توان نظامی امروز عراق/ تصاویر

به گزارش پارسینه ، در روند بازسازی توان نظامی عراق و ارتش جدید این کشور، منطقی بود که نیروی زمینی در اولویت قرار گیرد. امروزه گستره متنوعی از تجهیزات نظامی به خصوص انواع خودروهای زرهی به ارتش جدید عراق تحویل داده شده است. شاید یکی از جالب توجه ترینها در این بین، تانک اصلی میدان نبرد، ام-1 آبرامز باشد.

این تانک هر چند از پیشرفته ترین نسخه های تولیدی آن محسوب نمی شود اما با در نظر گرفتن شرایط فعلی عراق، بیش از احتیاجات آن به نظر می رسد. استفاده از تانک ها و زره پوش های باقی مانده از رژیم سابق، حضور گسترده نیروهای آمریکایی در این کشور و نبود شرایط تهدید خارجی با توجه به این حضور، از جمله عواملی است که برخی از کارشناسان نظامی را به این نتیجه رسانده است. در عوض نیاز به تعداد بیشتری زره پوش های سبک و خودروهای رزمی با تسلیحات نیمه سنگین برای کمک به افزایش توان عراقی ها در نواحی مختلف این کشور مهمتر به نظر می رسد. با این وجود در سالهای گذشته اخباری مبنی بر تمایل به خرید 2000 دستگاه تانک از مدلهایی چون نمونه به روز تی-72 منتشر شده است.

روند واگذاری امور نظامی به عراق همانطور که پیش بینی می شد از نیروی زمینی آغاز شد و امروز به سطح قابل توجهی رسیده است. همچنین نیروی دریایی عراق نیز با وجود سابقه عملکرد و فضای جغرافیایی کم و حضور آمریکاییها چندان مورد توجه نیست. از اینرو آنچه در این گزارش بیشتر مدنظر است تشکیل نیروی هوایی جدید عراق است. این نیرو هم اکنون جزء ضعیف ترین شاخه های نیروهای نظامی عراق بوده و دولت این کشور در امور هوایی به میزان بسیار زیادی وابسته به اشغالگران است. انواع هواپیماهای رزمی، ترابری، شناسایی و بالگردهای آمریکایی در پایگاه های مختلف این کشور مستقر شده و به صورت منظم مشغول به پرواز و دنبال کردن طرح های عملیاتی خود در این کشور هستند. هم اکنون نیروی هوایی عراق به هواپیماهای رزمی سبک، ترابری، آموزشی سبک و نظارت الکترونیکی و شناسایی مجهز است. تمام این هواپیماها در سالهای اخیر به این نیرو اضافه شده اند و هیچ هواپیمایی از رژیم سابق مورد استفاده نیست. با توجه به اینکه در ماه های اخیر چندین خبر پیرامون درخواست های این نیرو برای خرید تجهیزات جدید به گوش رسیده است به مهمترین تجهیزات جدید آن می پردازیم.

خرید حدود 60 تا 70 فروند از چند نمونه هواپیمای آموزشی(دو نفره) در رده های مختلف، از تلاش عراقی ها برای ایجاد بنیه قوی آموزشی خبر می دهد. این تعداد شامل 20 فروند هواپیمای سبک آموزشی اولیه لاستا95 ساخت صربستان، 15 فروند تی-6آ تکسان2 ساخت آمریکا و یک سفارش 24 تا 36 فروندی از هواپیمای ال-159بی ساخت جمهوری چک می شود.

لاستا95 یک هواپیما سبک با موتور پیستونی 6 سیلندر است که برای آموزش های ابتدایی پرواز در روز و شب به کار می رود. تی-6آ تکسان نیز در همین رده اما از موتور توربوپراپ برخوردار است. این هواپیما در کشورهای مطرحی استفاده می شود و نمونه های تهاجمی سبک نیز از آن توسعه داده شده است که در سفارش عراقی ها مد نظر نبوده است. در بین این هواپیماهای آموزشی، ال-159 به عنوان یک هواپیمای آموزشی با موتور جت در مرحله پیشرفته قابل بکارگیری است. این هواپیما بر اساس هواپیمای آموزشی موفق ال-39 توسعه داده شده و دارای نمونه زرمی تکنفره نیز هست. استفاده از سامانه های پیشرفته در این هواپیما آن را به عنوان پایه مناسبی برای خلبانان هواپیماهای جنگنده مطرح می سازد. این نمونه از ال-159 قابلیت های رزمی نیز دارد و به عنوان هواپیمای شناسایی هم قابل بکارگیری است. موضوع خرید این هواپیماهای چند منظوره در بازدید سال گذشته رئیس جمهور چک از بغداد مطرح و تعداد این سفارش در منابع مختلف 24 تا 36 فروند عنوان شده است.

