گیاه روناس سلامتی را به شما هدیه می‌دهد

روناس (نام علمی: Rubia tinctorum) نام یک گونه از تیره روناسیان (روبیاسه) است. گیاهی است که به حالت خودرو در مناطق مدیترانه، در شمال آفریقا و بعضی مناطق آسیا می‌روید. خاستگاه نخستین آن خاور نزدیک و قفقاز بوده‌است.

روناس در قدیم در ایران به صورت سنتی در تبریز، ارومیه، اراک، فارس و یزد کشت می‌گردید و امروزه نیز به صورت خودرو در استان مرکزی و ساوه به صورت علف هرز در باغ‌ها در و در استان فارس نیز به صورت گیاه مرتعی مشاهده می‌شود.

مهم‌ترین مورد استفاده از روناس در صنعت، رنگرزی پشم در صنعت قالی‌بافی و پارچه‌بافی است. ماده رنگی روناس (آلیزارین) امروزه به‌طور صنعتی نیز تهیه می‌شود، با این وجود امروزه، به دلیل کشف رنگ شیمیایی آنیلین، تا حدود زیادی اهمیت خود را از دست داده‌است.

نام‌های دیگر گیاه روناس رودک، سورچاه، پاس کوه، دودانگ، فوة، عروق الصباغین است.

گیاه شناسی روناس

روناس گیاهی است که به حالت خودرو در مناطق مدیترانه، در شمال آفریقا و بعضی مناطق آسیا می‌روید. ساقه این گیاه پوشیده از خار‌های ریز است و ارتفاع آن تا حدود دو متر می‌رسد. روناس با استفاده از خار‌های ریزی که دارد به دیوار و درختان می‌چسبد و بالا می‌رود. برگ‌های آن بیضی، نوک تیز و دراز بوده که به صورت گروهی و به شکل چتر از کنار ساقه بیرون می‌آید.

گل‌های روناس کوچک و به رنگ زرد مایل به سبز می‌باشد. میوه آن گوشتی و به رنگ تیره است. ریشه آن به نام روناس معروف است به رنگ قرمز تیره و به صورت دراز، باریک و استوانه‌ای می‌باشد. دارای طعمی تلخ و گس بوده و قسمت مهم این گیاه از نظر طبی محسوب می‌شود. از ریشه روناس در قدیم برای رنگرزی پارچه و نخ استفاده می‌شده است.

طرز استفاده از روناس

دم کرده: یک قاشق مربا خوری ریشه خرد شده روناس را در یک لیوان آب جوش ریخته. بگذارید به مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد. مقدار مصرف آن نصف فنجان سه بار در روز است.

جوشانده روناس: ۱۰ گرم ریشه روناس را در یک لیتر آب ریخته و بگذارید برای مدت ده دقیقه بجوشد. این جوشیده را در وان حمام بریزید و برای رفع بیماری‌های پوستی در آن استراحت کنید.

ترکیبات شیمیایی روناس

ریشه روناس دارای ماده‌ای رنگی به نام آلیزارین است که برای رنگرزی بکار می‌رفت، ولی بعد از اینکه توانستند این ماده را به طریقه شیمیایی تهیه کنند کشت آن برای تهیه آلیزارین متوقف گردید.

خواص و کاربرد‌های ریشه روناس

ریشه روناس دارای خاصیت مدر، صفرا بر، ملین و تا حدودی اوره خون را کاهش می‌دهد. یکی از خواص آن خاصیت انحلال سنگ‌های مثانه و کلیه است. روناس گیاهی است فوق‌العاده مقاوم به شوری و مقاومت در آن از نوع بردباری است و شوری خاک تا ۰/۳ درصد را به خوبی تحمل می‌کند.

ریشه‌های این گیاه پس از خشک شدن به سادگی پودر شده و در مجاورت با آب چسبناک می‌شود. برداشت روناس معمولاً در اواخر پاییز انجام می‌گیرد. از ریشه روناس در قدیم برای رنگرزی پارچه و نخ استفاده می‌شده‌است.

ریشه روناس دارای ماده‌ای رنگی به نام جوهر روناس می‌باشد که برای رنگرزی بکار می‌رفت، ولی بعد از اینکه توانستند این ماده را به طریقه شیمیایی تهیه کنند کشت آن برای تهیه آلیزارین متوقف گردید.

روناس در زمره گیاهان رنگ‌دار صنعتی و دارویی بشمار می‌آید. ریشه روناس حاوی گلیکوزید‌هایی به نام اسید روبرتیک، آلیزارین، پورپورین، روبیارین، مواد پکتیکی، رزین و کلسیم است.

ریشه این گیاه بخصوص پارانشیم پوستی آن واجد گلوکوزی است که تحت تأثیر (دیاستازی ۲) تجزیه می‌شود و آلیزارین (Alizarine) می‌دهد. این ماده رنگی اگر درون شیره سلولی دیده شود به رنگ زرد است، ولی در مجاورت هوا رنگ آن قرمز می‌شود. ریشه این گیاه شامل چندین ترکیب پلی فنلی مانند: پورپواگزانتین (purpuroxanthin)، کوئینزارین (quinizarin)، پورپورین (purpurin) و آلیزارین (alizarin) می‌باشد.


