توده هوایی غبار مانند که به ایران می‌آید سمی است یا بی خطر؟

چند روزیست توده‌ای غبار مانند به عراق آمده و در حالیکه برخی کارشناسان هواشناسی این کشور از ماهیت آن اظهار بی اطلاعی کردند، برخی دیگر آنرا توده گازی سمی می‌دانند که از آتشفشان فعال آتنا در سیسیل ایتالیا احتمالا قصد سفر به ایران کرده است.

در چند روز گذشته توده غباری که وارد عراق شده حرف و حدیث های زیاد و نقل قول های مختلفی را برانگیخته است.

پیگیری خبرنگار ایرنا در بغداد به نتایج و پاسخ های ناهمگون منجر شد که هریک دلیلی برای اثباتش وجود داشت.

یک کارشناس هواشناسی در اقلیم کردستان عراق می گوید که توده عظیمی از گاز سمی دی اکسید گوگرد که در راه عراق است ناشی از فوران آتشفشانی اخیر در ایتالیاست.

وی بر اساس آنچه که او "نظارت نقشه های زیست محیطی" خواند ادامه داد: موج عظیمی از دی اکسید گوگرد به سمت سرزمین های شام، سپس عراق و ترکیه در حال حرکت می باشد که توسط آتشفشان آتنا در جزیره ایتالیا پرتاب شده است.

البته این کارشناس هواشناسی تاکید کرد که گاز دی اکسید گوگرد اکثرا "در صورت افزایش غلظت هوا" برای انسان خطرساز است.

اما از دیگر سو خبرگزاری فرانسه این اخبار را که به گفته اش "سایت ها و شبکه های اجتماعی در سوریه، عراق و لبنان" منتشر کرده اند "گمراه کننده" خواند که "سعی می شود به کارشناسان هواشناسی نسبت داده شود".

خبرگزاری فرانسه نوشت: در کمتر از ۲۴ ساعت نشریات و مقالات از عبور توده گاز دی اکسید گوگرد ناشی از فوران آتشفشان آتنا بر فراز سوریه، عراق و لبنان خبر دادند که شامل هشدارهایی بود که خبر "عبور توده عظیمی از گاز سمی دی اکسید گوگرد طی چند ساعت آینده" به متخصصان و نهادهای علمی نسبت داده می شد.

ادامه گزارش خبرگزاری فرانسه حاکیست که "نهادهای علمی و کارشناسان سوری، فلسطینی و لبنانی اعتبار این اطلاعات را رد کردند" و همچنین از قول یک استاد دانشگاه و متخصص امور محیطی نوشت: این توده در ارتفاعاتی عبور می کند که بالاتر از سطح تنفس انسان است بنابراین بر سلامتی ما خطری مستقیم نداشته و خطر ناشی از احتمال باران اسیدی هم منطقه را تهدید نمی کند چراکه اکنون بارش باران انتظار نمی رود و ابرهای بارشی پراکنده اند.

شبکه اماراتی: توده به کشورهای عربی رسیده

اما در مقابل تارنمای اسکای نیوز عربی در این باره نوشت: عراق در انتظار ورود ابر گاز سمی دی اکسید گوگرد است که از آتشفشان آتنا در جزیره سیسیل ایتالیا ساطع می شود.

اسکای نیوز هم از قول مسوولان هواشناسی در بغداد و اربیل نقل کرد که "در تصمیم گیری در مورد این موضوع صلاحیت و تخصص ندارند و این مساله مربوط به وزارت بهداشت و محیط زیست دولت عراق و سازمان حفاظت از محیط زیست در دولت محلی اقلیم کردستان است".

تارنمای عربی این شبکه انگلیسی - اماراتی برخلاف خبرگزاری فرانسه گزارش داد که "در حال حاضر انبوهی از گاز دی اکسید گوگرد ناشی از فوران آتشفشان ایتالیا به تعدادی از کشورهای عربی رسیده است".

خبرگزاری انگلیسی رویترز هم در گزارشی اعلام کرد که خطر احتمالی ممکن است در "ابرها و توده های خاکستر" باشد که "قبلا نیز برای کشورهای عربی تحت تاثیر بادها اتفاق افتاده است".

ماجرا چیست؟

فوران گسترده آتشفشان ایتالیایی کوه آتنا حدود دو هفته پیش برای هفدهمین بار در چند ماه اخیر آغاز شد که گدازه‌ها را تا ارتفاع ۹۰۰ متری به هوا پرتاب می کرد؛ قله آتنا به گفته شاهدان عینی در نزدیکی آن، شبانه از شهرهای نزدیک به این آتشفشان، "مانند فانوسی بر فراز این شهرها می‌درخشد".

"دی‌اکسیدگوگرد" که این توده را تشکیل می دهد "یکی از دو اکسید" هایی است که در اتمسفر زمین وجود دارد. این گاز، غیرقابل اشتعال، غیرقابل انفجار و بی رنگ می‌باشد که در برخی غلظت‌های خاص در هوا ایجاد مزه می‌کند و در غلظت‌های دیگر و بالاتر دارای بوی تند و محرک می‌باشد.

اکسیدهای گوگرد در ترکیب با مواد معلق و رطوبت (مثل قطرات آب) زیان بار ترین اثرات مرتبط با آلودگی هوای اتمسفری را ایجاد می‌کنند.

همچنین تخمین زده می‌شود که به طور متوسط بین ۲ تا ۴ روز در هوا باقی بماند.

امروز با گذشت دومین روز از ورود این توده به عراق و بر اساس برخی داده های ارایه شده احتمال می رود که توده مزبور به سوی ایران و استان های مرزی با عراق برود.

در مجموع لازم به ذکر است که آنچه خطر گاز دی اکسید گوگرد را محتمل می کند این است که گاز مزبور بوی شدیدی ندارد و انسان نمی تواند آن را با چشم غیر مسلح ببیند و قرار گرفتن در معرض آن منجر به علایمی مانند تحریکات چشم و بینی می شود بنابراین آگاهی نسبت به وجود آنرا برای شهروندان سخت می کند.

تنگ شدن راه‌های تنفس، اسپاسم برونش، سرفه شدید، سوزش چشم و مجاری تنفسی، کاهش کارایی و کم شدن عمق تنفسی و در نهایت تشدید عوارض قلبی و عروقی و تنفسی از اثرات بهداشتی منتسب به دی‌اکسید گوگرد به شمار می‌رود.

اگر چه دی اکسیدگوگرد و دیگر اکسیدهای گوگرد بسیار مورد مطالعه قرار گرفته‌اند اما بسیاری از سوالات در مورد اثرات دی‌اکسیدگوگرد بر سلامت بدون پاسخ مانده‌اند.

کارشناسان به دلیل خطراتی که برای سلامتی مردم ایجاد می کند، نسبت به دست کم گرفتن خطرات این ابر که چندین کشور در خاورمیانه را در بر گرفته است هشدار داده و از شهروندان خصوصاً مبتلایان به بیماریهای حساسیت در سیستم تنفسی مانند آسم خواستند که حداقل برای دو روز ماسک بزنند و تا آنجا که ممکن است در خانه های خود بمانند و پنجره ها را ببندند تا گازهای این توده به داخل منازل راه پیدا نکند.

البته کارشناسان تاکید کردند که خطرات ناشی از این گاز محدود است و دلیلی برای ترس از این پدیده وجود ندارد و "هوشیار بودن با رعایت برخی اقدامات ساده پیشگیرانه برای غلبه بر این مشکل" کافی است.