چرا پوست‌تان نسبت به لمس حساس شده؟

وقتی به پوست حساس فکر می‌کنیم کسی را تصور می‌کنیم که صورتش مستعد زود قرمز و ملتهب شدن در اثر مصرف لوازم آرایش است، اما حساسیتی که ما از آن حرف می‌زنیم چیز دیگریست. وقتی پوستی نسبت به لمس حساس می‌شود، اما هیچ قرمزی و التهابی در کار نیست، در رده‌ی «آلودینیا» قرار می‌گیرد. آلودینیا زمانی است که پوست در واکنش به چیز‌هایی که به طور طبیعی نباید موجب درد شوند، حساس و آزرده می‌شود که از نمونه‌های رایج آن می‌توان لباس یا تغییرات دما را نام برد. در واقع فردی که به اختلال آلودینیا مبتلا است، درد را از محرک‌های غیرواقعی احساس می‌کند.

اما آلودینیا بیشتر یک علامت است تا یک بیماری یا عارضه، بنابراین به تنهایی نمی‌تواند جوابگوی علت حساس شدن پوست‌تان نسبت به لمس باشد. حساس شدن پوست نسبت به لمس می‌تواند چند علت داشته باشد که دانستن آن‌ها برای حل مشکل‌تان مفید خواهد بود.

آفتاب سوختگی

آفتاب گرفتن تا اندازه‌ای خوب است که اثرات نامطلوب به جا نگذارد. زیاد از حد قرار گرفتن در معرض نور خورشید منجر به سوختگی درجه اول تا دوم در ناحیه‌ای از بدن که در معرض تابش خورشید قرار گرفته می‌شود که می‌تواند پوست را حساس و تحریک پذیر کرده و در صورت لمس شدن دردناک شود. سایر علائم شامل التهاب، احساس گرما، دردناک شدن پوست، تاول و قرمزی می‌شود. هر قسمتی از پوست می‌تواند آفتاب سوخته شود، پس چه پوست ساعد دست‌تان نسبت به لمس حساس شود و چه صورت یا گردن‌تان، بستگی به فعالیت خودتان دارد.

نوروپاتی

نوروپاتی به معنی التهاب یا آسیب یک یا چند عصب است. در برخی از نوروپاتی‌ها، آلودینیا می‌تواند روی بدهد، زیرا پوست نسبت به لمس کردن یا سایر محرک‌ها، حساس‌تر می‌شود. نوروپاتی بیشتر در دست‌ها و پا‌ها (نوروپاتی محیطی) دیده می‌شود، بنابراین اگر مشکل شما نیز همین باشد، ممکن است پوست دست‌ها و پاهای‌تان نسبت به سایر قسمت‌های بدن نسبت به لمس حساس‌تر شود. از شایع‌ترین علت‌های نوروپاتی محیطی مزمن، دیابت است، اما آسیب عصبی می‌تواند ناشی از کمبود ویتامین B۱۲، قرار گرفتن در معرض حشره کُش، لنفوم یا میلوما، اعتیاد به الکل، بیماری کبدی یا کلیوی، بیماری ارثی، آرتریت، آسیب و یا شیمی درمانی یا دارو‌های HIV باشد. حدود ۳۰ درصد از تمام نوروپاتی‌ها، علت قابل تشخیصی ندارند.

شینگلز

در افرادی که قبلا آبله مرغان گرفته‌اند، این ویروس گاهی می‌تواند سال‌ها بعد به صورت بیماری شینگلز بروز کند. این بیماری جدید موجب درد‌های رفت و برگشتی، احساس سوزش، کرختی یا مورمور شدن روی پوست، حساس شدن پوست نسبت به لمس، کهیر قرمز که بعد از شروع درد نمایان می‌شود و تاولی که در نهایت پاره شده و لایه می‌بندد می‌شود. شینگلز معمولا یک سمت از بدن یا یک قسمت از آن را درگیر می‌کند، بنابراین ممکن است متوجه شوید پوست کمرتان یا فقط سمت چپ بدن‌تان نسبت به لمس حساس شده یا درد می‌کند.

میگرن

آلودینیا از علائم احتمالی حمله‌ی میگرن نیز می‌تواند باشد، اما نوع دقیق آلودینیا در افراد گوناگون است. در برخی از افراد، پوست نسبت به دمای گرم وسرد (هر دو) یا فقط گرما یا سرما حساس و دردناک می‌شود. در عده‌ای دیگر، درد فقط زمانی روی می‌دهد که پوست در معرض فشار یا کشش زیاد قرار می‌گیرد، مثلا هنگام شانه زدن مو‌ها یا شیو کردن. ناراحت کننده‌ترین حالت زمانی است که درد میگرن حتی نسبت به کمترین تماس و لمس نیز فعال می‌شود مثلا لباس پوشیدن، استفاده از زیورآالات و یا حتی گذاشتن سر روی بالش.

