بحران دارو در کشور از سال ۹۱ کلید خورد

در ابتدا رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با عنوان این مطلب که مشکل کمبود دارو از اواخر سال 90 شروع شد، تاکید کرد: در همان زمان نمایندگان شرکتهای دارویی به کمیسیون بهداشت آمدند و گزارشی ارائه کردند که واقعاً نگران کننده بود.

وی گفت: بنده نیز نامه‌ای برای رئیس جمهور وقت نوشتم و هشدار دادم اگر دیر بجنبید فاجعه‌ای در مورد دارو در کشور رخ خواهد داد. همین موضوع را، در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی هشدار دادم که وضع دارو خراب است، رئیس جمهوری سابق گفت نه مشکلی نیست اما من گفتم چرا مشکل جدی است و بانک مرکزی همکاری نمی‌کند.

شهریاری گفت: مشکل از اوایل سال 90‌ به علت ناهماهنگی بین بانک مرکزی و وزارت بهداشت به وجود آمد و متأسفانه مسئولان وقت وزارت بهداشت به ما گزارش واقعی نمی‌دادند که چه اتفاقاتی دارد می‌افتد و هر وقت می‌پرسیدیم آیا مشکل ارزی دارید می‌گفتند، نه مشکلی نیست.

رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ادامه داد: این روند رسید به شهریور و مهر 91 که اعلام کردند کل ارز اختصاص یافته 120 میلیون یورو بوده که 50 میلیون یورو آن به لوازم آرایشی و بهداشتی اختصاص یافته و 70 میلیون یورو برای دارو اختصاص پیدا کرده است.

وی افزود: ما پیگیری کردیم و جلسات زیادی گذاشتیم بالاخره نمایندگان بانک مرکزی و معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو(وقت) آمدند و چندین بار به ما گفتند که بانک مرکزی 2 میلیارد و 300 میلیون دلار ارز داده است و مدعی بودند نسبت به سال قبل از آن هیچ تغییری نکرده است.

وی ادامه داد: حالا اینکه چرا این گزارشها را می‌دادند و قبلاً در جلسات نمی‌گفتند، احتمالاً به خاطر نگرانی شان از عکس العمل های رئیس جمهوری بود.

شهریاری افزود: سال گذشته متأسفانه ما شاهد بودیم که قیمت داروها در 4 مرحله افزایش پیدا کرد، هیچ کنترلی نه روی داروخانه‌ها بود،نه روی شرکتهای تولید داخل بود، واقعاً بلبشویی در بازار دارویی کشور حاکم بود.

وی گفت: حالا امسال دولت جدید تازه 50 روز است که سر کار آمده است و تلاش زیادی هم کرده‌اند که مشکلات را کم کنند، اما هنوز آنچه می‌خواستیم اتفاق بیفتد، اتفاق نیفتاده است.

وی گفت: اگر می‌خواهیم قیمت دارو برای بیماران به قیمت سال 91 برسد، فرانشیز دارو باید از 30 درصد کمتر شود.

شهریاری ادامه داد: مسئولان دولت جدید هم البته تازه سر کار آمده‌اند و شاید نباید اعلام می کردند که مهرماه مشکلات حل می‌شود، این مشکلات که طی 2 سال گذشته به وجود آمده است، مشکلاتی نیستند که ظرف یک ماه یا دو ماه قابل حل باشند.

رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس اضافه کرد: معتقدم مجلس به وظیفه خود عمل کرده است و 2700 میلیارد تومان برای جبران هزینه‌های داروی بیماران تصویب کرده است. بقیه کار به عهده دولت است که این اعتبارات را به موقع تخصیص دهد.

مشکلات دارویی هنوز پابرجاست

در ادامه دکتر رسول دیناروند معاون وزیر و رئیس سازمان غذا و دارو با بیان این مطلب که در دولت یازدهم به دنبال آن بودیم که سرعت اختصاص ارز برای شرکتهای دارویی را تسریع کنیم تا این شرکتها راحت تر فعالیت کنند، گفت: به همین منظور مصوباتی در دولت داشتیم اما متأسفانه این مصوبات هنوز اجرایی نشده است. علت آن هم بوروکراسی است که متأسفانه بر بانک مرکزی حاکم است و به رغم قولهای مثبتی که مسئولان این بانک داده‌اند که امیدواریم به آن عمل کنند، روند تخصیص ارز که به تدریج از ابتدای امسال روند خوبی پیدا کرده بود، از اول مهر دوباره دچار وققه شده است.

