دلایل نارضایتی پزشکان از طرح تحول نظام سلامت

چندیست که زمزمه‌های بازنگری چالش‌های طرح تحول نظام سلامت برای بررسی منابع مالی موجود و روش تجمیع منابع در حوزه سلامت و ارائه راهکارهای عملی به منظور رعایت اصل تعادل منابع و مصارف، کنترل هزینه‌ها با صیانت از حقوق بیمه‌شدگان، بازنگری جمعیت بیمه‌شدگان همگانی و رفع هم‌پوشانی‌ها و تضمین استقرار بیمه رایگان برای افراد کم درآمد، به گوش می‌رسد.

بر این اساس شورای راهبردی طرح تحول نظام سلامت از سوی وزیر بهداشت تعیین شده تا بتوانند به کمک آن برخی چالش‌های طرحی را که بحق توانست مشکلات پولی بیماران را حل کند، برطرف کنند.

دکتر علی جعفریان - رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با ایسنا، ابتدا به گلایه‌های برخی پزشکان از طرح تحول نظام سلامت و دلایل آن اشاره و اظهار می‌کند: این موضوع سه دلیل دارد؛ اولا باید توجه کرد که عده‌ای همواره از همه چیز ناراضی هستند و به هیچ صورت نمی‌توان آنها را راضی کرد. متاسفانه از این نوع افراد همانطور که در همه اقشار وجود دارد، در بین همکاران ما هم هستند. بنابراین عده‌ای که همیشه ناراضی‌اند، بنایشان بر راضی شدن نیست و به هیچ شکل نمی‌توان آنها را راضی کرد.

علت نارضایتی سپیدپوشان

وی با بیان اینکه البته جدای از این موضوع، دو دلیل دیگر هم برای نارضایتی برخی پزشکان وجود دارد، ادامه می‌دهد: یک دلیل دیگر این است که بعد از اجرای طرح تحول نظام سلامت بار مراجعات در برخی قسمت‌ها بسیار زیاد شد و حجم خدماتی که باید همکاران ما ارائه دهند، نسبت به قبل، افزایش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرد. به عنوان مثال در دانشگاه علوم پزشکی تهران این افزایش حدود چهار درصد است. یعنی حدود سه تا چهار درصد به بار مراجعات‌مان افزوده شد و ضریب اشغال تخت‌های بیمارستان‌هایمان هم افزایش یافت. به طوریکه ضریب اشغال بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران از ۸۲ درصد به ۸۵ درصد رسید که این موضوع افزایش بار مراجعات را نشان می‌دهد.

جعفریان با بیان اینکه بنابراین باید توجه کرد که بار کاری بسیار زیادی را برای پزشکان‌مان در بخش دولتی ایجاد می‌کنیم و حجم زیادی از کار را از پرسنل‌مان می‌خواهیم و این موضوع آنها را خسته می‌کند، می‌افزاید: از طرفی درآمد را هم به گونه‌ای تعیین نکردیم که با حجم کاری معقول، درآمد معقولی کسب شود. این درحالیست که در برخی از حوزه‌ها با کمبود نیرو هم مواجهیم. بالاخره هنوز برخی تخصص‌ها در برخی از شهرهایمان وجود ندارد، علی‌رغم اینکه آن شهرها به چنین تخصص‌هایی نیازمندند.

رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران دلیل دوم نارضایتی پزشکان را به موقع نبودن پرداخت‌های پزشکان، می‌داند و می‌گوید: گاهی شاهدیم که برخی ایراد می‌گیرند و می‌گویند بعد از اجرای طرح تحول نظام سلامت، درآمد پزشکان افزایش پیدا کرده است. این درحالیست که می‌بینیم که این میزان افزایش به آنها پرداخت نشده است. به عنوان مثال در گذشته بابت یک عمل آپاندکتومی K۱۰ پرداخت می‌شد، اما اکنون میزان آن به K۳۰ افزایش یافته است، اما این پول‌ها را به موقع پرداخت نمی‌کنند. به عبارتی همه می‌گویند درآمد پزشکان بالا رفته است، اما از طرفی هنوز کارانه‌هایشان را دریافت نکرده‌اند و میزان زیادی عقب‌ماندگی در پرداخت‌ها وجود دارد.

