اروپا بازهم بدقولی کرد

پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران از سوی این کشور، سایر کشور‌هایی که در برجام حضور داشتند بر ضرورت حفظ آن و استفاده ایران از منافع اقتصادی آن تاکید کردند.

آمریکا در این مدت تلاش کرده است که راه‌های دسترسی ایران به منابع مالی ارزی را محدود کند و از سوی دیگر با کاهش صادرات نفتی و غیرنفتی ایران بتواند ایران را از نظر اقتصادی در فشاری مضاعف قرار دهد.

در مقابل ایران نیز می‌کوشد با استفاده از منافع اقتصادی برجام، جلوی این اقدامات آمریکا را بگیرد، ضمن اینکه مقامات ایران نیز بار‌ها تاکید کرده‌اند در صورتی که منافع برجام برای ایران، سود چندانی نداشته باشد، ایران گزینه‌های دیگری از جمله خروج از برجام و بازگشت به فعالیت‌های هسته‌ای پیشین خود را خواهد داشت.

اروپا در تابستان سال جاری اعلام کرد که به دنبال ایجاد یک کانال مالی اروپایی برای تسهیل تجارت با ایران است و از راه‌اندازی این کانال تا ۱۳ آبان ماه که زمان اجرای بخش دوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران بود، خبر داد.

با گذشت زمان، اتفاقی در ایجاد آن‌چه اروپا وعده داده بود نیفتاد و پس از آن طرف‌های اروپایی و ایران اعلام کردند که اروپا در انتخاب میزبان این سازوکار مالی با چالش مواجه است؛ به طوریکه کشور‌های اتریش و لوکزامبورگ در ابتدا به عنوان میزبان این سازوکار انتخاب شده بودند که هیچ‌کدام میزبانی آن را نپذیرفتند که شاید دلیل اصلی آن ترس از جریمه‌ها و تحریم‌های آمریکاست.

در نهایت قرار شده است که آلمان و فرانسه به طور مشترک، میزبانی این سازوکار را بر عهده بگیرند؛ به عبارت دیگر یکی از این کشور‌ها میزبان مکان این سازوکار است و مدیر آن از کشور دیگر انتخاب خواهد شد.

با پیشرفت مراحل اجرایی این سازوکار، فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا چند هفته پیش، از اجرایی‌شدن سازوکار مالی موسوم به SPV تا پایان سال ۲۰۱۸ میلادی خبر داد.

راشاتودی به نقل از وی، پس از نشست شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا، نوشته بود که "انتظار دارم سازوکار مالی تا چند هفته آینده و پیش از پایان این سال (۲۰۱۸) به عنوان راهی برای حفظ و ارتقای داد و ستد‌های مشروع مستقر شود و کارمان به خوبی در حال پیشرفت است".

پیش از این موگرینی زمانی که برای این سازوکار تعیین کرده بود، ۱۳ آبان ماه بود که اروپایی‌ها نتوانستند وعده خود را عملی کنند، اما این بار به نظر می‌رسید که اعلام زمان از سوی وی باعث شود تا زودتر اقدامات مربوط به استفاده ایران از مزایای برجام انجام شود، اما با پایان یافتن سال جاری میلادی، هنوز خبری از سازوکار مالی ویژه اروپا برای ایران نیست و حتی گمانه‌زنی‌هایی هم درباره اجرای آن در کوتاه‌مدت نمی‌شود.

چرخش سخنان موگرینی از مفاهیم تاریک و مبهمی که مشخص نبود چه زمانی این پروژه به قطعیت می‌رسد به سمت اعلام شفاف زمان اجرای آن، به نظر می‌رسید که بیان‌گر جدیت بیشتر اروپا برای ایجاد این سازوکار و نگه‌داشتن ایران در برجام باشد، اما این دومین باری است که اروپایی‌ها زیر قولشان می‌زنند و مشخص نیست که در نهایت اصلا از نظر عملی قصد انجام این کار را دارند یا خیر؟