وی با تشریح روند اختصاص ارز طی دو سال گذشته گفت:‌ مشکلات ارزی دارو به صورت مشخص در تابستان 91 به اوج خود رسید، در آن زمان دوباره چند ماه روند تخصیص ارز دارو به نرخ 1226 تومان از سر گرفته شد اما در 4 ماه آخر سال 91 دوباره اختصاص ارز دارو متوقف شد. به طور کلی در سال 91 ارز کافی برای تأمین و تدارک دارو در اختیار نداشتیم، چه داروهای تولید داخل که برای تدارکشان نیازمند مواد اولیه وارداتی هستند و چه داروهای وارداتی، به همین علت در سال 91 با کمبود جدی دارو در کشور مواجه شدیم.

معاون وزیر بهداشت ادامه داد: در سال 92 تصمیم گیری این شد که دیگر ادامه تخصیص ارز دارو به نرخ 1226 تومانی یا همان ارز مرجع میسر نیست چون اختلاف شدیدی با نرخ ارز آزاد پیدا کرده بود و امکان سوء استفاده خیلی زیاده بود. دستگاههای نظارتی هم واقعاً نمی‌توانستند به اندازه بزرگی بازار نظارت داشته باشند و به طور کامل جلوی سوء استفاده را بگیرند.

دیناروند افزود: بنابراین از ابتدای امسال اختصاص ارز دارو به نرخ 1226تومان متوقف شد و به نرخ 2500 تومان تأمین شد و به تدریج روند خوبی را در تأمین دارو شاهد بودیم.

معاون وزیر بهداشت گفت: متأسفانه کمبود دارو هنوز وجود دارد و تغییر نرخ ارز نیز باعث شده که قیمت داروها به شدت افزایش پیدا کند، قیمت داروهای وارداتی حدود 2 برابر شده است و قیمت داروهای تولید داخل به طور میانگین 50 درصد افزایش یافته یعنی برخی داروهای ایرانی ممکن است قیمتش 2 برابر شده باشد و برخی نیز 20 درصد گرانتر شده باشند.

وی افزود: تغییر قیمت داروهای تولید داخل به میزان وابستگی آنها به مواد اولیه وارداتی بستگی دارد. مثلاً در مورد آنتی بیوتیک ها این وابستگی بیشتر است و ارزبری بالایی دارد و در مورد برخی داروها این افزایش قیمت تمام شده کمتر است.

دیناروند ادامه داد: برای جبران این افزایش قیمت اعتباری در حدود 1800 میلیارد تومان تصویب شده که البته کافی نیست و با این اعتبار نمی توانیم همه افزایش قیمت دارو برای مردم جبران کنیم. بازار دارویی کشور در سال گذشته 5 هزار میلیارد تومان بوده که 60 درصد آن داروهای تولید داخل و 40 درصد آن داروهای وارداتی بوده است. یعنی 3 هزار میلیارد تومان داروی تولید داخل داشتیم و 2 هزار میلیارد تومان داروی وارداتی.

وی افزود:‌ حالا امسال میزان بازار داروهای خارجی امسال 2 برابر می شود و داروهای تولید داخل هم 50 درصد بالا می رود. بنابراین 1800 میلیارد تومان فقط می‌تواند نیمی از افزایش قیمت را جبران کند به همین علت تصمیم گرفتیم این اعتبار را به سمت بیماران صعب العلاج ببریم که داروهای بسیار گرانقیمت مصرف می کنند.

رئیس سازمان غذا و دارو اضافه کرد:‌ این کار شروع شده و الان دارد با پوشش بیمه‌ای به آ‌ن عمل می‌شود، تا جبران هزینه‌های دارویی آنها بشود، قاعدتاً تعداد این بیماران خیلی کم است، تعداد داروهای مورد نیازشان هم خیلی کم است اما میزان حجم ریالی و ارزی این داروها خیلی بالاست.

