.svg)
ساخت فیلم انتقادی درباره رییس‌جمهور یا وزرا خط قرمز نیست
پارسینه: محسن علی‌اکبری به‌عنوان یکی از اعضای شورای عالی سینما که اکنون فیلم «تلفن همراه رییس‌جمهور» را به‌عنوان یک طنز سیاسی در حال اکران دارد، تعامل و گفتمان درباره موارد اختلاف «سلیقه» را میان مدیران و فیلمسازان بسیار مهم می‌داند و درعین‌حال معتقد است بسیاری از فیلم‌هایی که اثری سیاسی خوانده می‌شوند، تنها ژست سیاسی دارند.
تهیه‌کننده فیلم «تلفن همراه رییس‌جمهور» درباره ساخت فیلم‌های سیاسی در سینمای ایران بیان کرد: تمام هنرمندان خط قرمز را می‌دانند. هیچ فیلمی هم تا امروز خط قرمز را به آن معنا رد نکرده است. هنرمندان همیشه سعی کرده‌اند با هنرمندی کامل لبه‌ی خط قرمز حرکت کنند اما مشکل عمده‌ای که ما در مدیریت‌های مختلف داشتیم، سلیقه‌ای نگاه کردن به این خط قرمز است. یعنی مثلاً فیلم «کتاب قانون» (به کارگردانی مازیار میری، و تهیه‌کنندگی محسن علی‌اکبری)، از دیدگاه آقای صفارهرندی و تیمش فیلم توقیفی است اما از دیدگاه آقای حسینی و تیمش فیلم قابل تقدیر است! جالب است که هر دو نفر در یک دولت هستند، آقای صفارهرندی وزیر دولت نهم و آقای حسینی وزیر دولت دهم آقای احمدی‌نژاد بوده و دولت فرقی نکرده است.
وی ادامه داد: به نظرم بحث نگاه شخصی و سلیقه‌ی شخصی مدیران فرهنگی و تاثیری که روی یک فیلم می‌گذارد، آفت سینمای ماست. یعنی اگر مدیران یا شورای انقلاب فرهنگی بگویند خط قرمز سینما این است، تمام فیلمسازان می‌توانند تا لب این خط بیایند و هر چه می‌خواهند بگویند و فیلم‌شان را بسازند. وقتی این گفته نمی‌شود، مدیر با نگاه شخصی موضوع را نگاه می‌کند و این سلیقه شخصی آفت سینمای ماست.
بعضی فیلم‌ها فقط ژست سیاسی دارند
این تهیه‌کننده سینما که اکنون فیلم سینمایی «تلفن همراه رییس‌جمهور» را با تم طنز سیاسی در حال اکران دارد، درباره تعدادی از فیلم‌های سیاسی که در سال‌های اخیر در سینمای ایران ساخته شده است، یادآور شد: احساسم این است که بعضی از آن فیلم‌هایی که اسم‌شان را سیاسی می‌گذاریم، اصلاً سیاسی نیست. بعضی از این فیلم‌ها، ژست سیاسی دارند. خیلی از فیلم‌هایی که الان مساله دارند یا قبلاً مساله داشتند، واقعاً فیلم سیاسی نیستند، حتی اصلا فیلم‌های خوبی هم نیستند و شاید اگر اکران شوند برای جامعه‌مان تاثیر منفی داشته باشند.
علی‌اکبری افزود: برای بعضی فیلم‌ها، این بحث که ما فکر کنیم این فیلم اگر اکران شود به فلان جریان و یا نظام لطمه می‌زند، اصلاً مطرح نیست. گاهی فیلمساز برای اینکه به‌نوعی بگوید من خیلی جسارت دارم، یک چیزهایی را در فیلمش می‌گوید که اصلاً مساله مملکت ما و یا حتی خیلی کشورهای دنیا نیست. شاید مساله‌ای که طرح می‌کند مساله آمریکا یا اروپا باشد ولی حداقل آن موضوع در منطقه فرهنگی آسیا موضوعیت ندارد.
وی درباره مشکل نمایش عمومی برخی فیلم‌هایی که از آن‌ها به فیلم‌های سیاسی تعبیر می‌شود نیز اظهار کرد: خیلی از این فیلم‌ها را من دیده‌ام و واقعاً مشکل‌شان این نیست که با سیاست‌های نظام مشکل دارند، بلکه مساله اینجاست که اگر این فیلم اکران شود برای خودِ فیلمساز بد است، یعنی تاثیر منفی اکران آن اول به خودِ فیلمساز می‌رسد و نگاه مخاطب نسبت به او عوض می‌شود. ما در همه دولت‌ها فیلم انتقادی را پذیرفتیم، هیچ کس از انتقاد فراری نیست. ولی انتقادی که در فرهنگ ما باشد.
انتقاد از رییس‌جمهور یا وزیر و وزارت‌خانه خط قرمز نیست
علی‌اکبری در پاسخ به این پرسش که «آیا عرصه فیلم‌سازی و کار هنری می‌توان خط قرمز‌ها را از طریق آیین‌نامه اعلام کرد؟»، گفت: اصلاً قرار نیست که آیین‌نامه بدهند. یک ایرانی دوست دارد اتاق خوابش به تصویر کشیده شود؟ این می‌شود فرهنگ غربی. ما اگر با توجه به فرهنگ کشور خودمان و منطقه صحبت می‌کنیم، اصلاً مشکل‌مان بحث‌های این‌چنینی نیست. خط قرمزی که می‌گوییم، خط قرمز کلان نظام است. مثلاً می‌گویند خط قرمز مقام معظم رهبری، قانون اساسی و دین است، نه بیشتر. کسی نمی‌گوید تو حق نداری رئیس‌جمهور را زیر سوال ببری یا فلان وزیر و وزارت‌خانه را به چالش بکشی، این‌ها اصلاً خط قرمز نیست، اما با فرهنگ خودت صحبت کن، یعنی فرهنگ ایران.
