جنگ علیه سوریه و مذاکره احتمالی آمریکا - ایران؟

ری تکیه، کارشناس مسائل ایران و تحلیلگر ارشد شورای روابط خارجی آمریکا به روزنامه نیویورک تایمز گفته حمله آمریکا به سوریه ، احتمال معامله و تعامل واشنگتن با تهران را افزایش می‌دهد، چرا که ایران مهم‌ترین متحد سوریه محسوب می‌ شود.

دو روز پیش حسین موسویان نیر گفته بود: «ایران و ایالات متحده می توانند همکاری سازنده و هدفمندی در جهت حفظ خاورمیانه از جنگ های فرقه ای و شهری انجام دهند. جای تردیدی نیست که مسکو، پکن، اتحادیه اروپا و کشورهای قدرتمند در خاورمیانه باید نقشی موثر و سازنده در این همکاری ایفا کنند. این روند ؛ راه را برای حل مساله هسته ای ایران هموارتر می کند و پنجره ای به سوی پایان دادن به خصومت ورزی بین ایران و آمریکا می گشاید که بیش از سه دهه از عمر آن می گذرد.»

آیا حمله آمریکا به سوریه یا حتی تهدید این کشور می تواند عاملی برای نزدیکی ایران و آمریکا و انجام مذاکره میان آنها شود؟

جاوید قربان اوغلی مدیرکل پیشین افریقای وزارت خارجه و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «اتفاقا در شرایط کنونی هرگونه حمله آمریکا به سوریه با توجه به اینکه ایران مهم ترین متحد سوریه می باشد، باعث پیچیده تر شدن و کندتر شدن آغاز هرگونه گفتگو میان ایران و آمریکا (به صورت مستقیم یا غیرمستقیم) خواهد شد.»

وی ادامه داد: «یعنی با توجه به اینکه ایران متحد سوریه است و در حقیقت به نوعی در بحران سوریه طرف مقابل مخالفین قرار دارد هرگونه حمله آمریکا به دولت سوریه می تواند بحرانی را ایجاد کند که حداقل برنامه هایی که اکنون دولت آقای روحانی برای مذاکره احتمالی با آمریکا داشت را به تعویق بیاندازد.»

وی در توضیح علت این مسئله گفت: «چون حمله آمریکا به سوریه فضای داخلی ایران را ملتهب خواهد کرد و برای جناح های تندرو در داخل که خواهان عدم سکوت ایران در برابر حمله به سوریه هستند فرصت ایجاد می کند که صدای خود را رساتر کنند و در حقیقت این اتفاق دولت آقای روحانی را بیشتر تحت فشار قرار خواهد داد.»

قربان اوغلی تصریح کرد: «لذا در صورت وقوع جنگ علیه سوریه کشیده شدن ناخواسته ایران به جنگ (نه به صورت عملی؛ بلکه حتی به صورت حمایت های تبلیغاتی) موفقیتی برای جناح های تندور هم در داخل ایران و هم برای کشورهایی که خواهان بهبود و پیشرفت روابط ایران با جهان خارج و حل مشکلات فی مابین نیستند خواهد بود.»

سفیر پیشین ایران در افریقای جنوبی خاطرنشان کرد: «به همین دلیل من معتقدم در پشت قضیه حمله احتمالی آمریکا به سوریه لابی نیرومند صهیونیست ها و برخی کشورهای منطقه حضور دارند.»

این دیپلمات باسابقه اظهار کرد: «من معتقدم ایران باید از زمان وقوع حمله شیمیایی در سوریه به جای اینکه سیاست صبر را در پیش می گرفت، مشورت های لازم را به لحاظ دیپلماتیک به دولت سوریه ارائه می کرد تا در همان روز حمله از سازمان های بین المللی جهت عملیات حقیقت یابی دعوت کند.»

وی افزود: «شاید اگر این کار که اکنون سوریه مجبور به پذیرش آن شده است زودتر انجام می گرفت دست لابی صهیونیستی و کشورهایی که به دنبال جنگ افروزی هستند بسته می شد.»

قربان اوغلی در پاسخ به این سوال که آیا حتی تهدید سوریه به حمله از سوی آمریکا باعث افزایش امکان مذاکره میان ایران و آمریکا نخواهد شد؟، گفت: «این مذاکره قرار است با چه دستورالعملی برگزار شود؟ به نظر من در رابطه با مسئله سوریه با توجه به اختلاف دیدگاه طرفین امکان صحبت وجود ندارد.»

وی ادامه داد: «آمریکایی ها بر این باورند که تهدید سوریه به حمله از سوی آمریکا با توجه به اینکه ایران متحد سوریه است می تواند هشدار جدی برای ایران باشد و تهران را وادار به تفکر کند تا دست از اقداماتی که به زعم آمریکایی ها تندروی محسوب می شود بردارد.»

وی افزود: «لذا به نظر من تهدید سوریه از سوی آمریکا می تواند هشدار به ایران و نه سیگنال مثبتی برای مذاکره باشد.»

قربان اوغلی گفت: «استفاده از سلاح شیمیایی اقدامی جنایت کارانه است و مجامع بین المللی باید تحقیق کنند و عاملین این اقدام را مجازات نمایند. اما به نظر من هرگونه پیش داوری درباره عاملین این اقدام کار لابی صهیونیستی است. چون می دانند وقوع هرگونه جنگ میان سوریه و آمریکا پروژه ایران برای پیشبرد تعامل با دنیا و به خصوص حل مسئله هسته ای را به تعویق خواهد انداخت.»

وی افزود: «لذا چون صهیونیست ها و کشورهایی مانند عربستان تمایل ندارند ایران مشکلات خود را با دنیا حل کند به این مسئله دامن می زنند.»

این کارشناس مسائل بین الملل گفت: «دنیا پیام ایران را در انتخابات ریاست جمهوری شنید که فضای سیاسی در داخل تغییر کرده و مردم خواهان تعامل و گفتگو هستند و چون برخی به خصوص صهیونیست ها خواهان این مسئله نیستند باید گفت یکی از مسائلی که می تواند این تغییر را به تعویق بیاندازد، تعمیق بحران سوریه از طریق حمله آمریکا به این کشور است.»

وی افزود: «این یک رقابت در دنیای دیپلماسی است؛ به این معنا که دنیا بیکار نمی نشیند که ما مشکلات خود با آمریکا را به راحتی حل کنیم.»

وی در پایان تاکید کرد: «لذا در صورت وقوع جنگ میان آمریکا و سوریه، کار آقای روحانی و دستگاه دیپلماسی در پیشبرد سیاست خارجی خیلی سخت تر خواهد شد.»