مشکلات مغز میانی

مغز میانی مسئول ارزیابی محرک‌های گوناگون و کمک به فرماندهی واکنش بدن است. اگر در این قسمت از مغز آسیب یا نارسایی وجود داشته باشد، آلودینیا با درد بسیار شدید نسبت به نور (حتی کم) یا لمس بروز خواهد کرد، که با سایر انواع تحریک پذیری پوست که گفته شد تفاوت دارد، زیرا در این حالت، پوست یا اعصاب هیچ مشکلی ندارند؛ چون مغز اطلاعات درست دریافت می‌کند، اما آن را به درستی تفسیر نمی‌کند.

فیبرومیالژیا

فیبرومیالژیا یک اختلال یک بیماری مزمن است که با درد غیرقابل توصیف در مفاصل و عضلات همراه است و علت شناخته شده‌ای ندارد. این بیماری درد ناتوان کننده و گسترده‌ای (در هر دو سمت بدن و بالا و پایین کمر) دارد که دست کم سه ماه تداوم داشته و هیچ علت قابل شناسایی دیگری ندارد. هر چند فیبرومیالژیا علت خاصی ندارد، اما این باور وجود دارد که یک محرک مکرر مثلا ناشی از یک بیماری یا آسیب، می‌تواند موجب تغییرات غیر طبیعی در قسمتی از مغز شود که گیرنده‌های درد را در بدن بیش از حد حساس کرده و وادار به واکنش شدید می‌کند. از آنجایی که فیبرومیالژیا معمولا جنبه‌ی وراثتی دارد، عامل ژنتیک نیز می‌تواند دخیل باشد.

راهکار‌های درمانی

آفتاب سوختگی

درمورد آفتاب سوختگی می‌توان گفت، آسیب پوستی در حال حاضر روی داده است و درمانی وجود ندارد جز اینکه چند روز صبر کنید تا پوست شروع به ترمیم کند. برای تسکین درد و التهاب می‌توانید از کورتیکواستروئید‌ها، مسکن و کمپرس سرد استفاده کنید. اگر آفتاب سوختگی با تب بالا، درد شدید، رعشه، سر درد، اختلال حواس و یا تهوع همراه بود و از تاول باز، چرک و رگه‌های خون بیرون آمد و یا درد و التهاب بیشتر شد هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید.

نوروپاتی

نوروپاتی بسته در صورت تشخیص درست علت، قابل درمان است. مثلا کنترل و درمان دیابت، افزودن ویتامین B۱۲ به رژیم غذایی، اجتناب از سموم و حشره کُش و یا رفع مشکل کبد یا کلیه‌ها می‌تواند عصب‌های آسیب دیده را ترمیم کند. اما برخی از انواع نوروپاتی، دائمی بوده و نیاز به درمان به صورت کنترل درد یا استفاده از کرم‌های تسکین دهنده برای قسمت‌های مورد نظر دارند. کمپرس سرد نیز می‌تواند مفید باشد، اما در بعضی از موارد ممکن است علائم را تشدید کند.

شینگلز

شینگلز مانند آبله مرغاندرمان خاصی ندارد. دارو‌های ضد ویروسی می‌توانند به تسریع ریکاوری و کاهش احتمال بدتر شدن علائم کمک کنند. درد پوست را نیز می‌توان با مسکن کنترل کرد. شینگلز همانند آبله مرغان می‌تواند موجب خارش‌های شدید شود، بنابراین درمان‌هایی مانند لوسیون‌های تسکین دهنده یا وان جو دوسر توصیه می‌شود.

میگرن

میگرن ناشی از آلودینیا هیچ درمان خاصی ندارد بنابراین دارو‌های میگرن‌تان یا راهکار‌های خانگی از گزینه‌هایی هستند که پیش رو دارید. برخی از انواع آلودینیا نسبت به دارو‌های میگرن بهتر جواب می‌دهند، اما برخی دیگر ممکن است کم اثرتر باشند.

فیبرومیالژیا

فیبرومیالژیا مانند نوروپاتی مزمن با دارو‌های ضد درد کنترل می‌شود. برخی از دارو‌های ضد صرع نیز می‌توانند علائم این بیماری را تسکین بدهند.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند فعالیت بدنی می‌تواند فیبرومیالژیا را تا حدودی کنترل کند. سایر علائم این بیماری مزمن شامل خستگی یا افسردگی با دارو یا سایر راهکار‌های درمانی مناسب افسردگی قابل کنترل‌اند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر حساسیت پوست‌تان نسبت به لمس و تماس تا حدی است فعالیت‌های روزمره‌تان را دچار اختلال کرده است باید به پزشک مراجعه کنید. درد، تحریک پذیری و حساس شدن پوست بدون هیچ دلیل مشخصی نیاز به بررسی‌های پزشکی دارد.