقش میانجی میان ایران و آمریکا را بازی کند؛ البته نه در روابط دوجانبه.
تاکنون عمده تلاش عمانی‌ها آزادی ایرانی‌های اسیر در آمریکا و انگلیس یا آمریکایی‌ها و انگلیسی‌های در بند ایرانی‌ها بوده است. آزادی ملوانان انگلیسی بازداشت‌شده در خلیج‌فارس توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، رکسانا صابری، روزنامه‌نگار ایرانی- آمریکایی بازداشت‌شده در تهران، سه شهروند آمریکایی در مرزهای غرب ایران به‌نام‌های سارا شورد، شین بائر و جاشوا فتال، شبنم میرقلی‌خان از زندان آمریکا و نصرت‌الله تاجیک، دیپلمات ایرانی در حبس خانگی در انگلیس و مجتبی عطاردی، استاد دانشگاه شریف که در آمریکا بازداشت بود، مرهون تلاش‌های دیپلماتیک دولت عمان است.
این کشور در این نقش آن‌قدر جا افتاده که حتی برای دو کشور انتظاراتی ایجاد کرده است. در همین حال شهریور سال 1389 پس از آزادی سارا شورد، یکی از سه شهروند آمریکایی بازداشت‌شده در مرزهای غربی، محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهوری سابق ایران، نیز اعلام کرده بود که دولت عمان فهرستی از زندانیان ایرانی در آمریکا را دریافت کرده و قرار است برای آزادی آن‌ها تلاش‌هایی را آغاز کند. اما جدا از نقش عمان در آزادی افراد گرفتار در ایران یا آمریکا، واشنگتن، برای این کشور نقش دیگری نیز در نظر گرفت؛ نقشی که سال گذشته یکی از مقامات آمریکایی به‌طور رسمی از آن رونمایی کرد.
اواخر دی 91 بود که آرون اسنایپ، سخنگوی دفتر امور خاور نزدیک (NEA) وزارت خارجه آمریکا، در نشستی با رسانه‌ها در سفارت آمریکا در مسقط در سخنانی با اشاره به موضوع برقراری احتمالی روابط میان ایران و آمریکا، از عمان به عنوان کشوری نام برد که می‌تواند وظیفه «از میان برداشتن حصارها» و میانجیگری میان دو کشور را ایفا کند. وی با تاکید بر این‌که هنوز برنامه مشخصی درباره رابطه با ایران وجود ندارد، گفته بود: «فکر می‌کنم عمان گاهی به عنوان شریکی ارزشمند در از میان برداشتن این شکاف عمل کرده است و اگر در آینده هرگونه فرصتی برای مذاکره با ایران باشد، مایه خرسندی ما خواهد بود که این فرآیند را با کمک عمان انجام دهیم.»
اسنایپ با تاکید بر این‌که ایالات متحده خواهان روابطی بهتر با ایران است، گفته بود: «در حال حاضر بی‌اعتمادی‌های زیادی میان دو کشور وجود دارد. برای هر دو طرف بهتر است این بی‌اعتمادی‌ها را کنار بگذارند.» وی با اشاره به روابط نزدیک و صمیمانه عمان با ایران، این موضوع را برای آمریکا مهم دانسته و گفته است: «کانال عمان برای ایالات متحده بسیار با اهمیت است.»کانال عمان تنها برای آمریکایی‌ها مهم نیست، این کانال برای جمهوری‌اسلامی ایران هم مهم است؛ از این رو تلاش شده است این کانال به هر شکل ممکن باز بماند. بر همین اساس برخلاف سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس روابط تهران و مسقط همواره دوستانه بوده است.
در‌این میان، حسن روحانی که عهده‌دار ریاست‌جمهوری ایران شده هم بر نقش عمان در محیط منطقه‌ای و بین‌المللی وقوف کامل دارد. او در خرداد 84 به هنگام حضور در پست دبیر شورای‌عالی امنیت ملی و برعهده گرفتن مسئولیت مذاکرات هسته‌ای با دولت‌های اروپایی، سفری به کشورهای عربی منطقه از جمله عمان داشت تا موضوع تحریک کشورهای منطقه علیه برنامه هسته‌ای ایران را ریشه‌یابی کند.
روحانی درباره مذاکراتش در عمان می‌نویسد: «در سفر به عمان با یوسف بن علوی وزیر امور خارجه مذاکرات مفصلی داشتیم، او گفت اروپایی‌ها راست می‌گویند و کشورهای منطقه همه درباره موضوع هسته‌ای شما به اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها فشار می‌آورند. در مسیر راه در اتومبیل، وزیر خارجه عمان به من گفت: این کشورها علیه شما بسیار فعال هستند. گفتم راه‌حل چیست؟ گفت: داستان به این سادگی حل نمی‌شود. سفر شما سفر خوبی است اما چرا دیر آمدید؟ این مساله به تدریج و گام به گام قابل حل است و باید این روند را ادامه بدهید. در ملاقات با سلطان قابوس، او را فردی پخته و مودب دیدم. هر مطلبی را که مطرح می‌کردم با ادب و با اطلاعات خوب وارد بحث می‌شد.
در مجموع او را فردی مطلع و صاحب‌نظر یافتم.»حال دبیر پیشین شورای امنیت ملی در قامت رییس‌جمهوری میزبان پادشاه کشوری است که می‌داند چه نقشی می‌تواند در مناسبات و منازعات بین‌المللی داشته باشد. از این رو بعید است که او به‌سادگی از کنار فرصت پیش آمده گذر کند؛ آن هم در شرایطی که دولت او تصمیم دارد تعامل با جهان را سرلوحه کار خود قرار دهد.
ارسال نظر