تلویزیون و سالی بدون دریغ از پارسال!

سنت هر ساله تلویزیون در ساخت سریال‌های ویژه نوروز در چند ساله اخیر دوست‌داران سریال‌های هر شبی را در روزهای ابتدای سال پای گیرنده‌های تلویزیون می‌نشاند. سریال‌هایی که درصورت انتخاب موضوع‌هایی مخاطب‌پسند و جذاب می‌تواند دل تماشاگر را بدست آورده، خنده را به آنها هدیه کند.

اما این ویژه برنامه‌ها در شرایطی به نمایش درمی‌آیند كه به نظر می‌رسد رسانه ملی مدتی است كه در حوزه تولید سریال دچار نوعی بی‌سیاستی و سرگردانی شده‌است. نتیجه این سرگردانی كمبود پخش سریال‌های جریان‌ساز و همچنین افراط و تفریط در پرداخت به موضوعاتی خاص بوده و اینگونه است که هر چندوقت یك بار نوع خاصی از برنامه‌ها ناگهان در تلویزیون به شكلی وسیع روی آنتن می‌رود،

زمانی سریال‌های سیاه و تلخ پای ثابت تلویزیون می‌شود و در دوره‌ای دیگر این مجموعه‌های كمدی هستند که میدان را در دست می‌گیرند. این در حالی است که در صورت وجود سیاستی مدون در تولید سریال‌ها نه تنها در دوره‌هایی خاص که حتی در طول سال نیز شاهد پخش آثاری با کیفیت و جریان‌ساز خواهیم بود. به هرصورت امسال نیز همانند سال‌های گذشته شبکه‌های مختلف سیما رقابت نزدیکی را برای نمایش بهترین آثار خود آغاز کرده‌اند و باید منتظر ماند تا کیفیت آنها با پایان پخش مورد ارزیابی قرار گیرد.

.

شبکه یک/ نوروز ۹۱

استقبال چشمگیر از مجموعه کمدی "پایتخت" در نوروز ۹۰ سیروس مقدم کارگردان این مجموعه را به گزینه اول شبکه یک برای ساخت سریال نوروزی سال ۹۱ تبدیل کرد. اینگونه بود شبکه یک سیما نوروز ۹۱ طنز اجتماعی "چک برگشتی" به کارگردانی سیروس مقدم را در 14 قسمت روی آنتن برد. این مجموعه تلویزیونی که نویسندگان آن سروش صحت و امیرحسین صفایی بودند با بازی امیر جعفری، هدایت‌هاشمی، ریما رامین‌فر، هومن برق‌نورد، یوسف صیادی، علی صالحی، امیر حمیدزاده، بهاره رهنما و... به پرطرفدارترین و همچنین یکی از بحث برانگیزترین سریال‌های نوروزی سیما تبدیل شد.

"

عواملی چون قرار گرفتن یکی از پركارترین سریال‌سازان تلویزیون به عنوان كارگردان این مجموعه، حضور جمع زیادی از شخصیت‌های شناخته شده كمدی در آن و همچنین برخورداری از مضمونی چالش برانگیز و سیاسی، همه دست به دست هم دادند تا این سریال به شدت مورد توجه سلایق گوناگون قرار گیرد.

اما برگ برنده اصلی این سریال انتخاب موضوعی حساس مطابق با شرایط روز جامعه بود. عوامل این مجموعه با زیركی خاصی مشكلات مربوط به نوسان قیمت سكه و مشکلات اقتصادی را در كنار موضوع انتخابات مجلس نشانده و حتی در قسمت‌هایی از سریال به عملكرد منتخبان مردم و چگونگی انتخاب افراد غیر اصلح یا به نحوه تبلیغات دورغین نامزدها خورده گرفته بودند. این سریال از یك طرف یك كمدی سیاه و طنز تلخ محسوب می‌شد كه بازنمایی مشكلات اجتماعی و اقتصادی جامعه را دستمایه قرار داده و از طرف دیگر یك هجو سیاسی كه در حال و هوای انتخابات مجلس شورای اسلامی می گذشت.

