شب به یاد ماندنی برای علی حاتمی

پنجمین شب از سلسله نشست های «شب های ایرانشهر» با موضوع «شبی با علی حاتمی» بعدازظهر پنجشنبه 14 آذر به مناسبت هفدهمین سال درگذشت ایشان با حضور خانواده شادروان حاتمی در تالار استاد شهنار خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
سهیل محمودی که اجرای مراسم را بر عهده داشت درباره شخصیت و آثار زنده یاد حاتمی گفت: علی حاتمی حق گذار هنرهای ایرانی بود. دو فیلم «حسن کچل» و «بابا شمل» حق گذاری او به ادبیات و فرهنگ عامه، «قصه های مثنوی» حق گذاری او نسبت به ادبیات کهن ایران، «کمال الملک» حق گذاری به هنر نقاشی نزدیک به روزگار ما و البته شخصیت هنری و اجتماعی کمال الملک، «دلشدگان» روایت شیدایی موسیقی ما و حتی «تختی» هم که نيمه تمام ماند ادای دین او به سنت پهلوانی و عیاری این سرزمین بود.
نخستین سخنران مراسم مجید سرسنگی مدیر عامل خانه هنرمندان بود. او در سخنان خود گفت: امشب شبی است که به علی حاتمی اختصاص دارد. سینماگری که تمام اهل ادب و هنر روی این نکته كه قلب علی حاتمی برای کشور و مردمش می تپید اتفاق قول دارند. آثاری که ایشان خلق کردند برای نسل های متمادی به عنوان الگوهایی بارز از سینما، هنر و فرهنگ ملی پابرجاست.
وی در ادامه افزود: امیدوارم برگزاری این جلسه تذکری به همه ما باشد از این بابت كه چیزی که فرهنگ و هنر امروز ما از آن رنج می برد نداشتن هویت ملی است. هنرمندانی مثل علی حاتمی در دوره ای از تاریخ و فرهنگ ایران کوشیدند این هویت را از طریق هنر و ابزارهای مختلف هنری به مردم خودشان و همچنین به مردم دنیا نشان بدهند که امیدواریم نسل جوان هم راه این بزرگان را در پیش بگیرند.
علی نصیریان: حاتمی به هویت ایران وابسته بود
در ادامه علی نصیریان هنرمند پیشکسوت و دوست داشتنی سينما و تلویزیون روی سن رفت. او گفت: برگزار کردن شبی برای علی حاتمی در خانه هنرمندان بسیار شایسته و سزاوارشان است. در اين زمانه جاي خوشبختي است كه بخشي از كارهاي هنري و ادبي ما جلوه دارد و در خارج از كشور هم مورد عنايت قرار مي‌گيرد و با كمال تأسف انعكاس آن در داخل كشور كمرنگ است، در حاليكه كسانيكه جايزه ادبي يا فيلم مي‌گيرند بايد بيش از هر چيز ديگري به آنها توجه شود تا مردم آشنا شوند كه چه دارند. در دهه 40 جریان هنری پویا و ایرانی در عرصه های مختلف نقاشی، شعر، قصه، موسیقی، تئاتر، سینما و... متولد شد. یکی از کسانیکه در نهضت فرهنگی هنری دهه 40 حضور پیدا کرد و بعد حضور خود را به تصویب رساند علی حاتمی بود که با نمایشنامه نویسی آغاز به کار کرد.
نصيريان با بيان خاطراتي از حاتمي اظهار كرد: او در فيلم «هزار دستان»‌به من گفت، دلم مي‌خواهد اين فيلم آلبومي از هنرمندان دوران ما باشد. همچنين يكي از كارهاي زيباي او بعد از انقلاب جمع كردن مطرب‌هاي تحت حوضي بيكار و استفاده از آنها به عنوان هنرور در لاله‌زار بود.
وي ادامه داد: متاسفانه در دوران اخیر با وجود اينكه جوان ها خیلی زحمت می کشند، اما توجه کمی به فرهنگ ایران می شود. امیدوارم جوان های ما فراموش نکنند که باید در زمینه فرهنگ خودمان بیشتر تلاش کنند.
در ادامه شهلا ریاحی بازیگر پیشکسوت سینمای ایران که در مراسم حاضر بود، به دلیل رفتن به مراسم دیگری سالن را ترک کرد.
در بخش دیگری از این مراسم موسیقی سریال «هزار دستان» توسط گروه آوای رود به سرپرستی بهزاد انصاری به صورت زنده برای حاضران اجرا شد.
ا مین تارخ: علی حاتمی غزلسرای سینمای ایران
سپس امین تارخ هنرمند پیشکسوت با حضور در صحنه گفت: مرحوم علی حاتمی ویژگی های اخلاقی بسیار خوبی همچون مهربانی، صداقت، متانت و صبر داشت، ویژگی هایی که فضای کار را با حاتمی برای بازیگر دلنشین می کرد. به شخصه در تمام دوران بازیگری ام فکر نمی کنم دورانی شیرین تر از همراهی با زنده یاد حاتمی را داشته باشم یا در آینده دارا باشم.
