چرا از مطالعه خسته میشویم؟
پارسینه: دارنده دکترای افتخاری مهارتهای مطالعه از دانشگاه «میکی موتوی ژاپن» گفت: متاسفانه تاکید بر روش نوین مطالعه که به نام "روش مطالعه بدون فراموشی" نام گذاری کردهایم در سیستم آموزشی ما مورد غفلت قرار گرفته است، مثلا در مدارس همیشه به ما گفته میشد که پسر خوبی باشید، اما نه معلمان و نه حتی والدینمان مهارت پسر خوب بودن را به یاد نمیدادند، این خلاء در فضای آموزشی ما کاملا مشهود است.
کتر علی نظیری با بیان این مطلب اظهار کرد: روش صحیح مطالعه مجموعهای از مهارتهاست که با متعادل کردن نیم کره چپ و راست مغز، شناخت گلوگاههای فراموشی ذهن، غلبه بر قفل حافظه ناهشیار و ایجاد عادات صحیح، باعث افزایش سرعت مطالعه و درک مطلب شده و در کنار آن سبب تقویت حافظه نیز میشود.
دارنده مدرک دکترای حرفهای کسب و کار از دانشگاه آکسفورد با اشاره به مزایا و ویژگیهای خاص روش تندخوانی اضافه کرد: هدف ما از اجرای این روش این است که علاوه بر افزایش سرعت خواندن، روشی را آموزش دهیم که شرکت کنندگان در این دورهها، مطالب را فراموش نکنند، تندخوانی تمرکز را افزایش داده و باعث میشود تا با خواندن کتاب، دچار خستگی نشویم .
وی با اشاره به تاریخچه روش تندخوانی گفت: تاریخچه این روش به یونان باستان و ۲۵۰۰ سال قبل بازمیگردد و سپس برای اولین بار در دنیا توسط «تونی بوزان» مطرح و دورههای مدون آن برگزار شد، در ایران نیز آقای «نصرت» برای اولین بار این روش را مطرح کردند و ظاهرا تحصیلاتشان نیز در این زمینه بود، بر اساس مطالعات و تحقیقاتی که انجام دادهام، مرحوم آقای «نصرت» اولین کسی بودند که دکترای مهارتهای مطالعه در کشور داشتند.
وی در ادامه با تاکید بر این که آگاهی مهمترین عنصری است که در تغییر سبک زندگی ما نقش دارد، اظهار کرد: آموزش مهارت تنها در مورد مطالعه نبوده و در مورد تمامی جنبههای زندگی یک فرد صادق است، آگاهی و به دنبال آن، کسب مهارت با مطالعه بیشتر به دست میآید که این نیز با سرعت مطالعه ارتباط دارد.
نظیری ادامه داد: سرعت مطالعه ما ۱۰۰ الی ۱۵۰ کلمه در هر دقیقه است، این نوع از روش خواندن، تمرکز را کاهش داده و خواننده را خسته میکند، این روش مثل این است که در یک جاده که مجاز به رانندگی با سرعت بالا هستیم، با سرعتی بسیار پایین حرکت کنیم، اگر یک کتابی را که در سه ساعت میخوانیم، بتوانیم در یک ساعت و با درک مطلب بالا بخوانیم، نوعی تغییر سبک زندگی و رسیدن به اشراق علمی است.
وی افزود: اشراق علمی زمانی اتفاق میافتد که ذهن فرد مطالب زیادی را یک جا دریافت کند که البته اشراق علمی به مذاکره بین «ابوالسعید ابوالخیر» و «ابوعلی سینا» نیز اشاره دارد که بر اثر کثرت مطالعه به آن مرحله رسیده بودند، مطالعه زیاد باعث تغییر کارکرد مغز و متعادل شدن نیمکرههای آن شده و نوع تفکر را تغییر میدهد.
وی با ارائه برخی توصیه ها به دانش آموزان و دانشجویان، اظهار کرد: مطالعه نیز قوانین و بهداشت خاص خود را دارد، طبق اصول مطالعه، ما توصیه می کنیم، یک کتاب در ابتدا به صورت اجمالی مطالعه شده و به عنوان مثال، در ابتدا برای آشنایی با محتوای کتاب، فهرست آن را مطالعه کنیم.
این مدرس دوره های تندخوانی تاکید کرد: برخلاف تصور عموم، بهتر است در ابتدا تمامی فصول یک کتاب با سرعت بالا خوانده شوند، ممکن است مطالب تکمیلی فصول ابتدایی در فصلهای آخر آمده باشد و اطلاعات مطالعه کننده را تکمیل کنند، تمامی اطلاعات این مرحله که پیش خوانی نامیده می شود، در ضمیر ناخودآگاه ما ثبت می شود و وقتی برای بار سوم کتاب را می خوانیم، مغز مطالب ثبت شده را در کنار مطالب جدید قرار می دهد.
