اینگونه با آلزایمر خداحافظی کنید

پارسینه- طاهره اسکندری ؛ آلزایمر بیماری زجردهنده‌ای است. هم برای فرد و هم برای اطرافیانش. این بیماری نرودژنراتیو در نتیجه واکنش‌های متقابل و پیچیده چندین مکانیسم بروز می‌کند که تا به امروز به طور کامل شناسایی و درک نشده‌اند. یادتان باشد این بیماری یک بیماری مزمن و تا به امروز غیرقابل درمان بوده است. در نتیجه بهترین راه تلاش برای مقابله و پیشگیری از ابتلا یا به تأخیر انداختن آلزایمر است.

ارزش زندگی به خاطرات است و امید به آینده. تصورش را بکنید خاطره‌ای در ذهن نمانده و ندانی که آینده چیست که بخواهی به آن امید ببندی! آلزایمر بیماری زجردهنده‌ای است. هم برای فرد و هم برای اطرافیانش. این بیماری نرودژنراتیو در نتیجه واکنش‌های متقابل و پیچیده چندین مکانیسم بروز می‌کند که تا به امروز به طور کامل شناسایی و درک نشده‌اند. یادتان باشد این بیماری یک بیماری مزمن و تا به امروز غیرقابل درمان بوده است. در نتیجه بهترین راه تلاش برای مقابله و پیشگیری از ابتلا یا به تأخیر انداختن آن است. برای این کار لازم است که تغییراتی در عادت‌های زندگی‌تان ایجاد کنید و البته به ژنتیکتان نیز دقت کنید.

نگاهی اجمالی به آلزایمر

بیماری آلزایمر رایج‌ترین زوال عقل در سالمندان بوده و از هر ۴ فرد یک فرد بالای ۸۵ سال را درگیر می‌کند. عوامل متعددی در ابتلا به این بیماری تأثیر دارند که از جمله آن می‌توان به سن و سال، محیط زیست، سطح آموزش جامعه و عوامل ژنتیکی اشاره کرد. علاوه براین عادت‌های غذایی نادرست نیز زمینه را برای آسیب‌های مغزی مهیا می‌کنند.

عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به آلزایمر

با وجود اینکه منشأ آلزایمر همچنان ناشناخته است، اما متخصصان بر این عقیده هستند که استرس اکسیداتیو، اختلال در عملکرد میتوکندری و التهاب جزو عوامل اصلی این بیماری است. دقیق‌تر اینکه، افزایش رادیکال‌های آزاد در بدن عاملی است که به DNA، لیپید‌ها و پروتئین‌ها آسیب می‌زند و به این ترتیب زمینه را برای ابتلا به آلزایمر آماده می‌کند. باید بدانید که مشکلاتی مانند چاقی مفرط، فشارخون بالا، مقاومت سلول‌های بدن نسبت به انسولین و بیماری دیابت نیز جزو آسیب‌هایی هستند که بدن را در برابر این بیماری آسیب‌پذیرتر می‌کنند.

تغذیه و بیماری آلزایمر

اخیراً محققان به این نتیجه رسیده‌اند که برخی مواد مغذی اثرات برخی عوامل بیماری‌زا را در ابتلا و رشد آلزایمر از بین می‌برند. به‌ویژه اینکه نقش امگا ۳ ها، ویتامین‌های E و B و همچنین «کولین» و «اوریدین» در پیشگیری و درمان بیماری آلزایمر به اثبات رسیده است. رژیم‌های غذایی حاوی این مواد غذایی نیز می‌توانند تأثیر مؤثری در مقابله با این بیماری داشته باشند. در ادامه به این رژیم‌ها و مواد مغذی اشاره می‌شود:

رژیم غذایی مدیترانه‌ای

در محافل علمی، از رژیم مدیترانه‌ای به عنوان یک روش درمانی بالقوه و محافظ سلول‌های عصبی یاد می‌شود. ویژگی این رژیم غذایی مصرف بالای سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل و اسید‌های چرب گیاهی است. رژیم مدیترانه‌ای یک مدل تغذیه‌ای مؤثر است، چون سرشار از اسید‌های چرب اشباع نشده مونو به‌ویژه روغن زیتون، اسید‌های چرب اشباع نشده پلی موجود در ماهی‌ها می‌باشد. علاوه براین از دیگر ویژگی‌های مثال‌زدنی این رژیم می‌توان به وجود انواع آنتی‌اکسیدان‌ها مانند آنتوسیانین‌ها، کاتچین‌ها، فلاوونوئیدها، ایندول‌ها و لوتئین و همچنین ویتامین‌های A، B کمپلکس، D و E اشاره کرد. مواد معدنی مفیدی مانند کلسیم، منیزیم و پتاسیم و همچنین ید، سدیم و سلنیوم نیز جزو مواد معدنی بسیار مفیدی هستند که به میزان زیاد در این رژیم وجود دارند.