تارخ در ادامه یادداشتی را که به مناسبت این بزرگداشت تهیه کرده بود برای حضار قرائت کرد: «آنچه که در باب علی حاتمی باید گفت طی سالیان اخیر گفته شده است. گفتند شاعر سینماست، گفتند سینمای او سینمای ملی است، گفته شد عرق و علق او به ایران و ایرانیت ستودنی است. احساس می کنم آنچه در باب این بزرگ هنرمند عرصه سینما، گفتنی است آن که هیچگاه در حوزه تولید به خود تکراری نرسید که این خود جای ستایش بسیار دارد. نه «طوقی» شبیه «بابا شمل» است نه «مادر»، به «دلشدگان» می ماند. هر کدام از آثار او صاحب فضایی خاص و قصه های غیرتکراری و در عین حال با فرهنگ و ملیتی عجین است که تنها با دیدن یک فریم از فیلم هایش می توان فهمید که این فیلم ایرانی است. این نیز مزیتی است که شاخصه آن بزرگوار بوده که در نوع خود بی بدیل است. گفتنی آنکه زنده یاد حاتمی حرف ها و آثار زیادی برای طرح داشت و این تنها جای گله از مرگ را برای ما باقی می گذارد. اما زندگی و عمر ما در عهده ما نبوده و نخواهد بود که در عهده خداوند است که بندگان خویش را می شناسد و آنکه شایسته و بایسته تر است را زودتر به سوی خود می خواند، ما نیز تسلیم مشیت اوییم. برای این حقیر که افتخار حضور در دو فیلم آخر آن بزرگوار را داشتم، حسرت کارهای نکرده بیشتر محسوس است اما خوشحال از آنم که کارنامه کاری ام مزین به دو اثر برجسته از غزل سرای سینمای ایران است. آنچه که سینما باید بدان ببالد آن است که تنها یک بار شعر و تصویر چنان پیوند خورد که هم تصویر شعر می آفریند و هم شعر تصویر خلق می کند، آن هم به زیبایی هر چه تمام تر، تو گویی کلام او که کلامی آهنگین است خوشبختانه بی بهره از مطمئن گویی و طمطراق است، زبان و کلامی همه فهم در عین حال پر از نغز، خاصیتی است که تنها از آن آثار آن بزرگ مرد است».
در ادامه مراسم بزرگداشت تصاویری از علی حاتمی و فیلم هایش پخش شد.
پیام محمدعلی کشاورز که نتوانسته بود به علت بیماری در مراسم حضور یابد خوانده شد. این پیشکسوت مجرب سینمای ایران در پیام خود گفت: سلام مرا به دختر عزیزشان، همسر گرامی و داماد شایسته این خانواده برسانید. برایشان آرزوی سلامت دارم.
محمدرضا اصلانی: شهرک غزالی یکی از بازمانده های حرکت تاریخی حاتمی
در ادامه این برنامه محمدرضا اصلانی منتقد و کارگردان سینما گفت: تلاشی که در دهه 40 و50 در عرصه هنری و فرهنگی این کشور رخ داد تنها برای هویت یابی نبود، بلکه برای ساخت نقشی در تاریخ بوده است. حرکتی که می کوشید هنر و فرهنگ این سرزمین را در تاریخ حک کند. ساخت دکورهایی همچون لاله زار در واقع یک ثبت تاریخی بود. علی حاتمی توانست با فعالیت خود نظام تصویری بسازد یعنی به ما تا به امروز یاد داد تا از خود تصویر بسازیم و بتوانیم از طریق شناخت گذشته خود، آینده را با آگاهی بسازیم. این توجه به هویت و تاریخ سازی با آثار علی حاتمی شروع شد و با بزرگان دیگری تا به امروز ادامه پیدا کرده است. نسل جوان امروز نیز باید به صورت جدی در این مسیر حرکت کند تا بتواند آینده ای آگاه بسازد. در حال حاضر شهرک غزالی یکی از بازمانده های حرکت تاریخی اوست.
منوچهر اسماعيلي: حاتمي زندگي را به من آموخت
سپس منوچهر اسماعيلي پيشكسوت دوبله به حضار گفت: هيجان زده‌ام. هرگز نتوانستم با پيكر شادروان حاتمي وداع كنم. او چيزهايي از «حسن كچل» تا «مادر» به من ياد داد و زندگي را به من آموخت. سرمشق داد تا يادداشت كنم بلكه يادم نرود مردمي بودن خرجي ندارد، دل مي‌خواهد. دلم را بايد صاف كنم.
او ادامه داد: كارهاي علي حاتمي براي من آموزش بود كه چگونه با مردم صحبت كنيم، چگونه دروغ نگوييم و اگر هم مي‌گوييم چطور در رفع آن بكوشيم. حرف زدن از ته دل را حاتمي ياد ما گوينده‌ها داد.
زهرا حاتمي ـ همسر اين كارگردان ـ هم چند دقيقه روي سن آمد و به حضار گفت: خوشا به حال انسان‌هايي كه با نوع نگاهشان به زندگي، فكر، عقيده و عشق به كار و مردم و آثارشان مي‌توانند در دل همه مردم جا داشته باشند تا چنين شب‌هايي به خاطر آنها برگزار شود. خوشحال و مفتخرم كه همسرم جزو اين دسته از آدم‌هاست.
در پايان اين مراسم مجيد سرسنگي، علي مصفا، ليلا حاتمي، ناصر چشم آذر، منوچهر اسماعيلي، سعيد اميرسليماني، محمدرضا اصلاني، علي نصيريان و زهرا حاتمي به روي صحنه آمدند و علي نصيريان هديه‌اي را از طرف خانه هنرمندان و بانك تجارت به خانواده شادروان حاتمي اهدا كرد.
اين مراسم با امضا عكس يادبود حاتمي از طرف ليلا حاتمي، علي مصفا و ديگران به اتمام رسيد.

بانی فیلم