توصیه مهم سیدحسن خمینی در آغاز سال ۱۴۰۰: نباید در گذشته‌ها بمانیم/ کینه‌ها موضع فتنه‌ها است

حجت الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی در مراسم تحویل سال ۱۴۰۰ در حرم مطهر امام خمینی (س) با تبریک عید نوروز، گفت: یکی از سنت‌های مبارکی که ما در تاریخ خودمان داریم و عید را به او می‌شناسیم، این است که ما در زمان عید سعی می‌کنیم دلهایمان را از کینه‌ها بشوییم. اگر جان و روح ما یک بغض نهفته‌ای وجود داشته باشد، معلمان اخلاق تأکید دارند که این بیش از هر چیزی جان و روح خود ما را آسیب می‌رساند؛ لذا معمولا موسم عید وقتی است که سعی می‌کنیم همان طوری که طبیعت خودش را نو می‌کند ما هم دلهایمان را نو کنیم و جان و روح خودمان را از کینه‌ها بشوییم.

یادگار امام افزود: در تعریف «کینه» گفته اند که کینه عبارت است از اینکه انسان دشمنی را در درون و قلب خودش نگه دارد و آماده و منتظر باشد فرصتی پیدا کند که آن را به نوعی بر سر طرف مقابل خالی کند و آن عداوت را در عالم خارج به واقعیت برساند. از امیرالمؤمنین (ع) در غررالحکم روایتی نقل شده است که به نظر می‌رسد در همین موضوع است؛ ایسان فرمایند، «کینه سبب همه فتنه‌ها است». ایسان در جای دیگری هم‌ می‌فرمایند، «کسی که کینه را دور بیاندازد هم ذهنش آرام می‌شود و هم دلش آرام می‌یاید».

وی تصریح کرد: همه ما این تجربه را داریم که از کسی عصبانی یا ناراحت می‌شویم و یا او از ما ناراحت می‌شود؛ این طبیعت بشر است؛ البته اگر بهتر است نباشد. ولی این را امور را اساسا نباید در قلب و روح حفظ کرد. در غیر این صورت ما در گذشته باقی مانده ایم. پس، اگر ما باید سال را نو کنیم و لباس نو بپوشیم، باید دل هایمان را هم نو کنیم؛ دعای «مقلب القلوب» به معنای این است که قلب هایمان را عوض کنیم، یعنی در گذشته نمانید و از گذشته عبور کنید.

سیدحسن خمینی با بیان اینکه یکی از علائم کسانی که در گذشته می‌مانند «حقد» و «کینه» است، افزود: کسانی که کینه می‌ورزند، هنوز در گذشته مانده اند. اگر ما قرار است رو به آینده داشته باشیم، شرط اول این است که اگر به گذشته نگاه می‌کنیم فقط برای عبرت آموزی باشد؛ نه اینکه خودمان و دل و جانمان در گذشته باقی مانده باشد. تعبیر لطیفی در رابطه با شخصیت انسان‌های عارف دارند که می‌گوید عارف شکوفا و خوش است و لبخند بر لب دارد. یکی از بزرگترین علل آن هم این است که به تعبیر مولانا «عارف ابن الوقت باشد». یعنی در زمان حال زندگی می‌کند. چون هر غصه‌ای که وجود دارد غصه چیزی است که در گذشته بوده و از بین رفته و یا غصه چیزی است که نکند در آینده به دست نیاید.

وی اظهار داشت: این تعبیر حضرت امام که می‌گویند، «ما مأمور به وظیفه هستیم» یعنی امروزت را نگان کن و الآن را دریاب و در مورد اینکه در آینده چه می‌شود، خدا لطف خود را نازل می‌کند و نباید نگران آن باشیم. همچنین این توصیخ بدان معناست که از گذشته عبور کن. سبب همه دشمنی‌ها و نزاع‌ها «کینه» است. پس اینکه در سنت ما ایرانی‌ها هنگام عید روی همدیگر را می‌بوسیدند، به تعبیر امروزی به این معنا بود که می‌گفتند، «بر گذشته‌ها صلوات»؛ یعنی هرچه بود گذشت، هرچه از ما دیدی بگذر؛ و طرف مقابل هم می‌گذشت. تعبیری از پیامبر عظیم الشأن اسلام حضرت محمد مصطفی (ص) هست که می‌فرمایند، «به هم هدیه بدهید، این (کار) کینه را می‌برد».