"چك برگشتی" با اینكه به دلیل برخی ضعف‌ها و کاستی‌ها قابل قیاس با "پایتخت" نبود اما با انتخاب موضوعی مناسب در كنار فیلم‌نامه قابل قبول كه تلخی‌های زیادی را در قالب طنز پیاده كرده بود و همچنین بازی‌های دیدنی یكی از بهترین سریال های نوروز گذشته تلویزیون به شمار می‌آمد.

شبکه اول/ نوروز ۹۲

واکنش‌های مثبت مخاطبان و استقبال آنها از سریال "پایتخت" از همان زمان وسوسه‌های ساخت سری دوم این مجموعه موفق را در ذهن سازندگان آن و همچنین مسوولان سیما نشاند تا سیروس مقدم برای سومین سال متوالی با سریالی نوروزی به شبکه یک بیاید.

اینگونه بود که "پایتخت2" به کارگردانی سیروس مقدم و تهیه‌کنندگی الهام غفوری در ادامه سری اول مجموعه ساخته شد تا مخاطبان همچنان با ماجراهای زندگی نقی، هما، دوقلوها، ارسطو، بابا پنجعلی و شخصیت‌های دیگری همراه شوند. مخاطبان در "پایتخت2" که علاوه‌بر قشم، در تهران و شهرهای شمال کشور ضبط شده است با تنوع لوکیشن و عناصر بصری روبرو خواهند بود.

"

مقدم همچنین در این سریال، مانند سری قبل از لحن مازندرانی استفاده کرده و برای نزدیک شدن به فضای مازندران از حضور چند بازیگر تئاتر قائمشهر و ساری نیز بهره گرفته است. این سریال که نگارش آن را محسن تنابنده برعهده داشته درباره خانواده نقی است که با کامیون ارسطو از یکی از شهرهای شمالی عازم سفر می‌شوند تا گنبد و گلدسته‌ای را به مسجدی در یکی از شهرهای جنوبی برسانند.

علیرضا خمسه، محسن تنابنده، ریما رامین فر، احمد مهرانفر، مهران احمدی، لیندا کیانی، هومن حاج عبدالهی و سمیرا حسن پور بازیگران اصلی این سریال هستند که تا همین امروز و با پخش قسمت‌های ابتدایی توانسته‌است مخاطبان بسیاری را باخود همراه کند.

شبکه دو/ نوروز۹۱

چند سالی می‌شود که شبكه دوم سیما به عنوان شبكه‌ای مختص كودكان و نوجوانان شناخته شده و غالب برنامه‌های آن نیز آثاری مناسب مقاطع سنی پایین است. اما در کمال شگفتی مجموعه ویژه این شبكه برای نوروز ۹۱، سریالی متناسب برای سالمندان بود.

"سیر و سركه" ساخته غلامرضا رمضانی نام این مجموعه مناسبتی بود كه در عید نوروز هر شب از شبكه كودك پخش شد و قصه مادری را روایت می كرد كه می‌خواست از روستایی در اراك به دیدن پسرش در كانادا برود. هرچند قصه سعی داشت با قرار دادن یك پیرزن خستگی ناپذیر در موقعیت‌هایی جدید خنده را بر لب مخاطب بنشاند اما لحن سریال مدام بین كمدی و جدی معلق بود و این مساله به آن ضربه می‌زد. "سیر و سركه" داستانی تخت و كم فراز و نشیب را ترسیم می‌کرد كه پرحوصله‌ترین مخاطب‌های تلویزیون را هم دچار كسالت می‌كرد.

با اینكه این سریال در بازسازی فضای صمیمی و گرم رایج در خانواده‌های ایرانی و بازنمایی بخشی از فرهنگ كشور موفق بود، اما به قدری خنثی پرداخت شده كه هیچ ظرفیتی برای تأثیرگذاری و جذب مخاطب نداشت. از سوی دیگر این سریال سنخیت چندانی با روزهای عید نداشت و در نهایت با استقبال کمی نیز روبرو شد.

