کدام شهرها کمترین جمعیت را دارند؟

بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهر تهران با داشتن هشت میلیون و ۶۹۳ هزار و ۷۰۶ نفر به تنهایی ۱۴.۷ درصد از جمعیت شهری کل کشور را در خود جای داده است. بر اساس این نتایج به ترتیب شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم و اهواز جزو هشت کلان شهر کشور به شمار می‏روند که جمعیت هر کدام از این کلان شهرها بیشتر از یک میلیون نفر است. استان کرمانشاه نیز همچنان نزدیک به مرز است و با ۹۴۶ هزار و ۶۵۱ نفر بیشترین شانس را برای تبدیل شدن به کلان شهر در سرشماری بعدی دارد.

بعد از شهر تهران شهر مشهد به عنوان مرکز استان خراسان رضوی بیشترین جمعیت را در خود جای داده است. این شهر در سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵، سه میلیون و هزار و ۱۸۴ نفر جمعیت داشته است. شهر اصفهان با یک میلیون و ۹۶۱ هزار و ۲۶۰ نفر، شهر کرج با یک میلیون و ۵۹۲ هزار و ۴۹۲ نفر، شیراز با یک میلیون ۵۶۵ هزار و ۵۷۲ نفر، شهر تبریز با یک میلیون و ۵۵۸ هزار و ۶۹۳ نفر، قم با یک میلیون و ۲۰۱ هزار و ۱۵۸ نفر و شهر اهواز نیز با یک میلیون و ۱۸۴ هزار و ۷۸۸ نفر در رتبه‏‌های بعدی قرار دارند.

بررسی نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰ نیز نشان می‏‌دهد که در سال ۱۳۹۰ هم مانند سال ۱۳۹۵ فقط هشت شهر در کشور بیشتر از یک میلیون نفر جمعیت داشته و کلانشهر قلمداد می‏‌شوند. در سال ۱۳۹۰ شهر تهران با هشت میلیون و ۱۵۴ هزار و ۵۱ نفر، مشهد با دو میلیون و ۷۴۹ هزار و ۳۷۴ نفر و اصفهان با یک میلیون و ۷۵۶ هزار و ۱۲۶ نفر بیشترین جمعیت را در بین شهرهای ایران داشته‏‌اند.

همچنین شهر کرج به عنوان مرکز استان تازه تاسیس البرز با یک میلیون و ۶۱۴ هزار و ۶۲۶ نفر، تبریز با یک میلیون و ۴۹۴ هزار و ۹۹۸ نفر، شیراز با یک میلیون و ۴۶۰ هزار و ۶۶۵ نفر، اهواز با یک میلیون و ۱۱۲ هزار و ۲۱ نفر و شهر قم با یک میلیون و ۷۴ هزار و ۳۶ نفر از این نظر در رتبه‏‌های بعدی قرار دارند.

بررسی کلان‏شهرها در سال ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ نشان می‏‌دهد که در طی این پنج سال شهر شیراز از نظر جمعیتی از شهر تبریز و شهر قم از شهر اهواز پیشی گرفته است و شهرهای شیراز و قم هر کدام یک رتبه سیر صعودی داشته‏‌اند. ۳۵ درصد جمعیت شهری در هشت کلان شهر ساکن هستند.

بررسی سهم کلان‏شهرها از جمعیت شهری نشان می‏دهد در سال ۱۳۹۰ کلان‏شهرها ۳۶.۲ درصد از جمعیت شهری را درون خود جای داده‌‏اند در حالی که این نسبت در سال ۱۳۹۵ به ۳۵.۱ درصد کاهش یافته است.
بررسی سهم کلان‏شهرها نسبت به جمعیت کل کشور در سال ۱۳۹۰ نشان می‏‌دهد که ۲۵.۸ درصد از جمعیت کل کشور در کلان‏شهرها زندگی کرده‏‌اند. بنابراین در این سال بیش از یک چهارم جمعیت کشور در کلان‏شهرها ساکن بوده‏‌اند. این نسبت در سال ۱۳۹۵ رشد اندکی داشته و به ۲۶ درصد رسیده است.
در سال ۱۳۹۵ در مجموع ۱۲۴۲ شهر در کشور داشته‏‌ایم که هشت کلان شهر ذکر شده ۳۵ درصد از جمعیت شهری کل کشور را در خود جای داده است و ۶۵ درصد از جمعیت شهری در ۱۲۳۴ شهر ساکن بوده‏‌اند.
مقایسه نسبت جمعیتی هر کدام از کلان شهرها به جمعیت کل کلان شهرها در سال ۱۳۹۵ نشان می‏‌دهد شهر تهران به تنهایی ۴۱.۹ درصد از جمعیت کلان شهرها را در خود جای داده است. مشهد با ۱۴.۵ درصد و اصفهان نیز با ۹.۴ درصد از این نظر در رتبه‏‌های بعدی هستند.
نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن همچنین نشان می‏‌دهد در سال ۱۳۹۵ شهرهای سومار در استان کرمانشاه با ۱۸۰ نفر، بلاوه در استان ایلام با ۲۶۴ نفر و گزنک در استان مازندران با ۳۱۹ نفر کمترین جمعیت را در بین شهرهای ایران دارند. شهر فریم در استان مازندران با ۳۶۹ نفر، ماسوله در استان گیلان با ۳۹۳ نفر، نیک پی در استان زنجان با ۴۵۵ نفر، چناره و بابارشانی در استان کردستان به ترتیب با ۴۵۵ و ۵۰۹ نفر، خضرآباد در استان یزد با ۵۳۵ نفر و شهر گراب سفلی در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز با ۵۴۵ نفر از این نظر در رتبه‏‌های بعدی جای دارند.

بررسی نسبت جمعیتی ۱۰ شهر کم جمعیت در سال ۱۳۹۵ در کشور نشان می‏‌دهد این ۱۰ شهر بر روی هم فقط یک صدم درصد از جمعیت شهری کشور را به خود اختصاص داده‏‌اند و این در حالی است که شهر تهران به تنهایی ۱۴.۷ درصد از جمعیت شهری کشور را درون خود جای داده است.

این توزیع نامتوازن در جمعیت شهری عوامل متعددی دارد که تبدیل برخی روستاها با بافت روستایی به شهر یکی از این دلایل است هر چند که در بحث جمعیت شهری بحث مهاجرت نیز نباید از نظر دور بماند.