یادگار امام با تأکید بر «پاک و صاف کردن دل» در هنگامه عید، تصریح کرد: عید باید موطن رفع کینه‌ها و موعد زدودن دشمنی‌ها باشد. برای اینکه وقتی سال نو می‌شود ما هم نو می‌شویم و زمانه عوض می‌کنیم؛ ما نباید در گذشته‌های خودمان بمانیم. این اصل در روابط شخصی مهم است و باید به آن توجه کرد. در روابط جمعی و میان شخصیت‌های حقوقی نیز زودن کینه و دشمنی‌ها بسیار مهم است و کینه‌هایی که احیانا وجود دارد، موضع فتنه‌ها است. در گذشته نمانیم و عبور کنیم. این امر حتی در مسائل ملی و بین المللی هم وجود دارد. عداوت‌ها پیش می‌آید، اما تأکید بر یک عداوت آن را از بُعد منطقی خارج می‌کند.

وی با اشاره به اینکه حضرت امام کتابی به نام چهل حدیث دارند، یادآور شد: ایشان در حدیث هشتم بحثی به نام «عصبیّت» را مطرح می‌کنند. عصبیت به معنای تعصب است. یعنی هرچه مربوط به من است و به نوعی با من نسبت برقرار می‌کند، باید مدافع آن باشم. «مسیلمه کذاب» مربوط به قبیله‌ای بود و اهل قبیله اش می‌دانستند که این فرد مقابل پیامبر (ص) است و پیامبر ما صادق، و او کاذب است، اما از او حمایت می‌کردند؛ برای اینکه می‌گفتند کاذب ما از صادق شما بهتر است. نکند ما دچار عصبیت شویم. چشم را نباید بر حقایق بست. این کتاب از شاهکار‌های اخلاقی امام است.

سیدحسن خمینی گفت: در مقدمه کتاب دیگرشان «شرح حدیث جنود عقل و جهل» نکته‌ای دارند که آن نکته بسیار درس آموز است. ایشان آنجا می‌گویند بسیاری می‌گویند کتاب‌های اخلاق باید نسخه باشد. یعنی شما بخوانید و مطابق آن عمل کنید و مطابق آن عمل کنید. ایشان می‌گویند عقیده من این این نیست؛ کتب اخلاق باید دارو باشد و همین که می‌خوانی در تو اثر بگذارد و روح تو را تحت تأثیر قرار بدهد. از آن زبان پرهیزکار و صادق، ایشان اشاره می‌کند به اینکه چه مقدار این عصبیت‌ها و حتی تعبیرشان بالاتر است و می‌گویند بعضا عصبیت علمی و اینکه این، چون حرف من یا استاد من است، ممکن است انسان نسبت به او تعصب کورکورانه پیدا کند.

وی با تأکید بر اینکه ریشه بسیاری از مفاسد کینه است، اظهار داشت: عید وقت شستن دل‌ها و عبور از گذشته‌ها است. این قاعده هم در مقیاس فردی، هم در مقیاس جمعی و هم در مقیاس ملی و بین المللی جاری است. از عصبیت‌ها باید دور شد، کینه‌ها را باید کنار گذاشت، چشم‌ها را باید شست، جور دیگر باید دید. یک دو بیتی از مولانا است که می‌فرماید «حرص و حسد و کینه ز دل بیرون کن/ خوی بد و اندیشه تو دیگر گون کن/ انکار زیان توست رو کمتر گیر/ اقرار تو را سود دهد، افزون کن». بنابراین، در همین لحظات از خداوند می‌خواهیم که «حوّل حالنا إلی احسن الحال».

یادگار امام گفت: به گذشته‌ها بیاندیشید و از خداوند بخواهیم بدی‌ها و زشتی‌هایی که از ما سرزده را مرتفع کند و ببخشد و ما را در انجام خوبی‌هایی که می‌توانیم در آینده موفق کند. از خداوند بخواهیم نشاطی که لازمه حیات جامعه ما است را به تک تک افراد جامعه ارزانی بدارد. صدیق طاهره (س) تعبیر فرمود که در دعا‌ها دوستان و مردم را شریک کنیم و از یاد نبریم. دست خداوند بازتر از آن است که به دعایی آمین نگوید و مستجاب نکند. برای همه خیر بخواهیم. برای جوانان و فرزندانمان سعادت، دینداری و مصون بودن از لغزش بخواهیم. برای بزرگان سلامت آرزو کنیم. شهدا و امام را فراموش نکنیم.

وی ابراز از خداوند خواست، سال پیش رو را سالی سرشار از برکت برای تک تک مردم ایران قرار دهد و مشکلات سنگینی که در کشور هست، همه را به لطف و عنایت و بزرگواری خودش مرتفع کند.

وی همچنین به تمام کسانی که در سال گذشته داغدار شدند تسکین و صبر و اجر مسألت کرد و ابراز امیدواری کرد، بیماری منحوس کرونا به سرعت به لطف و رحمت خداوند از جهان و جامعه مسلمانان و کشور رخت بربندد.