سفر از «قلعه مرغی» به جایزه گلشیری

پارسینه- شاهین مرادی: تصمیم برگزار کنندگان و گردانندگان جایزه گلشیری برای حذف رمان و مجموعه‌ی داستان‌ نويسندگان كتاب چندمی، بر خلاف انتقادات چندان هم بد نبود و این فرصت را در اختیار نویسندگان تازه‌ کار و کتاب اولی قرار داد تا آنها هم بتوانند بختی برای حضور در این جایزه پر آوازه داشته باشند. از قضا تغییر در آیین‌نامه دوازدهمین دوره جایزه گلشیری موجب شد تا رمان امین سلمان در فهرست کاندیداهای نهایی امسال این جایزه ادبی قرار بگیرد.

«قلعه مرغی؛ روزگار هرمی» سلمان امین از زمان انتشارش در سال گذشته تا به امروز چندان از سوی منتقدان دیده نشد و تنها این فرصت را یافت تا در فهرست جایزه «هفت اقلیم» قرار داشته باشد. این سرنوشت مشابه آثار ادبی فراوانی است که در ایران منتشر می‌شوند و متاسفانه بدون مطالعه شدن و داوری مناسب روانه کتابخانه‌ها و انبارها می‌شوند.

موضوع رمان «قلعه مرغی؛ روزگار هرمی» برخلاف نام آن به هیچ وجه در پی صادر کردن شعار نیست بلکه رمانی اجتماعی محسوب می‌شود و به یکی از دغدغه‌های انسان شهری می‌پردازد. عباس شخصیت اصلی این رمان نوجوانی است که در پی ماجراجویی عاشقانه وارد یکی از شبکه‌های گلدکوئست می‌شود اما راوی داستان با اشاره به داستان این شخصیت در پی بازتعریف شرایطی است که این نوجوان را وارد این ماجرا می‌کند.

سوژه و موضوع داستان اگر چه در ابتدای امر گول زننده است و ممکن است این ایده را به ذهن متبادر کند که این رمان دارای تاریخ مصرف خواهد بود اما توانایی نویسنده در پرداختن شخصیت عباس موجب می‌شود تا این ذهنیت به زودی از ذهن مخاطب پاک شود.

عباس رمان «قلعه مرغی؛ روزگار هرمی» شباهت فراوانی به شخصیت هولدن کالفیلد در رمان معروف «ناتور دشت» دارد و دست به ماجراجویی‌های فراوان و مشابهی می‌زند؛ از شرکت در مراسم پرزنت شدن و حضور در خانه‌های تیمی تا دل باختن به دختری که از زمین تا آسمان با وی تفاوت دارد، فرار از خانه و پرسه زدن در خیابان‌ها و گعده گرفتن با دوستان. از این روست که برخی از منتقدین حتی این رمان را تقلید و نسخه ایرانی رمان سلینجر دانسته‌اند.

ویژگی مهم این کتاب در جذب مخاطب به زبان نوشتاری آن بازمی‌گردد. زبان کتاب با توجه به اینکه قهرمان داستان متعلق به طبقه پایین جامعه است، زبانی شکسته انتخاب شده و کلمات و اصطلاحات کوچه بازاری در سرتاسر کتاب به چشم می‌خورند. از دیگر ویژگی‌های رمان، طنز زیبایی است که در لحن عباس وجود دارد و روایت این کتاب را شیرین‌تر می‌کند. اوج این طنز در پنج شنبه‌ای که عباس مقدار پولی را از حسام دریافت کند دیده می‌شود و یا هنرنمایی عباس در یکی از جلسات توجیهی.

راهیابی این رمان به فهرست رمان‌های انتخابی جایزه گلشیری را می‌توان فرصتی برای دیده شدن و خواندن این رمان دانست، رمانی که به رغم نادیده گرفتن شدن‌ها این فرصت را یافته تا در این جایزه اعاده حیثیت کند.

گفتنی است، رمان «قلعه مرغی؛ روزگار هرمی» از سوی انتشارات هیلا در سال 1390 منتشر شده است.