نام بردن از «مصدق» در تلویزیون خط قرمز است اما...
این عضو شورای عالی سینما در پاسخ به پرسش دیگری درباره سلیقه‌محوری در گزینش یا اصلاحات فیلم‌های سینمایی خاطرنشان کرد: همیشه یکی از مشکلات ما «سلیقه» است؛ چه سلیقه فیلمساز و چه سلیقه فرهنگی. این مشکل به این راحتی حل‌شدنی نیست. مشکل «سلیقه» در تلویزیون هم وجود دارد. مدیریت تلویزیون خط قرمزی ایجاد کرده است که مثلا نام یا عکسی از «مصدق» نیاورید، در صورتی که مقام معظم رهبری در صحبت‌های‌شان اسم «مصدق» را می‌آورند. این‌ها نگاه‌هایی است که لطمه به کل می‌زند و هر چقدر مدیران فضا را بسته‌تر کنند، فیلمسازان جری‌تر می‌شود و این غلط است.
وی در تکمیل سخنانش توضیح داد: باید فضا باز باشد اما از آن طرف فیلمساز هم باید بداند در این فضای باز تا کجا می‌تواند به بحث ورود کند. مثلاً اگر منِ فیلمساز درباره فلان مواد مخدر جدید فیلم و سریال نسازم، چه اتفاقی می‌افتد؟ این آمار 5 درصدی که اکنون برای استفاده از آن مخدر جدید وجود دارد، می‌شود 20 درصد، پنج سال دیگر می‌شود 40 درصد! من موظفم راجع‌به آن مشکل هرچند فعلا کوچک باشد فیلم بسازم و به مردم آگاهی دهم اما باید توجه کنم فیلمم به جای آگاهی دادن به سمت تشویق و تبلیغ آن نرود. ممکن است فیلمی به این دلیل توقیف شود که فیلمساز مشکل را آشکار کرده اما برایش راهکار نداده و در واقع اشاعه منکر کرده است. این در فرهنگ ما غلط است.
فیلمساز باید به شرایط زمانی هم توجه کند / بعضی فیلمسازان عجول هستند
تهیه‌کننده «کتاب قانون» در پاسخ به‌اینکه «آیا جلوگیری از نمایش فیلم ساخته شده، فیلمساز را نسبت به موضوع جری‌تر نمی‌کند؟» اظهار کرد: اینجا بحث شرایط هم وجود دارد. گاهی نمی‌شود یکسری مشکلات را براساس شرایط جامعه به تصویر کشید، یعنی برخی مسائل محدودیتی دارند که شاید فیلمساز به آن توجه نداشته باشد. بگذارید یک مثال بزنم. آقای ساداتیان (تهیه‌کننده «برف روی کاج‌ها»، «به‌رنگ ارغوان» و...) قبل از اینکه فیلمساز باشد سیاستمدار بوده است. ببینید چقدر با آرامش و طمأنینه مدتی که فیلمش در توقیف بود را گذراند. همان فیلمی که به‌نوعی توقیف بود در همین دولت اکران شد چون شرایط الان شرایطی است که می‌شود این فیلم را اکران کرد اما شاید دو سه سال قبل شرایط مناسب نبود. ایشان به عنوان یک فیلمساز آنقدر فهم و درایت دارد بدون اینکه جنجال کند تحمل کند.
محسن علی‌اکبری در پایان این گفت‌وگو با بیان اینکه جنجال‌آفرینی به‌جای تعامل می‌تواند نتیجه معکوسی روی سرنوشت یک فیلم داشته باشد، گفت: خیلی فیلمسازان ما عجول هستند. به‌محض اینکه کوچکترین اصلاحیه‌ای به فیلم‌شان می‌دهند جوسازی می‌کنند و این جوسازی را نمی‌شود مدیریت کرد. از آن طرف هم مدیر مربوطه جری می‌شود که این جوسازی را پاسخ دهد و مساله به مشکل بزرگتری تبدیل می‌شود. بعضی مواقع این ما هستیم که می‌توانیم با آرامش به مدیر مربوطه زمان بدهیم که او هم فکر کند تا بتوانیم روی موضوع با او تعامل و گفتمان کنیم و در نهایت بتوانیم به یک جمع‌بندی برسیم. اما با جنجال‌آفرینی آن مدیر کوتاه نمی‌آمد و متاسفانه برخی از هنرمندان ما جنجال را دوست دارند و حس‌شان این است که شاید روی فیلم و فروش آن تاثیر داشته باشد. یا اصلاً ذاتاً دوست دارند مدام سر زبان‌ها باشند و اسم‌شان در خبرها بیاید. به نظرم چنین روش‌هایی دیگر جواب نمی‌دهد و مردم این را ثابت کرده‌اند. باید با مردم صادق بود و با مدیران هم می‌شود با صداقت برخورد کرد. به‌نظرم با یک تعامل دیگر فیلم توقیفی نخواهیم داشت.
منبع:
خبرگزاری ایسنا
ارسال نظر