عقب‌ماندگی یکساله در پرداخت کارانه‌ها

به گفته جعفریان، در دانشگاه‌ علوم پزشکی تهران که جزو دانشگاه‌هایی پیشرو در پرداخت مطالبات است، کارانه‌های مهر ماه سال ۹۵، در اردیبهشت ۹۶، پرداخت شده است. یعنی در حال حاضر کارانه‌ها را تا پایان مهر ۹۵ به پزشکان و تا آبان ماه ۹۵ به سایر پرسنل پرداخت کرده‌ایم و در نهایت همچنان شش ماه عقب‌ماندگی در پرداخت‌ها داریم. بنابراین بی انصافی است که از طرفی پزشکان مورد اتهام باشند که پول خیلی زیادی دریافت می‌کنند و از طرفی هم واقعیت این باشد که ما پولشان را پرداخت نکرده باشیم.

وی ادامه می‌دهد: به عنوان مثال در کشور کانادا ویزیت اول برای فوق تخصص داخلی ۱۶۲ دلار و ویزیت دوم که معمولا ۵ دقیقه طول می‌کشد، ‌۸۰ دلار است و همه این هزینه‌ها را بیمه می‌پردازد، چون طب کانادا ملی است. یعنی از مردم مالیات زیادی می‌گیرند و در عوض سیستم بهداشت و درمان خدمات رایگان ارائه می‌کند. همچنین دیدن آزمایشات بیماران ۱۳ دلار است و این پول‌ها سر ماه هم پرداخت می‌شود. حال اگر ما همان ۸۰ دلار را در نظر بگیریم، به عدد امروز ایران حدود ۲۴۰ هزار تومان می‌شود.

جعفریان می‌افزاید: این درحالیست که ما در ایران به پزشک می‌گوییم تعداد زیادی بیمار را ویزیت کند، چون با کمبود نیرو مواجهیم و یا نیروها را درست توزیع نکرده‌ایم. از طرفی می‌گوییم مردم هم باید از شما راضی باشند و بابت هر ویزیت هم ۴۵ هزار تومان می‌دهیم. البته زمان پرداخت همین میزان هم مشخص نیست. بنابراین پزشکان ما به دو دلیل می‌توانند از طرح تحول و سیستم بهداشت و درمان ما ناراضی باشند؛ اول به دلیل بار مراجعات زیادی که در بخش دولتی وجود دارد و دوم عقب‌ماندگی در پرداخت‌هاست که در هر دو بخش خصوصی و دولتی آن را می‌بینیم.



تحول سلامت برای پزشکان چه کرد؟

رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه صحبت‌هایش تاکید می‌کند: البته طرح تحول نظام سلامت برای پزشکان مقداری افزایش درآمد داشته و ما با همین افزایش درآمد توانستیم پرداخت‌های خارج از تعرفه را تا حدود زیادی کنترل کنیم. بر این اساس میزان سرویس ارائه شده در بخش دولتی را بالا بردیم و به پزشکان هم اعلام کردیم که شما در بخش دولتی کار بیشتری انجام دهید، ما هم کاری می‌کنیم که شما درآمد بیشتری کسب کنید. حال این اقدامات منجر به به‌روز شدن خدمات در بخش دولتی و افزایش درآمد پزشکان شده است.

جعفریان با بیان اینکه بر این اساس میزان متوسط کارانه‌ای که در دانشگاه پرداخت می‌کردیم، اکنون حدود دو برابر شده و این برای پزشکان منفعت به دنبال داشته است، اظهار می‌کند: در عین حال اشکال کار در اینجاست که این افزایش درآمدها را به موقع پرداخت نکرده‌ایم. وقتی ما پول سال ۹۵ را الان می‌دهیم، یعنی ارزش خرید آن کاهش یافته است. از طرفی اگر تعرفه‌های پزشکی امسال افزایش نیابند، به نوعی افزایش درآمد پزشکان را هم باطل می‌کنیم. چرا که تعرفه‌ها را متناسب با تورم بالا نمی‌بریم و آن را به نقطه اول بازمی‌گردانیم.

وی ادامه می‌دهد: باید بداینم که کشوری مانند کانادا، پول اضافه ندارد، بلکه حساب و کتاب کرده و به این نتیجه رسیده که اگر به پزشک درست پول دهد و این پزشک بیماران را با دقت ویزیت و درمان کند،‌ به نفع جامعه است و از هزینه‌های دیگر جلوگیری می‌شود. اما انگار ما نمی‌خواهیم این کار را انجام دهیم و بیمه‌ها هم این کار را انجام نمی‌دهند. البته انجام این اقدامات، یک‌روزه نیست، اما اگر می‌خواهیم نظام‌ سلامت‌مان را درست کنیم و اگر می‌خواهیم که پزشکان‌مان، وقت و دقت کافی برای بیمار بگذارند، باید پرداختی منطقی برایشان ایجاد کنیم که با سایر اقشار کشور و با استانداردهای منطقه خودمان متناسب باشد.