محققان مطالعات بالینی متعددی در خصوص تأثیر این رژیم بر زوال عقل و بیماری آلزایمر انجام داده‌اند. پژوهشی که روی یک گروه از داوطلب‌های آمریکایی انجام شده و نتایج آن در Archives of Neurology به چاپ رسیده است نشان می‌دهد افرادی که این رژیم را بیشتر رعایت کرده‌اند خطر ابتلا به بیماری آلزایمر در آن‌ها کمتر شده است. علاوه براین، محققان مشاهده کرده‌اند که این نوع رژیم غذایی می‌تواند از حجم زیادی از سلول‌های خاکستری مغز حفاظت کند. همچنین ثابت شده است که رژیم مدیترانه‌ای باعث تجمع کمترین میزان پپتید آمیلوئید شده است. این ترکیبات باعث افزایش خطر ابتلا به آلزایمر می‌شوند.

رژیم دش DASH و مواد مغذی برای پیشگیری از ابتلا به آلزایمر

رژیم دش DASH یک سبک رژیم غذایی است که توسط انستیتوی ملی قلب، ریه و خون ایالات متحده آمریکا طراحی شده است. ویژگی این رژیم غذایی به دلیل دارا بودن مواد مغذی است که فشارخون را پایین می‌آورند و از بروز عوامل ایجادکننده بیماری‌های قلبی عروقی که نقش مهمی نیز در بروز بیماری زوال عقل و آلزایمر دارند پیشگیری می‌کنند. نتایج پژوهشی که در مجله Neurology par Tangney et al به چاپ رسیده است نشان می‌دهد که رعایت کردن این رژیم به طور چشمگیری با کاهش زوال عقل و خطر ابتلا به بیماری آلزایمر ارتباط دارد.

رژیم مایند MIND

رژیم مایند MIND ترکیبی از رژیم مدیترانه‌ای و رژیم دش DASH است. تأثیر این رژیم روی به تأخیر انداختن بروز بیماری‌های نورودژنراتیو و کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مورد بررسی‌های زیادی قرار گرفته است. این رژیم روی چند ماده غذایی مفید برای مغز پایه‌گذاری شده است که شامل موارد زیر هستند:

حبوبات

میوه‌های خشک

روغن زیتون

میوه‌های قرمزرنگ سرشار از پُلی‌فنول‌ها

سبزیحات برگ سبز سرشار از پولیفنول

گوشت‌های کم‌چرب: ماهی‌های سرشار از امگا ۳ و مرغ.

علاوه براین، چند ماده غذایی پرمصرفی نیز وجود دارد که در این رژیم حذف شده‌اند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به گوشت قرمز، کره و مارگارین، پنیر و شیرینیجات اشاره کرد.

رژیم کتوژنیک

رژیم کتوژنیک نوعی رژیم لاغری با کربوهیدرات کم و چربی زیاد است که امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده است. این رژیم بیش از ۱۰۰ سال است که وجود دارد و مردم آن را دنبال می‌کنند و به‌ویژه در درمان بیماری صرع که نسبت به دارو مقاوم شده مؤثر عمل می‌کند. از آنجایی که رژیم غذایی معمول از ۵۵ درصد کربوهیدرات، ۳۰ درصد اسید‌های چرب و ۱۵ درصد پروتئین تشکیل شده است، اما در رژیم کتوژنیک کربوهیدرات ۸ درصد، اسید‌های چرب ۹۰ درصد و پروتئین ۷ درصد برنامه غذایی را تشکیل می‌دهند. در نتیجه ایجاد چنین تغییراتی در عادت‌های غذایی کمی دشوار به نظر می‌رسد به ویژه اینکه بخواهید در طولانی‌مدت آن را دنبال کنید. این رژیم زیاد سیرکننده نیست و توصیه می‌شود قبل از رعایت چنین رژیمی موارد احتیاط را در نظر بگیرید و حتماً با متخصص تغذیه مشورت کنید.

تأثیر رژیم کتوژنیک در پیشگیری از ابتلا به بیماری آلزایمر

به عقیده متخصصان رژیم کتوژنیک از سلول‌های مغزی محافظت می‌کند و این تأثیر به تغییراتی بیوشیمیایی مربوط می‌شود که بعد از تولید اجسام کنونی در بدن رخ می‌دهد. اجسام کتونی در نتیجه سوخت و ساز چربی‌ها تولید شده و عملکرد میتوکندری را بهبود می‌دهد.

این ترکیبات همچنین تأثیر آنتی‌اکسیدانی دارند که به عقیده متخصصان برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های نرودژنراتیو مؤثر عمل می‌کنند. علاوه براین مصرف اسید‌های چرب اشباع نشده پلی (امگا ۳ ها) که در این رژیم به وفور وجود دارند با کاهش التهاب و اثرات رادیکال‌های آزاد باعث حساسیت و تحریک‌پذیری غشای سلول‌های عصبی و در نتیجه مراقبت بیشتر از آن‌ها می‌شود.

حرف آخر

حرف آخر اینکه، آلزایمر کمابیش بیماری ناشناخته‌ای است و درمانی ندارد. تنها کاری که از دستتان برمی‌آید این است که تا می‌توانید بدنتان را با مصرف مواد مغذی در برابر التهاب و رادیکال‌های آزاد قوی کنید و میزان آنتی‌اکسیدان‌های بدنتان را بالا ببرید تا از تجمع ترکیباتی که سلول‌های عصبی را نابود می‌کنند جلوگیری شود.