سال ۹۲ بر محیط زیست چه گذشت؟

پارسینه-گروه اجتماعی: سال 93 از راه رسید اما هنوز دریاچه ارومیه خشک می شود، هوای تهران آلوده است ، محیطبانان امنبت ندارند و جنگل ها می سوزند و از بین می روند.

در واقع سال 92 سال خوبی برای محیط زیست ایران نبود و مرور وقایع زیست محیطی سالی که گذشت نشان می دهد ایران در سال 92 با مشکلات زیادی از لحاظ محیط زیست دست و پنجه نرم کرد.

هر چند که شاید برای اولین بار برای آلودگی هوا تصمیم های خوبی گرفته شد.

اولین کارگروه کاهش آلودگی هوای شهر تهران پس از 7 سال در روز هفتم آبان با حضور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، ریاست سعید متصدی، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست و دبیری محمد حیدرزاده، مدیرکل محیط‌زیست استان تهران تشکیل شد تا برای مشکل روز افزون آلودگی هوای شهر تهران یک اقدام جدی انجام شود.

در این کارگروه تمامی دستگاه‌های مسئول در رابطه با آلودگی هوای تهران از شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران گرفته تا معاونین وزرای بهداشت، راه و شهرسازی، نفت، صنعت، معدن و تجارت و شهرداری تهران، رئیس پلیس راهور تهران، اعضای شورای شهر و تعدادی از کارشناسان حضور داشتند.مباحث مهمی از جمله کاهش نرخ معاینه فنی خودروها، از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، گسترش حمل‌ونقل عمومی، ارتقای استاندارد سوخت و خودرو و آماری از مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در این کارگروه مطرح شد و علل و راهکارهای کاهش آلودگی هوای شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت. همچنین مقرر شد نتایج حاصل این کارگروه در سطح ملی به کار گرفته شود.

ادامه سوءقصدها به محیط‌بانان و قرقبان‌ها

اگرچه سال 92 با وعده‌های شیرین محمدجواد محمدی‌زاده مبنی بر افزایش 70 درصدی حقوق محیط‌بانان آغاز شد اما این وعده هیچگاه تحقق نیافت.با این حال اتفاقات ناخوشایند برای محیط‌بانان به همین جا ختم نمی‌شود. فروردین 92 با زخمی شدن یک قرقبان در خراسان شمالی آغاز شد و در اردیبهشت بود که طی یک عملیات تعقیب و گریز در پارک ملی دنا دو نفر ازمحیط‌بانان به نام‌های علی افشار از ناحیه مچ دست و وحید ترحمی از ناحیه پا توسط چهار شکارچی مورد اصابت گلوله قرار گرفتند.

در خرداد 92 متجاوزین با ضرب و شتم جنگلبانان دنا ده‌ها هکتار از جنگل‌های بلوط دنا را تصرف کردند و در تیرماه باز هم در منطقه دنا یک محیط‌بان دیگر طی یک درگیری مسلحانه و تن به تن با شکارچیان زخمی شد. پس از آن نیز یک محیط‌بان دیگر در لرستان توسط شکارچیان از ناحیه دست آسیب دید و در اسفند ماه دو محیط‌بان گلستانی با تبر و چاقو مورد حمله قرار گرفته و از ناحیه دست، گردن و ریه آسیب‌های شدیدی دیدند.قطعی شدن حکم محیط‌بان دنا نیز یکی از مهم‌ترین خبرهای زیست محیطی سال بود.

توزیع سوخت پاک در کشور

اگرچه بر اساس تعهدات وزارت صنعت برای تولید خودروی استاندارد پایان سال 91 مهلت نهایی خودروسازان بود اما سال 92 هم تمام شد و خودروسازان به قول‌های خود عمل نکردند.خودروسازان سه مرتبه در سال 92 برای تولید خودروی یورو4 مهلت گرفتند و آنقدر عدم تولید و توزیع سوخت استاندارد را بهانه کردند که در نهایت تولید خودروی استاندارد به خرداد 93 موکول شد.

اما خوشبختانه با وجود کاستی‌هایی که در تولید و توزیع سوخت استاندارد از سوی وزارت نفت نشان داده شد سال 92 با تولید سوخت یورو 4 در نیمی از پالایشگاه‌های کشور و توزیع سوخت پاک که ترکیبی است از بنزین یورو2 و یورو4 اما با درصد آلایندگی کمتر از سوخت‌های تولیدی قبلی به اتمام رسید.