شبکه دوم/ نوروز ۹۲

اما شبکه دو یک کار کاملا متفاوت را امسال روی آنتن نوروزی خود فرستاد. شبکه دو سیما که شنیده می‌شد سریال "خروس" به کارگردانی سعید آقاخانی را برای پخش در نظر گرفته و حتی مدیر شبکه دو در لوکیشن این سریال نیز حاضر شد، تنها دو هفته مانده به نوروز تصمیم گرفت سریال فانتزی "آب پریا" به کارگردانی مرضیه برومند را روی آنتن بفرستد. "آب پریا" به تهیه‌کنندگی و کارگردانی برومند در 17 قسمت 45 دقیقه‌ای به موضوع حفظ منابع طبیعی و مراقبت از محیط زیست اشاره دارد و این موضوع را با زبانی طنز ارائه می‌کند.

"

امیرحسین صدیق، هنگامه مفید، بهناز جعفری، سحر ولدبیگی، لیلی رشیدی، سیامک صفری، امیر میرآقا و آوا درویشی و... در این مجموعه به ایفای نقش پرداخته‌اند. همچنین سحر دولتشاهی، افشین هاشمی، کاظم هژیرآزاد، مریم سعادت و ... از دیگر بازیگران این سریال کمدی- خانوادگی هستند.

شبکه سه/ نوروز ۹۱

محصول نوروزی شبكه سه در سال ۹۱، مجموعه "دست بالای دست" که در ابتدا قرار بود با كارگردانی فرزاد موتمن ساخته شود در حالی نام محسن یوسفی به عنوان كارگردان و خشایار الوند را به عنوان نویسنده یدك می‌كشید كه به دلیل موضوع و قالب تكراری طنزهای موقعیت و فقدان ایده‌ای جذاب و پرکشش، نتوانست انتظارات را برآورده سازد.

محور اصلی این مجموعه، موضوع نخ نما شده عشق پسر و دختر فقیر و پولدار به یكدیگر و مصائب مربوط به آن بود. مرد جوانی متعلق به طبقه كم درآمد جامعه به یك دختر وابسته به قشر فرادست جامعه علاقه مند می شود و با تظاهر به اینكه مهندس و عضو خانواده متمولی است با وی وصلت می‌كند. هرچند این بار طرف مقابل هم به خاطر فرار از ورشكستگی و با تصور اینكه خانواده تازه وصلت یافته می‌تواند مأمن مشكلات آنها باشد، دست به فریب می‌زند. مثل همه داستان ها و فیلم هایی از این دست، در نهایت نیز همه چیز لو می رود و رازهای پنهان آشكار می‌شود.

این مجموعه که تكرار و كلیشه بر روایت آن به شدت حاكم بود و از موضوع گرفته تا تعریف داستان و شخصیت پردازی و بازی بازیگران همه و همه گرفتار این ضعف بودند، تصویری را از مناسبات خانوادگی و اجتماعی جامعه نمایش می داد که به شدت آمیخته با نیرنگ و فریبكاری بوده، گویی همه درحال خیانت در امانت و سوءاستفاده از یكدیگر هستند. در نهایت نیز این مجموعه چندان با اقبال روبرو نشد.

شبکه سوم/ نوروز ۹۲

اما شبکه سه نوروز امسال نیز در حالی که نخست قرار بود "پژمان" ساخته سروش صحت را روی آنتن ببرد در نهایت تصمیم به پخش مجموعه تلویزیونی "همه خانواده من" به کارگردانی داریوش فرهنگ گرفت. "همه خانواده من" با نام اولیه "جشن تولد" سریالی مفرح، اجتماعی و خانوادگی است که سازندگان آن از یک سو تلاش کرده‌اند تا با بهره‌گیری از لوکیشن‌های طبیعی و آثار تاریخی کاشان بینندگان تلویزیونی را با میراث‌های فرهنگی، مذهبی و تاریخی این شهر تاریخی آشنا سازند و از سوی دیگر ارزش‌ها و اعتبار خانواده‌های ایرانی را به نمایش بگذارند.