روناس از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است.
بازکننده گرفتگی‌ها در بدن است.
ادرارآور است و حبس‌البول را درمان می‌کند.
برای معالجه بیماری فلج آن را با عسل مخلوط کرده و به بیمار بدهید.
ترشح شیر را زیاد می‌کند.
یبوست‌های سخت را معالجه می‌کند.
اشتهاآور است.
قاعده‌آور است.
خارش پوست را برطرف می‌کند بدین منظور می‌توان از ضماد استفاده کرد یا اینکه جوشانده آن را در وان حمام بریزید و مدتی در آن استراحت کنید.
اوره خون را پائین می‌آورد.
جوش خوردن استخوان شکسته را تسریع می‌کند.
تورم را در بدن از بین می‌برد.
از کمپرس جوشانده روناس برای رفع بیماری‌های پوستی استفاده کنید
در آذر بایجان و اردبیل به نام «بویاق» معروف است پودر آن را با عسل مخلوط کرده وبا آتل بر روی محل شکستگی استخوان می‌بندند.

در طب سنتی کرمانشاه روناس (رینیاس در کردی) با زرده تخم مرغ کردی به شکل ضماد برای شکستگی استخوان همراه با آتل به مدت سه روز استفاده می‌شود. در آذربایجان و اردبیل به نام «بویاق» معروف است آن را با عسل مخلوط کرده وبا آتل بر روی محل شکستگی استخوان می‌بندند.

سایر خواص درمانی روناس

درمان شوره سر با ماسک گیاه روناس

روناس علاوه بر آنکه می‌تواند طیف رنگ‌های قهوه‌ای تیره، مشکی و پر کلاغی را ایجاد کند، می‌تواند به درمان شوره سر و درمان و پیشگیری از پوسته پوسته شدن پوست سر شما کمک کند.

نسخه ۱: اگر تصمیم دارید موهایتان را پر کلاغی کنید می‌توانید نصف لیوان پودر رناس را با آب مخلوط کنید و آن را به مدت ۴۵ دقیقه روی موهایتان ماسک کنید. هر ۱۰ دقیقه یک بار پوست سر را با کمک این مرهم به خوبی ماساژ دهید.

نسخه ۲: ۱۰ گرم ریشه روناس را در یک لیتر آب ریخته و بگذارید برای مدت ۱۰ دقیقه بجوشد. این جوشانده را در وان حمام بریزید و برای رفع بیماری‌های پوستی در آن استراحت کنید. در ضمن با کمپرس جوشانده روناس روی سر می‌توانید برای درمان شوره سر نیز بهره بگیرید.

نسخه ۳: برای به دست آمدن رنگ قهوه‌ای تیره برای موهایتان می‌توانید علاوه بر ریشه روناس، پوست گردو و دانه‌های قهوه را به میزان مساوی ترکیب و با مقداری آب، خمیر کرده و به مدت ۴۵ دقیقه روی سر بگذارید.

بهبود درد سیاتیک با گیاه روناس

جهت تسکین درد سیاتیک از دمکرده آن همراه عسل بنوشند. برای بیماری‌های نرمی استخوان ۳ - ۲ گرم ریشه روناس را دم‌کرده پس از سردشدن با عسل شیرین نموده میل کنند. جهت رفع یبوست ۲ گرم روناس را در ۱۰۰ سی‌سی آب‌جوش دم‌کرده پس از سردشدن صبح همراه عسل بنوشند.

رفع سنگ کلیه با گیاه روناس

جهت دفع کردن سنگ کلیه از دمکرده ریشه روناس روزی ۳ فنجان بنوشند. جهت لاغرشدن از دمکرده ریشه روناس مصرف شود و یا از تنتور روناس روزی ۲۰ - ۱۰ قطره همراه با کمی آب ۲ بار در روز بنوشند. جوشانده ریشه روناس، حالت اسهالی و درد را در سل روده تسکین می‌دهد.

کاهش اوره خون با گیاه روناس

ریشه روناس کاهش دهنده اوره خون می‌باشد. دمکرده ریشه این گیاه قاعده‌آور است. جهت درمان ازدیاد ترشح و ادرار غلیظ از دمکرده ریشه روناس بنوشند. کسانی که روناس مصرف می‌کنند باید هر روز دوش بگیرند. خانم‌های حامله از خوردن آن خودداری کنند. دمکرده ریشه روناس صفراآور است.

درمان نقرس با گیاه روناس

برای درمان نقرس و دفع اسید اوریک ۲ گرم ریشه روناس را در ۱۰۰ سی‌سی آب‌جوش دم‌کرده بنوشند. برای درمان رماتیسم جوشانده ریشه روناس را با عسل مخلوط کرده بصورت ضماد بگذارند.

مضرات روناس

همانطور که گفته شد روناس ترشح ادرار را زیاد می‌کند و فشار آنرا بالا می‌برد بنابرین ممکن است در اثر استفاده زیاد ایجاد خون در ادرار کند و در این صورت بهتر است که روناس با کتیرا خورده شود. مصرف گیاه روناس برای خانم‌های باردار و شیرده بایستی با احتیاط همراه باشد.



منبع: زندگی آنلاین