تحصیل یا فخرفروشی؟

این گزارش که در روز دوشنبه دوم شهریور 1394 هجری خورشیدی به قلم صباالسادات حسینی انتشار یافته ، می افزاید: در کلاس های برابر و با معلم های یکسان کنار هم درس می خواندیم و اگر بچه ای اهل فخرفروشی و رفتارهای آنچنانی نبود شاید کمتر کسی می فهمید فلانی پدرش فلان کاره است و اصلا کسی هم در قید و بند این چیزها نبود.
خیلی از آن روزها نگذشته است؛ روزهایی که با شوق و ذوق زیاد دو طرف صفحه سفید دفتر مشقی را که 40 برگ، 60 برگ یا 100 برگ بود و پشت آن نوشته شده بود: «تعلیم و تعلم عبادت است.» با مداد قرمز و خط کش، خط می کشیدیم و با مداد مشکی که تازه تراشیده شده بود شروع به نوشتن می کردیم: «بابا آب داد.» برای بچه هایی که این روزها به کلاس اول می روند و دوران تحصیلی ابتدائی را شروع می کنند اما سال تحصیلی جدید، مشق نوشتن، نقاشی کردن و حتی مدرسه رفتن شکل و معنایی متفاوت با آنچه که ما بودیم و داشتیم دارد. جمعیت زیاد کلاس ها و نیمکت هایی که بعضی وقت ها به دلیل شلوغی کلاس ها مجبور بودیم سه یا چهار نفره روی آن بنشینیم جای خود را به نیمکت های دو نفره یا صندلی شخصی داده در کنار اینکه دیگر مداد توسان، خودکار بیک و دفترچه تعاونی در دست هیچ بچه ای نیست. لوازم التحریری که این روزها روانه بازار شده و در دست بچه های حتی طبقات متوسط یافت می شود ظاهر و رنگ و لعابی متفاوت با قدیم دارد.
در ادامه می خوانیم: با وجود این، یادم هست وقتی یکی از بچه ها جامدادی، کیف یا حتی خودکار جدید و متفاوتی با خود به مدرسه می آورد چطور همه بچه ها به آن توجه نشان می دادند. این روزها اما این وسایل در دست همه بچه هایی که به مدرسه می روند هست و خودکار و جامدادی عروسکی یا دفتر مشقی که روی جلدش نقاشی شده باشد برای هیچ بچه ای آرزویی نیست که دور از ذهن باشد.
**دانش آموزی که با بقیه متفاوت است
فروشنده لوزام التحریر در مجتمع گلستان شهرک غرب انواع و اقسام «ست»های تحصیلی را مقابل چشمانم می چیند. خیلی زیباست و البته قیمتی فراتر از حد تصور دارد. ست ها شامل انواع مداد های اتد، انواع خودکار های رنگی و مداد رنگی هایی است که بالای 100 قلم و با مهارتی عجیب در شکل هایی متنوع برای گروه های سنی مختلف ساخته شده اند. برای مقطع ابتدائی این تشکیلات فقط شامل لوازم ضروری مانند اتد و خودکار و پاک کن و خط کش و مداد های رنگی و ماژیک و آبرنگ است در حالی که برای مقاطع بالاتر این ست ها کامل تر شده و همه انواع وسایل هندسی و ترسیمی را شامل می شود. نکته جالب آن است که قیمت ست های بچه گانه با قیمت هایی که تک تک این اقلام در بهترین کیفیتشان در بازار دارند تفاوت دارد و بسیار بالاتر از آن حد است. فروشنده قیمت ست های بچه گانه را بین یک تا سه میلیون و قیمت ست های بزرگانه را از سه میلیون به بالا و حتی تا هشت میلیون تومان عنوان می کند. این فقط شامل خودکار و مداد و وسایل نوشتن نیست، انواع و اقسام کیف های مدرسه و دفترهایی که با ابعاد و اشکال مختلف و بیش از حد متنوع در قفسه ها چیده شده اند هوش از سر بیننده می برند و رنگ ها و طرح ها آن قدر متنوع است که شاید به زحمت بتوانی از بین آنها یکی را انتخاب کنی. وقتی از او می پرسم آیا این اجناس خریداری هم دارد، می گوید: ست های بچه گانه که برای اکثر خانواده هایی که بچه هایشان تازه به مدرسه می رود امری ضروری است در حالی که برخی از والدین حتی اصرار دارند برخی از این وسایل را که برای گروه سنی بالای 18 سال است و برای ترسیم و کارهای رشته های مهندسی کاربرد دارد برای بچه های خود بخرند و دلیل این امر را افزایش رغبت و توجه بچه ها به امور درسی و تحصیلی عنوان می کنند. قرار است برای یکی از خانواده هایی که یکی از ست های پنج میلیونی لوازم التحریر را برای پسر 10 ساله اش که در مقطع ابتدائی درس می خواند، سفارش داده بفرستد و این بهانه ای می شود تا با این خانواده صحبت کنم. مادر «سها» که معتقد است پسرش با بقیه بچه ها متفاوت است و خیلی زودتر از بقیه همه مسائل را یاد می گیرد، می گوید: وقتی می بینم بچه من از سن کم برای کار با وسایل طراحی و ترسیم علاقه نشان داده و همه را می شناسد و چون این وسایل به هر حال فرهنگی است و با تهیه بازی رایانه ای و وسایل بازی تفاوت دارد این هزینه را برای بچه ام می کنم تا بهتر درس بخواند و با علاقه بیشتری کارهای درسی اش را انجام دهد.