وی گفت: تخصیص اعتبار 1800 میلیارد تومانی برای جبران دارو شروع شده است. البته بودجه سال 92 با تأخیر زیادی به مجلس داده شد و ما عملاً بودجه 9 ماهه داریم. از این اعتبار 1800 میلیارد تومانی هم تاکنون 700 میلیارد تومان تخصیص داده شده و 500 میلیارد تومان آن وصول شده است.

معاون وزیر بهداشت ادامه داد: در مورد مفاد تفاهمنامه وزارت بهداشت با بیمه ها که از مهر اجرایی شده به نظر من از اول مهر به طور کامل اجرایی شده است و اگر در جایی به آن عمل نشده، حتماً داروخانه تخلف کرده و سازمان غذا و دارو به آن رسیدگی می کند.‌ فهرست اقلامی که تحت پوشش این حمایت هستند در سایت سازمان غذا و دارو وجود دارد، در سایت سازمانهای بیمه هم وجود دارد و ابلاغ شده است و فقط شامل داروهای بیماران صعب العلاج می‌شود.

رئیس سازمان غذا و دارو افزود: البته ممکن است برخی از این بیماران بگویند همه داروهایشان مشمول این حمایت نیست، درست است اما داروهای اصلی همه این بیماران شامل یارانه دارو و حمایت دولت است اما برخی داروهای آنها که مثلاً مشابه ایرانی دارند، ممکن است مشمول این حمایت یارانه‌ای نباشند.

وی اضافه کرد: بیماران صعب العلاج دیگر مثل بیماران مبتلا به سرطان، یا ام اس نیز مشمول حمایت دولت و اعتبار ما به التفاوت نرخ ارز هستند و قیمت داروهای آنها این بار نه با پوشش بیمه‌ای 70 درصد بلکه با پوشش 90 درصد و با فرانشیز 10 درصد با‌ قیمت سال 91 در اختیارشان قرار دارد، برای برخی داروهای بیماران مبتلا به سرطان که اصلاً تحت پوشش بیمه نبوده، نیز ‌الان 50 درصد قیمت آن از محل همین اعتبار 1800 میلیارد تومانی تحت پوشش حمایتی قرار گرفته است.

وی تأکید کرد:‌ بحران کمبود دارو بر طرف نشده است. این طور نیست که ما ادعا کنیم مشکل کاملاً بر طرف شده است، متأسفانه فرایند تأمین دارو مشکلی نیست که یک روزه بتوان آن را حل کرد، برخی داروها هستند که در سال یک میلیارد دوز از آن مصرف می‌شود و هر یک از این داروها برای مردم اساسی و ضروری هستند و هر جا کمبودی باشد،بیماری آسیب می‌بیند.

دیناروند افزود: ما یک مشکل کلی داریم که برخی پزشکان اصرار دارند یک برند خاص را تجویز کنند، که معمولاً خارجی و گران قیمت است. برخی از این داروها را وزارت بهداشت به علت وجود دارو با کیفیت داخلی وارداتش را منع کرده است، البته اگر واقعاً دارویی مورد نیاز بیماران باشد، وزارت بهداشت واردات آن را ممنوع نمی‌کند.

وی گفت:‌ هر جایی که سلامت مردم وابسته به واردات داروی خارجی باشد، حتماً اجازه واردات می‌دهیم، نگاه اقتصادی صرف نداریم که چون فلان دارو ارزبری بالایی دارد نباید وارد شود ما همین الان در مورد داروی ام اس، دارویی داریم که هزینه نوع خارجی آن برای بیمار ماهی 2 میلیون و 200 هزار تومان می شود و هزینه داروی ایرانی آن ماهی ‌500 تا 700 هزار تومان می شود. اگر خودشان پرداخت کنند.

دیناروند ادامه داد: اما بیماران ام اس داروی ایرانی را تقریباً رایگان می‌گیرند و داروی خارجی ‌‌را دولت تا 70درصد حمایت می‌کند. برای داروی خارجی هر یک از بیماران هم هر ماه دولت حدود یک میلیون و 700 هزار تومان پرداخت می کند.