درمان اصلی ام اس با پیوند سلولهای بنیادی خونساز

متخصصان در انگلستان می‌گویند درمان بیماری مالتیپل اسکلروزیس (ام اس) در آینده نزدیک در این کشور تغییر خواهد کرد و درمان با سلول‌های بنیادی خونساز جای درمان با داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی را خواهد گرفت.

تحقیق در مورد استفاده از سلول‌های بنیادی برای درمان ام اس در چند سال گذشته نشان از موثر بودن این روش داشته است و اکنون نتایج یک تحقیق بین‌المللی و بزرگتر هم نتیجه تحقیقات قبلی را تایید می کند که روش جدید پیشرفت بیماری را متوقف و علائم را سبک‌تر می‌کند.

رشته‌های اعصاب مثل سیم برق هستند، در وسط سیم برق یک رشته نازک فلزی قرار دارد که کار هدایت الکتریسیته را انجام می‌دهد و روی آن پوششی لاستیکی قرار دارد که از رشته هادی برق محافظت می‌کند.

در بدن هم همین طور است، روی رشته عصبی را لایه‌ای محافظ به نام میلین می‌پوشاند. در بیماری ام اس، سیستم ایمنی به دلایل ناشناخته، ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی، به این غلاف میلین حمله کرده و آن را تخریب می‌کند.

این تخریب علاوه بر اینکه خود عصب را در معرض آسیب قرار می‌دهد هدایت جریان الکتریکی در عصب را هم مختل می‌کند، انگار سیم برقی که عایقش کنده شده دچار اتصالی شود.

این باعث می‌شود اعصاب نخاعی و مغزی که دیگر لایه محافظ ندارند بتدریج دچار تحلیل و تخریب شوند که نتیجه آن معلولیت‌ و ناتوانی‌های مختلف است.

تا به حال اساس درمان استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بوده است که فقط جلوی فعالیت نابجای سیستم ایمنی را می‌گرفت اما روش جدید امکان ترمیم نسبی اعصاب را هم فراهم می‌کند.

تحقیق جدید روی صد بیمار در شیکاگو (آمریکا)، شفیلد (انگلستان)، اپسالا (سوئد) و سائوپائولو (برزیل) که همگی مبتلا به نوع عود و فروکش (relapsing remitting) ام اس بودند. در این نوع بیماری مدتی عود می کند بعد مدتی در حالت فروکش است تا اینکه دوباره عود کند.

نتایج اولیه این تحقیق در نشست سالانه انجمن پیوند مغز استخوان اروپا ارائه شد که در لیسبون پرتغال برگزار شد.

در این تحقیق بیماران دو گروه شدند، برای یک گروه پیوند سلول های بنیادی خونساز (haematopoietic stem cell transplantation) انجام شد و گروه دیگر با دارو تحت درمان قرار گرفتند.

پس از یک سال، در بین کسانی که با سلول‌های بنیادی درمان می‌شدند بیماری یک نفر عود کرد در حالی که در گروهی که با دارو درمان می‌شدند بیماری ۳۹ نفر عود کرد.

پس از سه سال پیوند سلول بنیادی در درمان سه نفر ناموفق بود (شش درصد) در حالی که درمان دارویی به سی نفر (شصت درصد) جواب نداده بود.

علاوه بر این، آنها که با پیوند سلول بنیادی درمان شده بودند ناتوانی‌هایشان نیز کاهش یافته بود در حالی که در گروه دیگر کاملا برعکس بود.

پیش از درمان با سلول بنیادی، ابتدا باید با شیمی درمانی سنگین سیستم ایمنی معیوب بیمار را از کار انداخت که می‌تواند تجربه ناخوشایندی باشد. پس از ان است که سلول‌های بنیادی را که از خون و مغز استخوان خود بیمار گرفته شده به او تزریق می‌کنند.

این سلول‌های بنیادی چون در مراحل اولیه هستند فاقد نقصی هستند که بیماری را ایجاد می‌کند.پروفسور بزیل شاراک، متخصص نورولوژی در بیمارستان رویال هلامشر، می‌گوید این نتایج اولیه هستند با این حال بهترین نتیجه‌ای است که تا به حال در کارآزمایی‌های ام اس دیده است.

دکتر سوزان کولهاس، مدیر تحقیقات انجمن ام اس بریتانیا، می‌گوید پیوند سلول‌های بنیادی خونساز (HSCT) بزودی درمان تثبیت شده و فراگیر ام اس در انگلستان خواهد شد.

تخمین زده شده این روش به اندازه درمان قدیمی هزینه دارد، حدود سی هزار پوند.