ماجرای کراوات، عموپورنگ و نامه اعتراضی مشاور روحانی

آرمان: «رادیو و تلویزیون باید در جهت روند تکاملی انقلاب اسلامی در خدمت اشاعه فرهنگ اسلامی قرار گیرد و در این زمینه از برخورد سالم اندیشه‌های متفاوت بهره جوید و از اشاعه و ترویج خصلت‌های تخریبی و ضد اسلامی جدا پرهیز کند.»

این فرازی از مقدمه قانون اساسی است که در آن خط مشی کلی و ایجابی صدا و سیما به عنوان تنها رسانه انحصاری در زمینه صوتی و تصویری در پهنه‌ای به فراخنای ایران بزرگ تبیین و تشریح شده و پس از آن نیز با اختصاص یک فصل از قانون اساسی به این سازمان استراتژیک با کارکردهای ویژه و منحصر به فرد، در اصل دوازدهم آورده است: «در صدا و سیمای‏ جمهوری‏ اسلامی‏ ایران‏، آزادی‏ بیان‏ و نشر افکار با رعایت‏ موازین‏ اسلامی‏ و مصالح‏ کشور باید تأمین‏ گردد.»

حال باید دید این نکات کلیدی تا چه حد سرلوحه عملکردهای رسانه‌ای است که قانونگذار اختیار تام و تمام در عرصه رسانه‌های صوتی و تصویری به وی بخشیده اما در عین حال مسئولان این رسانه را ملزم و مقید به رعایت برخی اصول کرده است. صدا و سیما در هر دوی این فرازها ملزم به استفاده و بهره‌گیری از اندیشه‌های نحله‌های مختلف فکری و سیاسی ملتزم به قانون اساسی و همچنین پرهیز از پیگیری روندهای تخریبی و ناموجه شده است. قصه میدان‌داری کنشگران طیف‌های سیاسی در صدا و سیما نکته‌ای است که شاید سابقه طول و درازی نداشته باشد. پیگیری برخی روندها نیز هر از گاهی به فراخور موقعیت‌های مختلف که هم‌اندیشی و همپوشانی با رویکردهای مدیران این رسانه نداشته‌اند رخ نمایانده که شاید بتوان نمودی از آن را در نحوه مواجهه با دولت منتخب یازدهم مشاهده کرد. نکته‌ای که با توجه به جایگاه ذاتی این رسانه مبنی بر ملی بودن و الزام به نگاه فراجناحی جای تامل و درنگ دارد. گفتنی است جایگاه و منزلت و همچنین الزامات حقوقی و قانونی رسانه‌ای که عنوان ملی را یدک می‌کشد و با بودجه بیت‌المال اداره می‌شود، رعایت ضوابط ترسیم شده وقواعد نانوشته اما عرفی و اخلاقی را گریزناپذیر می‌کند. اینکه رسانه مالوف از ورود به منازعات سیاسی پرهیز کرده، به مثابه آینه‌ای حقیقت‌نما بازتاب دهنده نظرات طیف‌های مختلف و متکثر مردم باشد و از همه مهم‌تر آنکه در برابر فعل و نظر به منصه ظهور رسیده اکثریت ملت که در شاکله دولت تبلور یافته رویکردهای دوگانه به بوته اجرا نگذارد.

از عمو پورنگ تا مشاور کراواتی!

پس از ماجرای گفت‌وگوی زنده رئیس‌جمهور، پخش زنده اختتامیه جشنواره فجر نیز حرف و حدیث‌هایی به وجود آورد اما به تازگی مجری معروف صدا و سیما در برنامه کودک اقدام شائبه‌برانگیزی را روی آنتن جلوه‌گر ساخته است. عمو پورنگ مجری نام آشنای صدا و سیما در بخشی از برنامه عصرگاهی خود کلیدی را نشان داد که بر آن واژه «دروغ» نقش بسته بود. اقدامی که شائبه‌ها و واکنش‌های گوناگونی را دامن زده است. تهیه‌کننده این برنامه البته با قاطعیت هرگونه رویکرد سیاسی در این موضوع را رد کرده اما از آنجا که همگان می‌دانند کلید نماد انتخاباتی دکتر روحانی بوده و همچنین ترکیب و نوع کلید مربوطه که انطباق المانی وثیقی با نماد کلید روحانی دارد شائبه‌های جدی را در این میانه مطرح می‌سازد.