در رده هواپیماهای جنگنده عراقی ها اقدام به خرید یکی از معروفترین و پرکاربردترین هواپیماهای جنگی نموده اند. اف-16 که تاکنون در بیش از 25 کشور دنیا وارد خدمت شده است به تعداد 18 فروند از سوی عراقی ها درخواست شد. البته کمی بعد دولت عراق تعداد سفارش خود را دو برابر کرده و به 36 فروند رساند که استعداد تشکیل تا سه اسکادران را پدید می آورد. نکته قابل توجه در این سفارش رقم بسیار بالای آن است که برای 18 فروند اولیه 3 میلیارد دلار عنوان شده است. حتی گفته شده بود رقم نهایی برای این 18 فروند ممکن است به 4 میلیارد برسد. هرچند این سفارش شامل ایجاد زیرساخت های بکارگیری این هواپیمای تقریباً پیشرفته(در مقایسه با جنگنده های موجود در بازار صادرات اروپا)، آموزش خلبانان و خدمه و خرید تسلیحات آن هم می شود اما به عقیده کارشناسان این رقم تا حدودی بالا است. به عنوان مثال رقم کلی قرارداد سفارش 126 فروندی از سوی هند برای جنگنده جدید خود بالغ بر 11 میلیون دلار خواهد بود در حالی که در رقابت نیروی هوایی هند تنها جنگنده های نسل چهارم پیشرفته شرکت داده شده و انتقال فناوری هم مدنظر بوده است. بدین ترتیب می توان نتیجه گرفت آمریکاییها با کشوری که در اشغال آنان است کمی گران حساب کرده اند.

یکی دیگر از هواپیماهای جدید عراقی ها که قابل توجه است نمونه شناسایی و نظارت از هواپیمای کینگ ایر350 است. این هواپیما علاوه بر مدل معمولی حمل و نقل که توان حمل 13 نفر مسافر را دارد در نمونه جاسوسی و نظارت الکترونیکی هم ساخته شده که تعداد 10 فروند از آن از سوی همسایه غربی کشورمان درخواست شده است. برخی معتقدند این هواپیما از ابتدا توسط خود آمریکایی ها کاربری شده و فقط تحت عنوان نیروی هوایی عراق بوده است همانطور که پیش از انقلاب اسلامی ایران نیز هواپیماهای آمریکایی با پوشش نیروی هوایی ایران به جاسوسی از شوروی سابق مشغول بودند.

دو نمونه هواپیمای ترابری نیز در درخواست های نیروی هوایی جدید عراق به چشم می خورد که باید به آنها اشاره کرد؛ هواپیمای معروف و شناخته شده سی-130 هرکولس ساخت آمریکا و همچنین آنتونف-32 ساخت اوکراین. هرکولس به عنوان یک هواپیمای ترابری متوسط و میانبرد با توان حمل حدود 20 تن بار در بیش از 40 کشور دنیا در حال فعالیت است.

عراقی ها نیز جزو آخرین کشورهایی هستند که به فهرست بلند بالای کاربران هرکولس می پیوندند. آنتونف32 با توان حمل 7.5 تن بار، یک هواپیمای ترابری سبک منطقه ای به حساب می آید و یکی از دو سفارش جدید عراقی ها است که فناوری شرقی دارد. 10 فروند از این هواپیما و حدود 10 فروند هرکولس توان ترابری تاکتیکی نیروی هوایی جدید عراق را شکل خواهند داد اما این تعداد برای ایجاد یک یگان ترابری قوی کافی به نظر نمی رسد.

بخش دیگری از سفارشات عراقی ها در این چند سال که از روند تحویلی بهتری هم برخوردار بوده، به بالگردها مربوط می شود. 5 نمونه بالگرد که دو نمونه اروپایی(گازل و ئی-سی-635)، دو نمونه آمریکایی(یو-اچ-1اچ و بل-407) و یک نمونه روسی(میل17) هستند همگی از نوع حمل و نقل بوده و برخی از قابلیتهای رزمی سبک نیز برخوردار هستند.

جمع تعداد این بالگردها به بیش از 120 فروند می رسد که تحویل تعدادی از آنها برای همین سال میلادی برنامه ریزی شده است. به این تعداد باید حدود 20 فروند بالگرد که برای امور آموزش در نظر گرفته شده را نیز اضافه نمود.

خبرهای غیر موثقی نیز به هواپیمای تی-50 گلدن ایگل ساخت کره جنوبی و همچنین میراژ2000 ساخت فرانسه اشاره دارند که از پرداختن به آنها صرف نظر نمودیم.

نگاهی کلی به فهرست سفارشات ارتش جدید عراق، روندی کلی را نمایان می سازد. اغلب این درخواست ها به خرید از کشورهای غربی بخصوص آمریکا مربوط می شود در حالیکه عمده تجهیزات ارتش سابق عراق، شرقی(صرف نظر از کیفیت آنها) بود. بدین ترتیب تغییر زیرساخت های شرقی ارتش عراق نیز به هزینه ها اضافه می شود. هرچند این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که عمده تجهیزات شرقی عراقی ها قدیمی شده و با فناوری های روز فاصله داشتند.

نکته دیگری که جلب توجه می نماید تعداد فعلی این سفارش ها است که به نسبت وسعت جغرافیایی و نیازهای امنیتی دفاعی عراق و دارایی های نظامی سابق عراق در مجموع کمتر از حد مطلوب یک دولت مستقل به نظر می رسد. البته در نظر گرفتن شرایط بد اقتصادی و وضعیت نامناسب زندگی مردم نیز ممکن است بر محدودیت منابع دولت نوری المالکی تأثیر گذاشته باشد. تا امروز برنامه خروج نظامیان آمریکایی از عراق قابل توجه نمی باشد، اما باید دید در صورت آزادی عمل بیشتر عراقی ها، آیا روند خریدهای خارجی این کشور به همین ترتیب باقی می ماند یا به سمت تجهیزات پیشرفته سایر کشورها مثلاً هواپیمای جنگنده ضربتی پرطرفدار روسی سوخو-30 متمایل خواهد شد.