از حرف تا عمل؛ از شعار تا اراده!

تحریریه پارسینه -دستفروشی در مترو پدیده‌ جدیدی نیست، بلکه می‌توان گفت همزمان با تولد این سامانه حمل‌ونقلی عمومی در پایتخت، مسافران این ناوگان در تردد‌های روزانه خود شاهد حضور دستفروشان شامل مردو زن بوده و هستند. افرادی که طیف سنی خاص را در برنمی‌گیرد و به طور تقریبی همه گروه‌های سنی کودک، نوجوان، جوان، بزرگسال و میانسال را شامل می‌شود.

پدیده‌‌ای که سال‌هاست متولیان امر از آن به عنوان مشکلی در ایستگاه‌های قطار شهری و حومه یاد می‌کنند و در دوره‌های مختلف زمانی برنامه‌های ویژه‌ای را نیز برای برخورد و جمع‌آوری این افراد اجرایی کرده‌اند، تدابیری تنبیهی مانند ضبط وسایل دستفروشان، ممنوعیت تردد آنها در واگن‌های مترو به قصد دستفروشی و .... که به دلایلی هیچ‌کدام به سرانجام نرسیده‌اند.

درهای واگن مترو که بسته می‌شود، از جایش بلند می‌شود؛ دو کیسه پلاستیکی بزرگ را با کلی سختی از میان جمعیت حرکت می‌دهد؛ چند شال رنگی؛ یک دسته جوراب و لباس‌زیر و... از داخل یکی از کیسه‌ها بیرون می‌کشد و شروع می‌کند به تعریف از اجناس خود؛

این‌که رنگ‌بندی متنوع دارد و نصف قیمت بازار می‌دهد تا همه مشتری شوند؛ جنس‌ها دست به دست بین مسافران می‌چرخد، بعضی‌ها خرید کرده و بعضی‌ها فقط نگاه می‌کنند.

ناگهان فروشنده دیگری او را خطاب قرار می‌دهد که «مواظب باش ممکن است مامورها اینجا باشند آن وقت اگر جنس‌هایت را بگیرند دیگر نمی‌توانی پس بگیری».دیگری دو کیسه پلاستیکی سیاهرنگ بزرگ را به سختی میان جمعیت دنبال خودش می‌کشد؛

از هدفون های چینی گرفته تا ابزار آلات برقی، جوراب و... را به صورت سیار در تمام واگن های قطار پهن می کند تا شاید مشتری هایی برای اجناس پیدا شود ؛ خودش نمی‌داند چند باراما تا ساعت ۸ ـ ۷:۳۰ شب با قطارها مسیر تجریش تا کهریزک را می‌آید و می‌رود تا اجناسش را بفروشد. در دیگر خطوط مترو هم دیگر همکارانش در تکاپوی فروش اجناسند.

یکی از زنان دستفروش که سن و سالی از او گذشته است؛ چند سالی است در مترو دستفروشی می‌کند. می‌گوید: خدا را خوش می‌آید جلوی کار ما را بگیرند؟ خیلی از زنانی که می‌بینی در مترو دستفروشی می‌کنند خرج یک خانواده را می‌دهند و از سر ناچاری و نیاز است که به این کار تن داده‌اند؛

ما حاضریم اگر مسئولان مترو در ایستگاه‌ها جایی را در اختیارمان بگذارند همه جمع شویم و آنجا جنس‌مان را بفروشیم، اما مشکل اینجاست که قیمت اجاره غرفه‌ها آن قدر بالاست که اجاره کردن آن در توان هیچ کدام از ما نیست.

قانون های زنگ زده و پایداری مشکلات شهری
به گزارش «پارسینه» ،همین چند روز پیش بود که دکتر مدیر عامل شرکت بهره برداری مترو تهران در گفتگویی در مورد وضعیت دستفروشان و ساماندهی آنها در مترو با اشاره به خلاء قانونی در برخورد و ساماندهی دستفروشان، گفت: براساس آمار رسمی کشور حدود ۶۰ میلیون نفر در شهرها زندگی می کنند و این در حالی است که قوانین شهری ما مربوط به سال ۱۳۳۳ است.

محمد احمدی بافنده با اشاره به وجود کمیسیون های مختلف نظیر برنامه و بودجه، امنیت و... در مجلس شورای اسلامی و جمعیت شهری ۶۰ میلیون نفری، پیشنهاد تأسیس کمیسیون امور شهری را مطرح و ابراز امیدواری کرد که مجلس شورای اسلامی با تاسیس این کمیسیون، مقدمات وضع قوانین دقیق و کارشناسانه درباره مسایل و معضلات شهری را فراهم سازد.

احمدی بافنده یادآورشد : درحال حاضر تنها سازمان شهرداری ها برای رسیدگی به امور شهرداری ها وجود دارد.

مدیر عامل شرکت بهره برداری مترو تهران با بیان اینکه ساماندهی دستفروشان در مترو تهران قدم اول برای رفع معضل دستفروشی است چرا که برای هر پدیده‌ای اگر قانون نداشته باشیم به سرعت رشد و گسترش می یابد، گفت: پدیده دستفروشی یک معضل زندگی شهری است و برای مواجهه صحیح و منطقی با آن، خلاء قانونی وجود دارد و به همین جهت دولت و مجلس می بایست برای ساماندهی و جلوگیری از گسترش آن کمک و چاره اندیشی کنند.

