افزایش ۸ درصدی صادرات صنایع غذایی

محصولات متنوع صنایع غذایی به جهت ایجاد ارزش افزوده بالاتر نسبت به محصولات کشاورزی مزیت بیشتری در صادرات دارند. صادرات محصولات صنایع غذایی کشور طی ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۵ در مقایسه با سال ۱۳۹۴ با افزایش هشت درصدی در ارزش، به ۲۰۷۷.۵ میلیون دلار و از نظر وزنی به ۱۱۷۸.۴ هزار تن رسید.

علاوه بر این طی ۱۲ ماه سال گذشته ۹ گروه دارای رشد ارزش دلاری بوده‌اند که شامل صنعت روغن نباتی، اسانس و عرقیات، محصولات خوراکی گوناگون، فرآورده‌های غلات، بیسکویت، نان شیرینی، فرآورده‌های لبنی، خمیرهای غذایی، ماکارونی و خمیر مایه، رب گوجه فرنگی، قند و شکر و فرآورده‌های آن و در مقابل طی این مدت، چهار گروه با کاهش ارزش دلاری مواجه شده‌اند که شامل کمپوت و کنسرو، کنسانتره و آبمیوه، عسل و نوشیدنی‌ها می‌شوند.

طی این مدت در مقایسه با ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۴، روند صادرات کمپوت و کنسرو پنج درصد، کنسانتره و آبمیوه ۲۹ درصد، عسل ۱۶ درصد و نوشیدنی‌ها ۱۰ درصد کاهش داشته‌اند و در مقابل فرآورده‌های لبنی ۱۹ درصد، فرآورده‌های غلات ۳.۷ درصد، بیسکویت، نان شیرینی و انواع شکلات ۱۰ درصد خوراکی‌های گوناگون، ۱۴.۴ درصد، روغن نباتی ۱۵.۶ درصد، اسانس و عرقیات ۱۶.۶ درصد و خمیرهای غذایی، ماکارونی و خمیرمایه دو درصد، رب گوجه فرنگی یک درصد، قند و شکر و فرآورده‌های آن ۴.۱ درصد رشد صادراتی را نشان می‌دهند.

فرآورده‌های لبنی

با توجه به ارتقای سطح کیفی تولیدات لبنی کشور و انطباق با استانداردهای بازار هدف، رفع موانع صادراتی و روان سازی فرآیند صادرات محصولات لبنی طی ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۵ از نظر ارزشی جمعا به میزان ۶۳۴ میلیون دلار به وزن ۳۸۷ هزار تن است که نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۴ به ترتیب از نظر ارزشی معادل ۱۹ درصد و از لحاظ وزنی نیز با ۹.۳ درصد افزایش صادرات روبه‌رو بوده است.

انواع بیسکویت، نان شیرینی و انواع شکلات

در ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۵، ۱۹۴ هزار تن انواع شیرینی، شکلات و بیسکوئیت به ارزش ۴۸۹.۳ میلیون دلار به خارج از کشور صادر شده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۰ درصد ارزشی و به لحاظ وزنی با ۲.۵ درصد افزایش صادرات روبه‌رو بوده است و عمده بازارهای صادراتی این محصولات کشورهای عراق و افغانستان هستند.

انواع کمپوت و کنسرو

در سال گذشته صادرات انواع کمپوت و کنسرو، براساس ارزشی معادل ۱۹۷ میلیون دلار و از نظر وزنی ۷۸ هزار تن بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ارزشی ۵.۲ درصد کاهش داشته و وزنی ۲۱.۸ درصد افزایش را نشان می‌دهد؛ بنابراین با توجه به تولید محصولات مرغوب از مرکبات کشور و تامین مواد اولیه تولید با قیمت‌های متعادل، زمینه‌ی رشد صادراتی این بخش از صنعت غذایی کشور فراهم می‌شود.

رب گوجه فرنگی

صادرات رب گوجه فرنگی طی ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۵، با ۲۰۳ میلیون دلار ارزش به وزن ۱۴۷ هزار تن در مقایسه با مدت مشابه سال از لحاظ ارزشی یک درصد و ۲۴.۵ درصد از لحاظ وزنی افزایش صادرات را نشان می‌دهد. تولید رب گوجه فرنگی متاثر از تغییرات میزان تولید گوجه فرنگی کشور و نیز قیمت گوجه فرنگی در کشور است.

با توجه به نوسانات تولید صیفی‌جات در سال‌های اخیر و افزایش قیمت داخلی محصول رب گوجه فرنگی و همچنین مشکلات تبادل ارز و حمل‌ونقل در حوزه صادرات تمایل به توزیع داخلی این محصول نسبت به صادرات آن افزایش یافته است. به نظر می‌رسد بسته بندی رب گوجه فرنگی در قوطی‌های کوچک مناسب مصرف کننده نهایی بازار داغ تری داشته باشد؛ بنابراین حرکت تولیدکنندگان و صادرکنندگان داخلی نیز در آینده احتمالا بیشتر به این سمت و سو خواهد بود.