وی افزود: پس از مطالعه عمقی، یادداشت برداری از دیگر تکنیکهای مطالعه بوده و با طی این مراحل، نیازی به دوباره خوانی کتاب نیست، در حالی که برخی اذعان میکنند که کتابی را ۳۰ بار خوانده اند و یاد نگرفتهاند.
وی در پاسخ به این که «چرا اعتماد دانشجویان ما به دورههای تندخوانی، کمتر است؟»، گفت: بیش از نیمی از علت عدم اعتماد ریشه در عدم شناخت دارد، از آن جایی که به سیستم سنتی عادت کردهایم، خو گرفتن با متدی جدید، تا حدودی سخت است، شاید دورههای بیکیفیتی و بدون مجوزی که از سوی برخی افراد غیرمتخصص در این زمینه، برگزار میشود، موجب ناامیدی شرکت کنندگان از این دورهها شده است.
نظیری خاطرنشان کرد: در کشوری مثل ژاپن مهارتهای زندگی و مطالعه از همان دوره ابتدایی به بچهها آموزش داده میشود، فرهنگ سازی در سطح کلان کار دولت بوده و ما سعی میکنیم کتب چاپ شدهمان را به نهادهای آموزشی نیز ارائه دهیم تا بتوانیم این برنامه را برای تغییر سبک مطالعه دانش آموزان در مدارس نهادینه کنیم.
وی افزود: معتقد هستم که والدین نیز باید در این دورهها شرکت کنند؛ چرا که اگر خودشان این روش را بلد نباشند، در آموزش آن به فرزندانشان هم نمیتوانند موفق عمل کنند، بسیاری از شرکت کنندگان در دورههای تندخوانی حین پیاده کردن تکنیکها در خانه یا از سوی دوستانشان مورد تمسخر قرار گرفتهاند؛ چرا که آنها با این اصول آشنا نبوده و روش مطالعه را بلد نیستند، مثلا ما در روش مطالعهمان از روش «خط بری» استفاده میکنیم و مطالعه بدون انگشت اشاره ممنوع است.
وی در پایان، مهارتهای مطالعه را یکی از مهمترین مهارتهای پایهای کارآفرینی و کسب و کار خوب عنوان کرد و متذکر شد: در اکثر کشورهای خارجی مثل آلمان، ژاپن و آمریکا این اصول جدی گرفته شده و مطالعه بر اساس این تکنیکها پیش میرود، امیدواریم این خلا با همراهی مسئولان امر، پر شود، نهادینه شدن این روش، حمایت دولت و همت ملی را میطلبد.
مطالعه بسیار مفیده چه بسا لازم و ضروری! اما " کتاب خوانی " به این صورتی که امروزه ترویج میشه کلاه بزرگیه که سر انسان مدرن گذاشتن! شاید توی روزگار قدیم که انسان اختیار بیشتری بر " خود " داشت کتاب خوانی خوب بود اما امروزه انسان (برده!) اختیار تفکر و انتخاب نداره (حتی برای انتخاب لباسش، رشته تحصیلیش، شغلش، محل زندگیش و...) و طبیعتا کتابهایی که انتخاب میکنه هم، تحت تاثیر تبلیغات رسانه ها انتخاب میشه! یا بهتر بگیم: اصلا کتابی که خلاف و به ضرر سیستم سرمایه داری باشه تولید نمیشه و اگه تولید بشه تبلیغ نمیشه! (مثلا با دادن جوایز بزرگ مردم رو به سمتش متوجه میکنن)! و متاسفانه توسط عوام هم این مساله تبلیغ میشه که "کتاب بخونید" و "ای وای چرا مردم کتاب نمیخونن"!
پیشنهاد من اینه که انسان باید روشهای مطالعه مفید رو پیدا بکنه و سراغ خام ترین و دست اول ترین اطلاعات بره و با ذهن بدون تعصب خودش اونارو تحلیل کنه! شاید به همین خاطره که از قدیم گفتن سفر رفتن خیلی برای انسان و رشد آگاهی اون خوبه! چون مستقیم با خام ترین و دست اول ترین اطلاعات روبرو میشه! نه نوشته یه آدمی که معلوم نیست از کدوم سیستم اومده و قصد و نیتش چیه. و برای خوندن اخبار روز و دنبال کردن و تحلیل اونها، خوندن چند رسانه مختلف و متضاد در روز و تحلیل کردن تفاوتهای اونها مفیده! اینها باعث تحلیل اطلاعات و شکل گیری آگاهی میشه، شبکه های اجتماعی به نظرم دقیقا فضایی برعکس این روش میسازن برعکس مسیر آگاهی عمل میکنن ولی چون حجم اطلاعاتی که میدن زیاده اشخاص تصور میکنن که آگاهی زیادی پیدا کردن! درصورتیکه آگاهی و اطلاعات ربطی بهم ندارند.