**بچه هایی لوس و خودخواه
یک روانشناس کودک درباره وسایل یادگیری گرانقیمت و لوکس و اثراتی که استفاده از این وسایل در میان بچه های دیگر و در مدارس دارد به «آرمان» می گوید: تجربه نشان داده استفاده از مدارس گرانقیمت، وسایل درسی لوکس و امکانات تحصیلی بیش از حد نیاز و استاندارد نه تنها باعث افزایش علاقه و انگیزه دانش آموز به درس و تحصیل نمی شود بلکه باعث پرت شدن حواس او از موضوع اصلی یعنی درس و پرداختن به مسائل حاشیه ای و بی اهمیت می شود. مهدی حاجی اسماعیلی ادامه می دهد: علاوه بر این، طبیعی است که همه دانش آموزان حتی در محیط هایی که همه بچه ها در آنجا وضعیت مالی و خانوادگی مشابهی دارند نمی توانند این وسایل را تهیه کرده و به مدرسه بیاورند و این مساله به ویژه در سنین پایین تر باعث ایجاد حساسیت زیاد و حس حسادت در بچه ها نسبت به هم می شود. او می گوید: اینکه برخی خانواده ها رویاهای تحقق نیافته خود را در قالب یک رفتار وسواس گونه روی بچه های خود پیاده کرده و به عبارت دیگر سعی دارند آرزوهای خودشان را که کمتر محقق شده از طریق فرزندانشان برآورده کنند، باعث می شود به شکلی وسواسی برخی خانواده ها روی تحصیل و فراهم کردن ملزومات آن برای فرزندانشان اصرار ورزند در حالی که این رفتارهای وسواسی تاثیر عکس دارد و نه تنها رغبت و علاقه بچه ها را به درس بیشتر نمی کند بلکه باعث دلزدگی می شود. حاجی اسماعیلی ادامه می دهد: علاوه بر این، شکاف طبقاتی که با این رفتارها بین بچه ها به وجود می آید باعث می شود دو دستگی و دشمنی از همان اول و در پایگاهی مانند مدرسه که نقشی اساسی در تعلیم و تربیت دارد شکل بگیرد و به تبع آن در کل زندگی فرد و جوانی و پیری او سایه بیندازد. این روانشناس با بیان اینکه بررسی ها نشان می دهد بچه هایی که از سوی والدینشان با هدف اثبات متفاوت بودن با بقیه در مدارس دستچین شده و با رفتارهای متفاوت با بقیه رشد می کنند ممکن است در آینده به افرادی لوس، خودخواه و منفعت طلب تبدیل شوند، عنوان می کند: این کودکان در برخی موارد در بدیهی ترین ارتباطات اجتماعی خود هم دچار مشکل می شوند. علاوه بر این، تحقیقات زیادی وجود دارد که نشان می دهد این نوع بچه ها برخلاف تصوری که وجود دارد و برنامه ریزی ای که رویشان صورت می گیرد در آینده به افراد موفقی تبدیل نمی شوند و دلیل آن هم این است که این افراد به دلیل اینکه همه چیز برایشان فراهم بوده انگیزه ای برای رشد و پیشرفت ندارند.
*منبع : روزنامه آرمان