وی با اشاره به اجناس بی کیفیت و نامرغوب ارائه شده توسط دستفروشان گفت:باوجود خلاء قانونی در برخورد با دستفروشان، با انجام تحقیقات گسترده سرانجام تصمیم گرفته شد تا با سه روش نسبت به ساماندهی دستفروشان در مترو اقدام کنیم.

احمدی بافنده با بیان اینکه مدیریت شهری برای دستفروشان زن و مرد برنامه های جداگانه ای دارد افزود: دستفروشان مترو به دو دسته نیازمند که برای امرار معاش به این حرفه روی آوردند و افرادی که دستفروشی را به عنوان شغل و برای کاسبی انتخاب کردند تقسیم می شوند که در این میان با پدیده ورود دستفروشان غیر تهرانی نیز مواجه هستیم.

مدیر عامل شرکت بهره برداری مترو تهران گفت: برای ساماندهی زنان دستفروش، با ستاد توانمندسازی زنان هماهنگی های لازم انجام شده است چرا که این ستاد اطلاعات کاملی از وضعیت و تعداد زنان بدسرپرست و بی سرپرست تهران دارد و می‌تواند به راحتی دستفروشان نیازمند را از غیر نیازمند که ساکن تهران نیز نیستند و دستفروشی را به عنوان شغل انتخاب کردند تمیز دهند و براساس برنامه ریزی های صورت گرفته این ستاد نسبت به ارائه آموزش های لازم و مرتبط اقدام می کند؛ چراکه ممکن است زنی که در مترو تهران دستفروشی می کند دارای حرفه و تخصص دیگری باشد اما به دلیل مشکلات مالی نتوانسته شغل بهتری انتخاب کند که با این روش به آنها کمک خواهد شد.

وی با بیان اینکه شرکت مترو غرفه های خود در ۱۰۲ ایستگاه را در اختیار ستاد توانمندسازی بانوان قرار می دهد تا محصولات و تولیدات افراد تحت پوشش خود را عرضه کنند، گفت: مدیریت این غرفه ها در اختیار ستاد توانمندسازی گذاشته و توسط این ستاد ساماندهی خواهد شد.

غربال دستفروشان مترو؛
همچنین رییس کمیته فرهنگی شورای شهر تهران از طرح شهرداری تهران برای غربالگری دستفروشان مترو بر اساس وضعیت معیشتی خبر داد و اظهار کرد: افزوده شدن دستفروشان مرد به مترو بیانگر وضعیت بد اقتصادی جامعه و بروز بیکاری های جدید است.

مجتبی شاکری رییس کمیته فرهنگی شورای شهر تهران با اشاره به طرح شهرداری تهران در مورد ساماندهی دستفروش ها در مترو اظهار کرد: در این طرح نوعی غربالگری در مورد دستفروش های مترو اعمال می شود تا افرادی که به صورت واقعی برای تامین معیشت به این اقدام دست می زنند شناسایی شوند.

وی با اشار به این که دستفروشان مترو از نظر وضعیت اقتصادی در لایه بندی های متفاوتی قرار دارند، خاطرنشان کرد: وضعیت اقتصادی دستفروشان در مترو با مطالعه دقیقی از سوی شهرداری تهران تعیین شده است و غربالگری های مورد نظر بر این اساس انجام می شود.

شاکری با بیان این که برخی از دستفروشان در مترو با پوشش دستفروش به انجام امور خلاف همانند فروش مواد مخدر یا کیف زنی می پردازند، گفت: اما در این میان وضعیت معیشتی برخی از دستفروشان در پی وضعیت اقتصادی کشور و اعمال تحریم ها نامناسب است و با توجه به این که بخشی از بیکاری های جدید به جامعه اضافه شده اند نمی توان بدون مطالعه با این موضوع برخورد کرد.

رییس کمیته فرهنگی شورای شهر تهران ادامه داد:ادله این موضوع افزوده شدن بخشی از مردان به عنوان دستفروش به دستفروش های خانم در مترو است.

وی با بیان این که شهردرای برای آن دسته از دستفروشانی که در وضعیت بد معیشتی به سر می برند در ادامه اقدامات ساماندهی خود باید بازارچه هایی را تدارک ببیند، عنوان کرد: انجام این اقدام هم در راستای رفع مزاحمت برای شهروندان و هم به منظور حفظ چهره مترو در پایتخت ضروری است.

به نظر می رسد عزم مسئولان شهری برای ساماندهی یکی از معضلات شهری جزم شده است، باید دید آیا اراده ای برای تحقق آن و ساماندهی دستفروشان مترو شهری در عمل وجود خواهد داشت یا این موضوع هم در گیرودار بروکراسی های اداری و روزمرگی های ناشی از آن به تاریخ سپرده خواهد شد و شاهد افزایش دامنه تبعات این بی نظمی اجتماعی خواهیم بود؟