سایه انقراض بر سر گوزن‌های زرد

در حالی که آمار گونه در معرض خطر گوزن زرد در ایران نزدیک به 70 راس اعلام شده بود 45 گوزن در خردادماه امسال بر اثر هجوم مگس‌های میاز تلف شدند.مگس میاز با نیش زدن گوزن‌ها نوعی کرم را به بافت پوستی آنها منتقل می‌کند و این کرم در مدت کوتاهی به تمام بدن گوزن سرایت کرده و حیوان را از پا در می‌آورد. زمان دوام گوزن‌ها در برابر نیش مگس میاز تنها 3 تا 7 روز است.

واگذاری جزیره آشوراده به یک شرکت لبنی

محمدجواد محمدی‌زاده با تغییر دولت و با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید نسبت به سایر اعضای کابینه مدت زمان بیشتری بر پست قبلی‌اش ماند و در همین زمان بود که خبر واگذاری جزیره آشوراده که قسمتی از منطقه حفاظت شده میانکاله است رسانه‌ای شد و چیزی نگذشت که ناصر مقدسی - مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست به دلیل مخالفت با این طرح از کار برکنار شد.در دولت یازدهم یک بار دیگر موضوع دریاچه آشوراده مطرح شد.

اینبار از زبان اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری. او از نجفی معاون گردشگری و میراث فرهنگی وقت خواست که موضوع تبدیل جزیره آشوراده به قطب گردشگری شمال کشور را بررسی کند. اما سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام کرد که جزیره آشوراده محوطه‌های حفاظتی و گردشگری داشته و هر گونه اقدامی باید بر اساس ضوابط زیست محیطی انجام شود.

آتش‌سوزی‌های گسترده در مراتع و جنگل‌ها

تابستان 92 آتش‌سوزی‌های گسترده خواب را از چشمان یگان‌های منابع طبیعی و محیط‌زیست گرفت. آمار تمام آتش‌سوزی‌ها در سال 92 هیچ گاه رسما اعلام نشد و هر بار مسئولان تنها به این جمله بسنده کردند که آتش‌سوزی‌ها نسبت به سال گذشته افزایش یافته است اما، به طور کلی تعداد و سطوح آتش‌سوزی‌ها در سال گذشته به هیچ عنوان قابل چشم‌ پوشی نیست.تنها در تابستان امسال 30 هکتار از اراضی سلسله 60هکتار از جنگل‌های خوزستان، 200 هکتار در استان فارس بخشی از منطقه حفاظت شده خامی شهرستان باشت، چهار هکتار از مراتع بجنورد، 10 هزار اصله درخت در پارک لتیان، 10هکتار از جنگل‌های دنا و 100 هکتار از جنگل‌های گلستان در میان آتش سوخت.

تشکیل کارگروه احیای دریاچه ارومیه

معصومه ابتکار اولین روز کاری خود را با بازدید از دریاچه ارومیه آغاز کرد تا نشان دهد برای بهبود وضعیت محیط‌زیست کشور حتی لحظه‌ای درنگ نمی‌کند.

اولین جلسه کارگروه احیای دریاچه ارومیه در 21 شهریور با ریاست وزارت نیرو برگزار شد تا هرچه زودتر برای این غول نمکی پیش از آنکه به یک فاجعه زیست محیطی جهانی تبدیل شود چاره‌ای اندیشیده شود. همچنین سال 92 سال سختی برای تالاب‌ها بود؛ ارومیه، هامون، شادگان، بختگان، انزلی و پریشان تا درصد بسیار بالایی خشکیدند و به عبارتی می‌توان گفت جان دادند.عیسی کلانتری رئیس کمیته احیای دریاچه ارومیه این تالاب عظیم را از لحاظ زمین‌شناسی مرده اعلام کرد.سازمان ملل به موضوع خشکیدگی دریاچه‌های ایران ورود کرد.

تشکیل کمیته بررسی تاثیر پارازیت‌ها

کمیته بررسی تاثیر پارازیت‌ها با حضور وزیر بهداشت، وزیر ارتباطات و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در دولت یازدهم تشکیل شد. ابتکار در روز 28 مهر از تدوین دستورالعمل پخش امواج خبر داد و گفت: دکل‌های ارسال امواج جدید در تهران بدون مجوز شهرداری دیگر احداث نمی‌شود و دکل‌های قبلی که ضوابط را رعایت نکرده باشند قلع و قمع می‌شوند.رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در این جلسه تاکید کرد: هر دستگاهی که موج می‌فرستد اگر قانون را رعایت نکند باید با آن برخورد شود.