"

فرهاد آئیش، پرویز فلاحی‌پور، محمد عمرانی، فریده سپاه منصور، ارژنگ امیرفضلی، کاوه خداشناس، هدی زین‌العابدین و ناصر گیتی‌جاه از جمله بازیگران این مجموعه تلویزیونی‌ هستند که مهدی بهپور و مجید آسودگان فیلمنامه آن را نوشته‌اند.

شبکه تهران/ نوروز ۹۱

مجموعه مناسبتی سال گذشته شبكه تهران برای نوروز، یك كمدی اجتماعی با رویكردی خانوادگی بود. سریال ‌"فراموشی" به كارگردانی سعید سلطانی و تهیه‌كنندگی حمیدرضا مهدوی براساس فیلمنامه‌ای از امیرمهدی ژوله كه موضوع مهاجرت معكوس را محوریت خود قرار می داد. سلطانی كه پس از ملودرام پرطرفدار "ستایش" مورد توجه قرار گرفته بود این بار برای كارگردانی سریال تلویزیونی عید انتخاب شد هرچند این بار دیگر خبری از موفقیت "ستایش"نبود.

این مجموعه با بازی محمد کاسبی، برزو ارجمند، رضاداوودنژاد، مهران رجبی، فلامک جنیدی، سحر جعفری جوزانی و هرچند در ابتدا می توانست مخاطب را پای گیرنده بنشاند اما در ادامه قصه دچار تكرار شد تا در جذب مخاطب ناکام باشد

سریال "فراموشی‌" گرچه از درونمایه ای اخلاقی و تربیتی برخوردار بود، اما قابلیت چندانی برای تأثیرگذاری بر مخاطب نداشت، چنانكه از حد بیان سطحی برخی رفتارهای ناشایست و تشویق لزوم احترام به بزرگترها فراتر نرفت. پیام اخلافی این مجموعه به شكلی گل درشت، در فضا و ساختاری نه چندان منسجم و موثر ارایه می شد که سرانجام به مذاق مخاطبان چندان خوش نیامد.

شبکه تهران/ نوروز ۹۲

شبکه تهران امسال سریال "هفت سین" را برای پخش نوروزی خود انتخاب کرد. اثری به کارگردانی یدالله صمدی که مخاطبان او را با ساخت سریال "شوق پرواز" درباره زندگی شهید عباس بابایی به یاد می‌آورند.

"

سیروس گرجستانی و فردوس کاویانی نقش‌های اصلی این سریال کمدی را در کنار ستاره اسکندری، جواد عزتی، مهران رجبی، محسن افشانی، سمیرا حسن پور، کیانوش گرامی، سیما خضرآبادی، آریا صادقی، افشین نخعی و روح الله مفیدی بازی می‌کنند. "هفت سین" که به تهیه‌کنندگی مجید سرسنگی در 14 قسمت 65 دقیقه‌ای برای پخش در این ایام آماده شده، داستان یک واحد 100 متری اجاره‌ای است که دو خانواده مدعی مالکیت آن بوده و ناگزیر باید یکدیگر را تحمل کنند و این موضوع رویدادهای جالبی را پدید می‌آورد.

نیاز به خانه تكانی در سریال‌سازی

به نظر می‌رسد در مجموع سریال‌های به نمایش درآمده از سیما در نوروز امسال، دستاورد تازه‌ای برای رسانه ملی در بر نداشته باشد. از این رو نیاز به یك خانه تكانی در حوزه سریال‌سازی به شدت احساس می‌شود تا رسانه ملی بتواند از ظرفیت این قالب دراماتیك مهم به شکلی صحیح و اصولی بهره ببرد.

البته در قیاس با تولیدات سال گذشته باید پذیرفت که تولیدات امسال نمره‌ای قابل قبول می‌گیرند و تا همین جا هم کیفیت استقبال مخاطبان نشان ‌داده‌است که سریال‌های امسال از استانداردهای قابل قبول بهره‌مندند اما نباید از یاد بردکه ملاک داوری درباره موفقیت رسانه ملی کارنامه ضعیف آن در سال گذشته نیست. هنوز با نقطه ایده‌آل فاصله بسیار است.