جعفریان همچنین می‌گوید: بنابراین ابتدا باید حق درمان در بیمه‌ها با مکانیسمی مشخص، یکسان تعیین شود، هزینه سلامت در یکجا مدیریت شود و نکته مهم‌تر اینکه سرانه بیمه هم عدد معقولی باشد تا صنعت بیمه بچرخد. از طرفی باید بسته خدمت تحت پوشش بیمه را تعریف کنیم؛ چرا که در هیچ کجای دنیا بسته خدمتی بیمه بدون سقف نیست. بنابراین ما هم باید تعیین کنیم که چه مقدار از خدمات را با چه قیمتی به همه مردم ارائه می‌دهیم و اعلام کنیم که از یک سطحی به بعد، هرکس خدمتی می‌خواهد خودش باید هزینه آن را بپردازد. چون مطمئنا هیچ دولتی نمی‌تواند تمام نیازهای مردم در حوزه سلامت را از محل منابع خودش تامین کند.

رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران از تعیین شورای راهبردی طرح تحول سلامت، از سوی وزیر بهداشت برای بازنگری و رفع مشکلات طرح تحول نظام سلامت، خبر می‌دهد و می‌گوید: قرار است در این شورا منابع مالی موجود و روش تجمیع منابع در حوزه سلامت را بررسی کرده و راهکارهای عملی به منظور رعایت اصل تعادل منابع و مصارف، کنترل هزینه‌ها با صیانت از حقوق بیمه‌شدگان، بازنگری جمعیت بیمه‌شدگان همگانی و رفع هم‌پوشانی‌ها و تضمین استقرار بیمه رایگان برای افراد کم درآمد و... را ارائه دهیم. باید توجه کرد که ما در دولت یازدهم، طرحی را با هدف کاهش پرداخت از جیب مردم، آغاز کردیم که این هدف اکنون محقق شده و حالا باید هزینه‌هایمان را کنترل کنیم، چراکه منابع به اندازه کافی در این حوزه وجود ندارد.

وی یکسان نبودن پوشش‌های بیمه‌ای در حوزه سلامت و مشخص نبودن سطح پوشش خدمات را از جمله مشکلات حوزه سلامت می‌داند و اظهار می‌کند: در حال حاضر ۸۰ میلیون جمعیت در کشور وجود دارد، این درحالیست که تعداد بیمه‌شدگان‌مان بیش از جمعیت‌مان است.

معضلات «سلامت» با رودربایستی حل نمی‌شوند

جعفریان همچنین می‌گوید: از طرفی ما باید برای تخصیص منابع، تصمیم بگیریم. مثلا می‌توانیم بگوییم که ما سطح یک و دو درمان سرطان را پوشش می‌دهیم، اما سطح سه را نمی‌توانیم پوشش دهیم. بالاخره یک نفر باید این حرف را خیلی شفاف مطرح کند، چراکه این معضل با رودربایستی حل نمی‌شود. ما در این کشور نمی‌توانیم و امکان ندارد که بتوانیم هزینه تمام داروهای ضد سرطان را پرداخت کنیم. بنابراین تعیین سطح پوشش خدمات، نیازمند پروتکل است و باید این مسائل را حل کنیم.

وی می‌گوید: منظور از تعیین بسته خدمت این است که مشخص کنیم در بیمه پایه هر خدمت برای هر بیماری تا کجا تحت پوشش قرار می‌گیرد. به عنوان مثال اکنون وزارت بهداشت می‌گوید من تمام خدمات بیماران تصادفی را به طور رایگان ارائه می‌دهم و پولش را پرداخت می‌کنم که حرفی منطقی هم هست. بر این اساس باید همین کار را در سطوح مختلف اعم از بیماری‌های خاص، صعب‌العلاج و... انجام داده و سطح پوشش را مشخص کنیم. از یکجا به بعد هم باید به طور شفاف اعلام کنیم که نمی‌توانیم برخی خدمات را تحت پوشش قرار دهیم و بدانیم که در هیچ کجای دنیا نمی‌توان همه خدمات سلامت را پوشش داد.