خمیرهای غذایی، ماکارونی و خمیرمایه

در سال ۱۳۹۵، ۵۸ هزار تن انواع ماکارونی و محصولات مشابه به ارزش ۵۲ میلیون دلار به خارج از کشور صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۴ به لحاظ ارزشی دو درصد و به لحاظ وزنی ۱.۷ درصد افزایش داشته است. صنعت ماکارونی یکی از صنایع نوین در حوزه صنعت غذا است که در حال حاضر محصولات متنوعی با ارزش افزوده بالا تولید و صادر می‌کند و با بازاریابی وسیع، سهم مناسبی از بازارهای منطقه‌ای را از آن کشور نموده است، لذا بایستی تمهیداتی اندیشیده تا تامین مواد اولیه اساسی این صنعت در بخش صادرات به ویژه تامین آرد یا گندم به صورت ورود موقت با شرایط مطلوب تری انجام شود.

انواع کنسانتره و آبمیوه‌ها

همچنین در سال گذشته، ۶۰.۵ هزار تن انواع آبمیوه و کنسانتره میوه جات به ارزش ۷۲.۵ میلیون دلار به خارج از کشور صادر شده است که در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۳۹۴ از لحاظ ارزشی ۲۹ درصد و از لحاظ وزنی ۲۲.۴ درصد کاهش صادراتی داشته‌ایم. در این بین نوسانات تولید محصولات کشاورزی در سال های مختلف به دلایل گوناگون و افزایش هزینه‌های تولید به صورت سالانه، از جمله مهم‌ترین نگرانی‌های تولید و صادرات محصولات این گروه است که با تاثیر پذیری از این عوامل، وضعیت صادرات این محصولات در سال‌های مختلف با افت و خیزهایی مواجه بوده است.

آب معدنی و آشامیدنی

صادرات آب معدنی و آشامیدنی طی ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۵، ۲۱ هزار تن به ارزش ۲۵ میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۳۹۴، به لحاظ ارزشی تغییری نداشته و از لحاظ وزنی با ۴.۵ درصد کاهش صادراتی روبه‌رو بوده است. لازم به ذکر است با توجه به افزایش ظرفیت تولید در برخی واحدهای تولیدی کشور و نیز حضور شرکای بین المللی با خرید سهام شرکت‌های مهم داخلی کشور در آینده نزدیک، تغییر روند فعلی صادرات این محصولات دور از انتظار نخواهد بود. از جمله عوامل کاهش روند صادرات می‌توان به مشکلات تامین مواد اولیه تولید بطری و همچنین شرایط سخت بازار هدف در قبول استانداردهای آب معدنی ایران برشمرد. همچنین افزایش هزینه حمل‌ونقل از عوامل کاهش صادرات واحدهای تولید باید در نظر داشت.

محصولات صنعت آرد

در سال قبل صادرات محصولات صنعت آرد، براساس ارزشی معادل ۸۴ میلیون دلار و از نظر وزنی ۵۱.۵ هزار تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از ۳.۷ درصد ارزشی و پنج درصد وزنی افزایش برخوردار بوده است. ممنوعیت واردات گندم و غیرفعال بودن ۴۵ درصد از ظرفیت کارخانجات تولید آرد در کشور از جمله موانع مهم در امر تولید آرد صادراتی در کشور است. قیمت نهایی تمام شده در ایران با توجه به گندم تحویلی به کارخانجات تولید آرد، مانع حضور در بازارهای هدف صادراتی با قیمتی رقابتی است.

روغن نباتی

صادرات روغن نباتی طی ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۵ با توجه به محدودیت ورود موقت روغن خام تصفیه نشده و محدودیت ورود روغن پالم جهت استفاده در روغن خوراکی صادراتی، توانسته است به لحاظ ارزشی معادل ۷۶.۷ میلیون دلار و از نظر وزنی ۵۱ هزار تن صادرات داشته باشد که در مقایسه با مدت مشابه در سال ۱۳۹۴، ۱۵.۶ درصد افزایش ارزشی و از لحاظ وزنی ۳۷ درصد افزایش صادراتی داشته است.

قند و شکر و فرآورده‌های آن

و در نهایت طی سال گذشته، صادرات قند و شکر و فرآورده‌های آن به ارزش ۲۵.۳ میلیون دلار و به میزان ۳۴.۶ هزار تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۳۹۴، به لحاظ ارزشی ۴.۱ درصد افزایش و به لحاظ وزنی با ۹.۴ درصد افزایش در صادرات روبرو بوده است.

لازم به ذکر است کاهش یا کندی روند صادرات این بخش از صنعت به دلیل محدودیت‌های ورود موقت شکر خام و همچنین بالا بودن قیمت شکر خام تحویلی از سوی دولت به بخش‌های تولیدی طی ۱۲ ماهه سال است و این امر موجب افزایش قیمت تمام شده محصول نهایی شده که توان رقابت پذیری در بازار هدف را از تولیدات صادراتی کشورمان بوده و موارد صادر شده نیز مشمول اخذ مجوز موردی و یا موارد تجارت آزاد بوده است.