چرا مردم وام‌های ارزان هم نمی‌گیرند؟

هادی حق شناس در یادداشتی نوشت: مشکل اقتصاد ایران امروز در سمت تقاضاست. به عبارت ساده‌تر ما کالا تولید کردیم، عرضه داریم ولی تقاضا برای کالا وجود ندارد. طبیعی است زمانی که عرضه در اقتصادی وجود داشته باشد اما تقاضایی برای کالای تولیدشده نباشد، به رکود می‌رسیم. در چند سال گذشته یکی از اقدامات دولت دوازدهم برای خروج از رکود و حرکت اقتصاد به سمت رونق، تحریک تقاضا بوده است. دولت با اجرای سیاست‌های مختلف سعی کرده شهروندان را به خرید بیشتر ترغیب و تشویق کند. صدور کارت اعتباری، پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت برای خرید خودرو و درنهایت بحث کارا یارانه‌ها که در یک ماه گذشته مطرح شد و درواقع یارانه‌ها را نوعی تضمین برای اخذ تسهیلات تا ۵ میلیون تومان در نظر می‌گیرند، نمونه‌ای از این تلاش‌های دولت است. این نوع برنامه‌ها می‌تواند در کوتاه‌مدت منجر به تحریک اقتصاد شود ولی در میان‌مدت و بلندمدت باید قدرت خرید خانوارها را برای غلبه بر رکود تقویت بشود.

با تقویت قدرت خرید مردم، سمت تقاضا تقویت‌شده و عرضه کالا هم افزایش پیدا می‌کند. این مقدمه‌ای برای رونق اقتصادی است. در یک ارزیابی کلی می‌توان اقدامات دولت در تحریک تقاضا را موفق ارزیابی کرد اما اگر این برنامه‌ها از حالت موقتی و مسکن خارج شود، طبیعی است که به ضعف یا اخلال در اقتصاد می‌رسیم.

گاها این‌گونه طرح‌ها مورد استقبال قرار نمی‌گیرد. این به این دلیل است که بنیه اقتصادی خانوارها ضعیف است و به خانوارها اگر تسهیلات ارزان‌قیمت هم پرداخت شود، آن‌ها باید این تسهیلات را بازگردانند و اگر درآمد مکفی نداشته باشند، طبیعی است که در برگرداندن اقساط دچار مشکل می‌شوند. یکی از دلایل عدم استقبال از طرح‌های خروج از رکود دولت این است که بازپرداخت اقساط و اعتبارات با مشکل از سمت شهروندان روبه‌رو بوده است.

یکی از کارهای بزرگ دولت دوازدهم این است که اقتصاد را به رونق مناسب برساند. سال گذشته رشد اقتصادی ایران بالای ۱۲ درصد بود و البته بخش عمده این رشد از افزایش تولید و فروش منابع نفتی بود. اگر رشد اقتصاد سال ۹۶ از موارد غیرنفتی و بخش واقعی اقتصاد باشد و اگر به رشد شش تا هفت درصد در بخش واقعی و غیرنفتی برسیم این میزان رشد به‌طور حتم منجر به تقویت قدرت خرید خانوارها می‌شود.