مضاف بر این موارد روز جمعه گذشته در برنامه «گزارش هفتگی» اتهاماتی متوجه دولت شد که هیچ صحت و سقمی نداشته و مجموعه‌ای از نکات کذب را با هم ترکیب و به مخاطبین در راستای تخریب دولت القا شد. نکته‌ای که واکنش مشاور رئیس‌جمهور و نماینده قوه مجریه در شورای نظارت بر صدا و سیما را نیز در پی داشته است. از چند روز پیش در رسانه‌های مجازی مخالف دولت خبری دست به دست می‌شد مبنی بر آنکه مشاور روحانی با کراوات در اجلاس داووس حضور یافته است. خبری که با توجه به عرف دیپلماتیک سیاسی در کشور ما و آداب مرسوم غیرمنتظره و عجیب می‌نمود و می‌شد آن را دستاویزی برای هجمه تازه به دولت قلمداد کرد. در کمال تعجب و پس از چند روز در آخر هفته گذشته در برنامه قدیمی و چند دهه‌ای «گزارش هفتگی» که به تحلیل و بررسی موضوعات سیاسی هفته اختصاص دارد مجری به این موضوع اشاره کرده و با نشان دادن تصویر محمود سریع‌القلم در بخشی از برنامه خاطرنشان کرد: «این هفته عکسی از اجلاس داووس منتشر شد که در آن یکی از مشاوران رئیس‌جمهور با کراوات و پوشش غربی مشاهده می‌شد... اما وقتی کسی عنوان مشاور رئیس‌جمهور به کشور را یدک می‌کشد بد نیست متناسب با پروتکل‌های آن کشور لباس بپوشد و در نشست‌های بین‌المللی شرکت کند. فکر نمی‌کنیم این درخواست خیلی زیادی باشد!»

در واکنش به این اقدام حسام‌الدین آشنا مشاوررئیس جمهور و نماینده دولت در شورای نظارت بر صدا و سیما با صدور نامه سرگشاده‌ای خطاب به عزت‌ا... ضرغامی این اقدام را اشاعه اکاذیب دانسته و خواستار اصلاح این رویه از سوی این سازمان شده است. در بخشی از نامه آشنا می‌خوانیم: «از آنجا که بارها به صورت شفاهی و کتبی به آن سازمان محترم تذکر داده شده است انتصابات ریاست‌ محترم جمهوری صرفا از طریق سایت رسمی دفتر ریاست‌جمهوری اعلام می‌شود، اصرار بر خلق مشاور و سپس همراه کردن وی با هیات همراه رئیس‌جمهور در داووس و در نهایت نقد پوشش ایشان را نمی‌توان اشتباهی عادی تلقی کرد.»

در نگاه اول این پاسخ با صراحت از اساس مشاورت سریع‌القلم را مردود دانسته و گزاره‌های ساختگی بعدی را هم کان لم یکن می‌کند؛ اما نکته کلیدی که در آن مورد تصریح قرار گرفته، انتشار این اکاذیب در راستای هجمه به دولت است، رویه‌ای که مشاور رئیس جمهور خواستار بازنگری در آن شده و حاکی از آنست که انتظار می‌رود رسانه ملی در رفتارها و برنامه‌سازی‌هایش فرا‌جناحی و ملی بنگرد. نکته‌ای که از هر منظری به آن نگریسته شود اخلاقی و حرفه‌ای و قانونی بوده و در راستای منافع ملی قرار می‌گیرد.